حتما تا به حال با افرادی رو به شده اید که نگاه بالا به پایین داشته، کسی را جز خود قبول نداشتند و یا مدام حس حقارت و نادانی به شما انتقال داده اند. افرادی که به ظاهر اعتماد به نفس قوی دارند و خود محور می باشند. این افراد در دسته خودشیفته قرار می گیرند که البته نیاز به بررسی بیشتر برای تشخیص اختلال دارد.
اختلال شخصیت خود شیفته Narcissistic personality disorder یکی از اختلالات شخصیت دسته دوم است، افراد دارای این اختلال بسیار خود محور، خود پسند و خودخواه هستند. علت وجود این اختلال در افراد متفاوت است و در این مقاله قصد بررسی کامل اختلال خود شیفتگی، علت، علائم و راه های درمانش را داریم.
اختلال شخصیت خودشیفته چیست
همانطور که ذکر شد یکی از اختلالات شخصیت دسته دوم اختلال شخصیت خود شیفته یا نارسیسیم است، این اختلال توسط الیس در 1898 نام گذاری شده و در نوشته های فروید نیز در موردش زیاد نوشته شده است. در بسیاری مواقع افراد این اختلال را به اشتباه تشخیص می دهند و یا با اختلال شخصیت نمایشی آن را یکی می پندارند، در حالی که افراد خودشیفته، بسیار خود بزرگ بین بوده و نگاه بالا به پایین دارند اما افراد نمایشی مدام به دنبال جلب توجه و دیده شدن هستند.
در مردان اختلال خودشیفتگی بیشتر دیده شده و در زنان اختلال شخصیت نمایشی بیشتر است. بسیاری از خودشیفته ها، دوری گزین و منزوی هستند که این امر منجر شده تا گاهی با شخصیت اجتنابی و یا اسکیزویید اشتباه گرفته شوند، و اتفاقا با این اختلال ها رابطه تنگاتنگی دارند. و یا حتی با ویژگی های ضد اجتماعی نیز ارتباط تنگانگی دارند، زیرا با افراد برخورد تند و تیز داشته و یا مدام در جدال هستند.
افراد خودشیفته اعتماد به نفس کاذب داشته و نظری نسبت به خود دارند که گاهی از واقعیت بسیار دور است و منجر به وجود مشکلاتی برای فرد و ارتباطاتش می شود. بر عکس آن چه به نظر می آید، این افراد عزت نفس به شدت پایینی دارند. همه افرادی که خود محور، خود خواه، خود بزرگ بین، خود پسند و خوشیفته هستند، خود را دوست نداشته و حتی از خود بدشان می آید. اما این امر در رفتار آن ها قابل تشخیص نیست.
بسیاری افراد خوشیفته کنترل گر و دیکتاتور بوده و به دنبال رهبری کردن افراد هستند، بنابراین این افراد را در میان افراد سیاست مدار و یا رهبران تظاهری مذهبی در سراسر جهان زیاد می توان دید. گاهی این افراد به مذهب روی آورده و تصور می کنند که نیت خدا با خبرند. افراد با اختلال شخصیت خود شیفته در روابط خانودگی و زناشویی نیز دچار مشکلات بسیار هستند.
حتما بخوانید: شخصیت کاریزماتیک چیست
علائم اختلال شخصیت خود شیفته
برای تشخیص افراد با بیماری روانی خودشیفتگی یا نارسیسیم علائمی وجود دارد که این امر را راحت می کند، اما ما به هیچ وجه اجازه برچسب زدن به افراد در مورد داشتن اختلال روانی را نداریم و این امر توسط متخصص رواندرمانگر صورت می گیرد.
احساس اغراق آمیز خود بزرگ بینی و خود پسندی
احساس استحقاق داشتن و تشویق و تحسین مداوم
انتظار برتر شناخته شدن در حوزه های مختلف حتی بدون دستاورد ویژه داشتن
اغراق در دستاورد ها و استعداد ها
عدم انتقاد پذیری
بسیار شکننده و حساس
درگیر تخیلات در مورد موفقیت، قدرت، زیبایی، همسر عالی داشتن و سایر موارد
حسادت به دیگران و باور به این که دیگران به او حسادت می کنند
باور به برتری خود و توانایی معاشرت با افراد خاص محدود
قرار دادن بحث و مکالمه حول محور خود
تحقیر کردن و حقیر شمردن دیگران
خشمگین شدن با سرعت زیاد و تهدید کردن دیگران
سوءاستفاده از دیگران برای رسیدن به خواسته های خود و سپس رها کردن آن ها
عدم توانایی همدلی و درک دیگران
انتظار لطف بی چون و چرا از سمت دیگران
دارای تکبر و آدمی مغرور
اصرار بر داشتن بهترین ها از همه چیز
حتما بخوانید: اختلال شخصیت مرزی
علت اختلال شخصیت خود شیفتگی
هنوز به طور دقیق علت اختلال شخصیت خودشیفته مشخص نشده، اما طبق تحقیقات عواملی در این امر دخیل اند که گاهی به صورت ترکیبی تاثیر می گذارند. علت های احتمالی خودشیفتگی شامل موارد زیر است.
