جرثقیل ساختمانی به دستهای از تجهیزات بالابری گفته میشود که در پروژههای ساختوساز و عمرانی به کار گرفته میشوند. مدلهایی مثل تاور کرینها، انواع جرثقیلهای ماشینی و سیار، جرثقیلهای بازویی دیواری یا ستونی و جرثقیلهای سقفی از انواع پرکاربرد در صنعت ساختوساز هستند. بسته به مقیاس پروژه، نوع بار و فضای در دسترس برای باربرداری، باید بهینهترین مدل جرثقیل ساختمانی انتخاب شود تا راندمان کار افزایش یابد.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی
اسم انواع جرثقیل ساختمانی و کاربردهای هر کدام
جرثقیلهای ساختمانی دستگاههای مکانیکی قدرتمندی هستند که در انتقال و حمل اجسام سنگین در صنایع کوچک و بزرگ کاربرد حیاتی دارند. برخی از مهمترین آنها عبارتاند از:
تاور کرین (جرثقیل برجی)
جرثقیل سیار (متحرک یا ماشینی)
جرثقیل سقفی
جرثقیل بازویی
ما در این مقاله قصد داریم دو نوع پرکاربرد از تجهیزات بالابری، یعنی جرثقیل سقفی و تاور کرین (یا همان جرثقیل برجی) را از لحاظ قطعات، ساختار و نوع کاربرد با هم مقایسه کنیم.
بیشتر بدانید:
جرثقیل سقفی چیست و چه کاربردی دارد؟
جرثقیل سقفی (Overhead crane) گزینهای ایدهآل برای جابجایی بار در انبارها، سولهها و سالنهای صنعتی سرپوشیده است. این جرثقیل معمولاً دارای دو ریل موازی است که تیر اصلی به صورت افقی در طول سالن بر روی آنها حرکت میکند. مکانیزم حرکتی این دستگاه به صورت سه بعدی (طول، عرض و ارتفاع) است که اصطلاحاً به آن حرکت در شش جهت گفته میشود. جرثقیل سقفی در کارخانجات تولیدی و انبارها برای جابهجایی بارهای سنگین با دقت بالا استفاده میشود و به دلیل نصب روی ریلهای هوایی، فضای کف سالن را اشغال نمیکند.
اینجا را حتما ببینید: انواع محصولات جرثقیل سقفی
تاور کرین یا جرثقیل برجی (جرثقیل ساختمانی) چیست؟
تاور کرین یا همان جرثقیل برجی یکی از مهمترین و شناختهشدهترین تجهیزات در صنعت ساختمانسازی مدرن است. این دستگاه معمولاً در پروژههایی استفاده میشود که نیاز به جابجایی بارهای سنگین در ارتفاع زیاد و شعاع وسیع دارند؛ مانند ساخت برجها، پلهای عظیم و سازههای مرتفع. تاور کرین از بخشهای مختلفی تشکیل شده است. سه بخش اصلی این دستگاه شامل پایه تثبیت، برج (یا دکل عمودی) و بازوی افقی (فلش) است. پایه بر روی فونداسیون بتنی مستحکم نصب میشود تا تعادل دستگاه را در برابر بارهای سنگین و باد حفظ کند. برج یا دکل عمودی، ارتفاع نهایی جرثقیل را تعیین میکند و بازوی افقی وظیفه جابجایی بار را در شعاع عملیاتی مشخص بر عهده دارد. در انتهای بازو، کالسکهای حرکت میکند که قلاب باربرداری را به محل موردنظر انتقال میدهد. در مدلهای پیشرفته، ارتفاع تاور کرین میتواند همزمان با افزایش طبقات ساختمان رشد کند. این فرایند که «افزایش ارتفاع» یا سیستم خودکشش (Climbing System) نام دارد، با کمک جکهای هیدرولیکی مخصوص انجام میشود. اپراتور در کابین مخصوص در بالاترین نقطه جرثقیل مستقر میشود و با سیستمهای دقیق کنترلی، بارها را با ایمنی کامل جابجا میکند. از مزایای تاور کرین میتوان به دقت بالا در موقعیتدهی بار، ثبات فوقالعاده و قابلیت کار در ارتفاعات بسیار زیاد اشاره کرد. با این حال، این دستگاه برای پروژههای موقتی کوتاه یا با جابجاییهای مکرر مناسب نیست، زیرا نصب و دمونتاژ آن زمانبر و پرهزینه است.
