اگر حکم قطعی صادره از مراجع قضایی ، خلاف بین شرع باشد ، رئیس قوه قضاییه می تواند آن را برای اعاده دادرسی به شعب دیوان عالی کشور ارسال نماید؛ البته، درخواست اعمال ماده 477 ، می تواند توسط برخی از مقامات قضایی نیز به رئیس قوه قضاییه داده شود . در قانون ، مهلت درخواست اعمال ماده 477 ، مشخص نشده و زمان اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضاییه ، محدود به مهلت خاصی نمی باشد .در هر حال ، پس از درخواست اعمال ماده 477 ، اجرای حکم متوقف می شود .
در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری ، روش های اعتراض به رای دادگاه ها و مراجع قضایی ، تعیین شده است که از جمله مهم ترین آنها ، می توان به درخواست تجدید نظر ، تقاضای واخواهی ، فرجام خواهی ، اعاده دادرسی و نیز اعتراض شخص ثالث اشاره نمود . بر اساس قانون ، هر یک از روش های ذکر شده برای اعتراض به احکام دادگاه ها ، در شرایط مخصوص و در طی مهلت های تعیین شده در قانون ، امکان پذیر می باشند .
در ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، روش دیگری برای اعتراض به حکم دادگاه پیش بینی شده که بر اساس آن ، اگر حکم قطعی صادره از طرف مراجع قضایی ، توسط رئیس قوه قضائیه ، بر خلاف بیّن شرع تشخیص داده شود ، پرونده برای اعاده دادرسی ، به شعب خاصی از دیوان عالی کشور ارجاع می شود . از آن جهت که درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، در برخی پرونده ها ، آخرین روش تغییر و شکستن حکم دادگاه محسوب می شود ، می بایست در مورد شرایط و مهلت زمانی درخواست اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه ، اطلاع یافت .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به توضیح این موضوع می پردازیم که درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی چیست و سپس ، مهلت زمانی درخواست اعمال ماده 477 و زمان اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه را بررسی خواهیم کرد . در خاتمه نیز ، نکات مربوط به مهلت درخواست اعمال ماده 477 را توضیح می دهیم .
نحوه درخواست اعمال ماده 477
در قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری ، انواع روش های اعتراض به رای دادگاه ها ، پیش بینی شده است که هر یک از آنها ، احکام و شرایط خاص خود را داشته و در شرایط بخصوصی ، قابل طرح هستند . البته ، نکته مهمی که وجود دارد ، آن است که استفاده از روش هایی همچون تجدید نظر خواهی و واخواهی ، صرفا در صورتی امکان پذیر هستند که هنوز ، حکم ، قطعی نشده باشد و ذی نفع ، در مهلت مقرر ، اقدام به طرح اعتراض نماید .
اما گاهی ، محکوم علیه ، روش هایی عادی که برای اعتراض به حکم، پیش بینی شده اند را انجام داده یا در طی مهلت قانونی ، درخواست اعتراض خود را ارائه نکرده و در نتیجه ، حکم، قطعیت یافته است . در چنین شرایطی ، ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، روش دیگری برای اعتراض به حکم قطعی دادگاه ها و مراجع قضایی مقرر داشته و آن ، حالتی است که حکم صادر شده توسط دادگاه ، خلاف بیّن شرع باشد ؛ یعنی اینکه حکم صادره ، به صورت آشکار ، با قواعد شرعی و موازین اسلامی ، مغایرت داشته باشد .
درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری که منجر به اعاده دادرسی از حکم صادره شده ، سبب می شود که برخی از شعب دیوان عالی کشور ، مجددا به پرونده رسیدگی کرده و در صورتی که حکم را واقعا مغایر با شرع تشخیص دهند ، آن را نقض و رای جدید صادر نمایند . به همین لحاظ ، درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، معمولا در مورد پرونده های مهم ، مورد استفاده قرار می گیرد .
بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، زمانی که رئیس قوه قضائیه ، حکمی را خلاف بین شرع بداند ، آن را برای اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور ارجاع می دهد ؛ البته، در صورتی که رئیس دیوان عالی کشور ، دادستان کل کشور ، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح و یا رئیس کل دادگستری استان ، رای قطعی اعم از حقوقی یا کیفری را خلاف شرع بین تشخیص دهند ، می توانند با ذکر مستندات از رئیس قوه قضائیه ، درخواست تجویز اعاده دادرسی نمایند .
البته ، محکوم علیه پرونده ، مستقلا ، یا با استفاده از گرفتن وکیل ماده 477 ، می تواند از طریق رئیس کل دادگستری استان ، درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری را ، به رئیس قوه قضاییه ارائه نمایند که در صورت صلاحدید ایشان ، پرونده ، برای اعاده دادرسی ، به دیوان عالی کشور ارجاع می شود ؛ که در قسمت بعد ، مهلت درخواست اعمال ماده 477 را بررسی خواهیم کرد .
حتما بخوانید: ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری
مهلت درخواست اعمال ماده 477
در قسمت قبل ، به بررسی درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری پرداختیم. همانطور که گفته شد ، در صورت تشخیص رئیس قوه قضاییه ، مبنی بر خلاف بین شرع بودن حکم قطعی صادر شده از تمامی مراجع قضایی ، پرونده برای اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه ، به دیوان عالی کشور ارجاع می شود . همچنین ، برخی دیگر از مقامات قضایی و نیز خود اصحاب دعوا ، می توانند درخواست اعمال ماده 477 را داشته باشند .
اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که آیا اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، منوط به رعایت مهلت و مواعد قانونی است یا خیر ؟ و در صورتی که پاسخ مثبت است ، مهلت درخواست اعمال ماده 477 چقدر است ؟ این سوال ، از آن جهت مطرح می شود که اعاده دادرسی در امور حقوقی ، منوط به این است که اشخاص مقیم ایران ، ظرف مهلت بیست روزه اقدام نموده و در صورتی که خارج از کشور باشند ، ظرف مهلت دو ماه ، تقاضای اعاده دادرسی نمایند . البته ، برای اعاده دادرسی در امور کیفری ، مهلت خاصی تعیین نشده است .
در پاسخ به این سوال که زمان اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه یا مهلت درخواست اعمال ماده 477 چقدر است ، باید گفت که در خصوص درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، مهلت خاصی مشخص نشده است و اصولا ، هر زمانی که رئیس قوه قضاییه ، حکم خلاف شرع را مشاهده نمود ، می تواند آن را برای اعاده دادرسی ، به دیوان عالی کشور ارجاع دهد. همچنین ، مقاماتی نیز که حق درخواست اعمال ماده 477 را دارند ، می توانند فارغ از هر مهلت و بازه زمانی ، درخواست خود را به رئیس قوه قضاییه ارائه نمایند .
بیشتر بخوانید: وکیل ماده 477
نکات مربوط به مهلت درخواست اعمال ماده 477
در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که درخواست اعمال ماده 477 که همان اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه بوده ، در چه مواردی امکان پذیر است . همچنین ، به این سوال پاسخ داده شد که مهلت درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری چقدر است . همانطور که گفته شد ، برای اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه ، مهلت خاصی تعیین نشده است . اما اعاده دادرسی ، به استناد موضوعات موارد مذکور در قانون آیین دادرسی مدنی ، در مهلت مشخص باید صورت گیرد که شرح آن ، در مقاله مهلت اعاده دادرسی حقوقی ذکر شده است .
در خصوص اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضاییه ، چون مغایرت حکم قطعی صادره از دادگاه ها و مراجع قضایی با شرع ، ممکن است در هر بازه زمانی روشن شود ، اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضایی ، منوط به موعد و مهلت زمانی خاصی نبوده و هر زمان که این موضوع کشف شود ، رئیس قوه قضاییه ، می تواند پرونده مربوطه به آن را به دیوان عالی کشور ارجاع نماید تا رای صادره ، نقض شده و دوباره رای جدیدی صادر شود .
وکلای ماده 477 که به نیابت از موکلین خود ، توانایی درخواست اعمال ماده 477 به رئیس قوه قضائیه را دارند و نیز خود اشخاصی که در پرونده ، محکوم شده اند ( به شخصه و بدون گرفتن وکیل ) ، می توانند فارغ از مهلت خاص ، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نمایند . این موضوع ( یعنی بدون مهلت بودن درخواست اعمال ماده 477 ) ، در نظریه شماره 7/8425 اداره حقوقی قوه قضائیه در تاریخ 1386/12/15 نیز مورد اشاره قرار گرفته است .
اما در این قسمت ، قصد داریم برخی از نکات مربوط به مهلت درخواست اعمال ماده 477 را مورد بررسی قرار داده و در واقع ، به بررسی این موضوع بپردازیم که اگر زمان درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، قبل از اجرای حکم دادگاه باشد ، دیوان عالی کشور ، چه تمهیداتی در این راستا ، خواهد اندیشید .
بر اساس ماده 478 قانون آیین دادرسی کیفری ، در صورتی که دیوان عالی کشور ، طبق ماده 477 ، درخواست اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضاییه را پذیرفته باشد ، اجرای حکم تا زمان صدور حکم جدید ، به تعویق می افتد و در صورتی هم که مجازات مندرج در حکم قطعی ، از نوع مجازات سالب حیات یا سایر مجازات های بدنی یا قلع و قمع بنا باشد ، شعبه دیوان عالی کشور ، قبل از اتخاذ تصمیم درباره درخواست اعمال ماده 477 ، دستور توقف اجرای حکم را صادر می کند .
در ادامه بخوانید: اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری و هزینه دادرسی آن
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مهلت درخواست اعمال ماده 477 در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مهلت درخواست اعمال ماده 477 پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری چگونه است ؟
اگر رئیس قوه قضاییه حکم قطعی را خلاف شرع بداند آن را برای رسیدگی به دیوان عالی کشور ارجاع می دهد ولی برخی از مقامات قضایی یا خود افراد نیز می توانند درخواست اعمال این ماده را داشته باشند که شرح آن در متن مقاله ذکر شده است .
2- مهلت درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری چقدر است ؟
در قانون مهلت درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری قید نشده فلذا زمان اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه مقید به مهلت مشخصی نیست که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
3- نکات قانونی مربوط به درخواست اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری چیست ؟
در صورتی که حکم قطعی در راستای درخواست اعمال ماده 477 به دیوان عالی کشور ارجاع شده باشد اجرای حکم تا زمان صدور حکم جدید به تعویق می افتد که برای اطلاع از جزئیات تکمیلی در این خصوص می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
منبع : مهلت درخواست اعمال ماده 477