سخت گیری زیاد والدین یا ستایش بیش از حد او در کودکی
ژنتیک و ویژگی های ارثی
ارتباطات بین مغز، رفتار و تفکر
سوءاستفاده یا تجاوز جنسی در کودکی
تاثیرات فرهنگی
حتما بخوانید: اختلال شخصیت پارانوئید
انواع خودشیفتگی
اختلال شخصیت خودشیفته مانند بسیاری از اختلالات شخصیت، سیاه و سفید نیست. خودشیفتگی در یک طیف قرار می گیرد. درک انواع مختلف خودشیفته ها و ویژگی های تعیین کننده آنها می تواند در شناسایی این افراد مفید باشد. در این جا دو نوع مهم خودشیفتگی معرفی شده است.
1خودشیفتگی بزرگ (آشکار):
این نوع اختلال خودشیفته همراه با برونگرایی، اعتماد به نفس کاذب، توجه طلبی و پرخاشگری قابل تشخیص است.
2خودشیفتگی آسیب پذیر (پنهان):
این نوع اختلال خودشیفته همراه با درونگرایی، حساسیت بالا، احساسات منفی و نیاز به شناخت و اطمینان دائمی است.
موضوع وحدت بخش همه افراد دارای اختلالات خود شیفته این است که آن ها اعتقاد دارند اعمال و افکارشان از دیگران متمایز است.
حتما بخوانید: افزایش اعتماد به نفس
درمان اختلال شخصیت خودشیفته
معمولا درمان اختلالات شخصیت سخت تر از سایر اختلالات است، زیرا به طور کلی تغییر شخصیت کار دشواری است، افراد با بیماری روانی خودشیفته نیز به دلیل خود پسندی و خود بزرگ بینی، به راحتی به روانشناس مراجعه نکرده و قانع کردن آن ها برای درمان کمی سخت است.
بهترین درمان اختلال شخصیت خودشیفته، گفتار درمانی توسط یک متخصص و روان درمانگر است، اگر این اختلال با دیگر اختلالات مانند افسردگی همراه باشد، می توان از دارو درمانی و قرص های ضد افسردگی نیز استفاده کرد. اما برای اختلال نارسیسیم دارو اختصاصی وجود ندارد. گفتار درمانی به فرد در جهت برقراری ارتباط بهتر با افراد و داشتن روابط لذت بخش تر، صمیمی تر و با ارزش تر کمک می کند.
به طور کلی ایجاد تعاملات بهتر با افراد منجر به بهبود زمینه های مختلف زندگی می شود، از دیگر مزایای گفتار درمانی موارد زیر می باشد.
افزایش همکاری با همکاران
حفظ و بهبود ارتباطات شخصی
شناخت نقط قوت و ضعف و افزایش انتقاد پذیری و تحمل شکست
درک و مدیریت احساس خود
افزایش عزت نفس در فرد خودشیفته
تعیین اهداف واقع بینانه برای خود
علاوه بر گفتار درمانی و مراجعه به فرد متخصص راه های زیر نیز به کمک افراد برای درمان اختلال خودشیفته به کار می آید.
از الکل، مواد مخدر و سایر موادی که باعث ایجاد رفتارهای منفی می شوند، اجتناب کنید.
برای کاهش استرس و اضطراب، از تکنیک های آرامش بخش، مانند یوگا و مدیتیشن استفاده کنید.
حداقل سه بار در هفته ورزش کرده تا به تقویت روحیه کمک کند.
حتما بخوانید: تست شخصیت شناسی MBTI
سوالات متداول
1- اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟
یکی از اختلالات شخصیت دسته دوم اختلال شخصیت خود شیفته یا نارسیسیم است که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
2- علائم اختلال شخصیت خود شیفته چیست؟
برای تشخیص افراد با بیماری روانی خودشیفتگی یا نارسیسیم نشانه ها و علائمی وجود دارد که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- علت اختلال شخصیت خود شیفتگی چیست؟
هنوز به طور دقیق علت اختلال شخصیت خودشیفته مشخص نشده، اما طبق تحقیقات عواملی در این امر دخیل اند که در متن مقاله مطرح شده است.
منبع : اختلال شخصیت خودشیفته