بیشتر بدانید: سیم بکسل جرثقیل
انواع جرثقیل سقفی
جرثقیل سقفی سامانهای است برای جابهجایی بار در امتداد دهانهی سالن که با یک یا دو تیرِ پل روی ریلهای طولی (رانوی) حرکت میکند و بالابر، بار را جابهجا مینماید. جرثقیلهای سقفی برحسب سازه و مسیر حرکت به چند گروه اصلی تقسیم میشوند.
بیشتر بدانید: کابل فرمان جرثقیل
جرثقیل سقفی جفت پل یا دو پل
کاربرد و مزایا جرثقیل سقفی جفت پل (دو پل): جرثقیلهای سقفی جفت پل، بهترین راهحل برای جابجایی مواد در سالنهایی هستند که دهانه عریض و ظرفیت باربرداری (تناژ) بالایی مورد نیاز است. با این نوع جرثقیلها میتوانید به ارتفاع مفید بالابری بیشتری دست پیدا کنید. با طراحی مهندسی دقیق و ساخت سازه مطابق استاندارد، میتوان وزن مرده جرثقیل را کاهش داد تا از لحاظ اقتصادی بهینهترین استفاده را ببرید. همچنین دیگر مزیت بزرگ این نوع جرثقیلها این است که با تعبیه راهروی تعمیراتی در بدنه جرثقیل، علاوه بر سهولت در دسترسی و تعمیر قطعات کالسکه (ترولی)، امکان مناسبی برای دسترسی جهت تعمیر و تعویض لامپهای سالن، تأسیسات گرمایشی و خطوط برقرسان فراهم میشود. این مدل معمولاً در تناژهای بالای ۱۰ تن مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بدانید: جرثقیل دروازه ای
جرثقیل سقفی تک پل
کاربرد و مزایا جرثقیل سقفی تک پل: جرثقیلهای سقفی تک پل نیازهای باربرداری شما را با بالاترین کیفیت و هزینه کمتر تأمین میکنند. ساخت سازه مطابق استاندارد با وزن مرده کم، باعث میشود فشار وارده بر تیرهای حمال و فونداسیون سوله کاهش یابد؛ این امر منجر به کاهش هزینههای طراحی و ساخت ساختمان سوله میشود. این مدل از لحاظ ابعاد هندسی و پارامترهای مهندسی بهترین طراحی را برای فضاهای محدود دارد و با حرکتهای دقیق، تمامی انتظارات شما را برآورده میکند.
جرثقیل سقفی آویز
کاربرد و مزایا جرثقیل آویز: جرثقیلهای آویز (Suspension Cranes) به سادگی به سقف سازه متصل میشوند. بهطوریکه چنانچه شما امکان نصب ستونها و تیرهای حمال را ندارید یا میخواهید از حداکثر عرض سالن استفاده کنید، این جرثقیلها بهترین گزینهاند. لذا میتوانید از فضای کناری سالن، داخل انبار و حتی نقاط کور که با جرثقیلهای معمولی قابل دسترسی نیستند، برای جابهجایی تولیدات خود استفاده کنید. ضمناً با استفاده از این نوع جرثقیلها امکان جابجایی بالابر از یک ریل به ریل دیگر (مونو ریل) و دسترسی به نقاط پیچیده فراهم میگردد. جرثقیلهای آویزی که نیاز به تیر حمال جداگانه ندارند، در صنعت به مونوریل نیز مشهورند و در دو نوع مسیر مستقیم و منحنی طراحی و ساخته میشوند.
بیشتر بدانید: ترولی جرثقیل سقفی
جرثقیل دروازهای
جرثقیل دروازهای (Gantry Crane) جهت جابجایی بار در محیطهای باز (Outdoor) و گاهی در داخل سالنها کاربرد دارد. جرثقیل دروازهای قابلیت نصب انواع بالابرهای سیم بکسلی تک پل و دو پل در گروههای کاری مختلف را دارا میباشد و بر روی ریلهایی که روی زمین نصب شدهاند حرکت میکند.
این مقاله را هم مطالعه کنید: جرثقیل دروازهای | خرید، قیمت و انواع جرثقیل صنعتی
