عفونت های واژن از شایع ترین بیماری های زنان هستند که در هر سنی امکان ابتلا به آنها وجود دارد. انواع مختلفی عفونت واژن وجود دارد، اما رایج ترین آنها عفونت قارچی واژن و عفونت باکتریایی واژن هستند که در اغلب موارد با هم اشتباه گرفته می شوند. این دو عفونت می توانند علائم مشابهی مانند خارش و ترشحات غیرطبیعی از واژن ایجاد کنند، اما دو بیماری کاملا مجزا هستند و نیاز به درمان های متفاوتی دارند. درک تفاوت های بین این دو بیماری برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن و روش های درمان هر یک آشنا شوید.
تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن
عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس) ناشی از رشد بیش از حد کاندیدا، نوعی قارچ (مخمر) است که به طور معمول در مقادیر کم در واژن وجود دارد. رشد بیش از حد کاندیدا می تواند در میکروبیوم واژن اختلال ایجاد کند و منجر به سوزش و ناراحتی در ناحیه واژن شود. در اغلب موارد کاندیدا آلبیکنس علت ابتلا به عفونت قارچی واژن است و حدود ۳ نفر از هر ۴ زن حداقل یک بار در طول زندگی به این عفونت مبتلا می شوند. همچنین عفونت قارچی یک عفونت مقاربتی (STI) نیست، اگرچه گاهی اوقات می تواند توسط فعالیت جنسی ایجاد شود.
عفونت باکتریایی واژن (واژینوز باکتریال) ناشی از عدم تعادل در باکتری های واژن است. زمانی که در تعادل باکتری های واژن اختلال ایجاد می شود، باکتری های مضر بیش از حد رشد می کنند و جایگزین لاکتوباسیل های مفید می شوند. این بیماری توسط اختلال در فلور طبیعی واژن ایجاد می شود و در اغلب موارد باکتری های گاردنرلا واژینالیس و آتوپوبیوم واژینا در ابتلا به آن موثر هستند. همچنین این عفونت شایع ترین نوع عفونت واژن در سنین باروری است.
تفاوت در عوامل ایجاد عفونت قارچی و باکتریایی واژن
درک علل ایجاد این دو عفونت می تواند به پیشگیری و درمان مناسب آنها کمک کند:
علت ابتلا به عفونت قارچی واژن: عفونت های قارچی زمانی رخ می دهند که در تعادل طبیعی کاندیدا و سایر میکروب ها اختلال ایجاد می شود. عواملی که می توانند منجر به تحریک این امر شوند عبارتند از مصرف آنتی بیوتیک ها، تغییرات هورمونی (مثلاً بارداری یا مصرف داروهای ضدبارداری)، سیستم ایمنی ضعیف، دیابت، پوشیدن لباس های تنگ و مصرف بیش از حد قند (رشد بیش از حد مخمر را افزایش می دهد).
علت ابتلا به عفونت باکتریایی واژن: واژینوز باکتریایی (BV) زمانی رخ می دهد که تعادل باکتری های واژن مختل شود، که اغلب به دلیل استفاده بیش از حد از دوش واژن، رابطه جنسی محافظت نشده، استفاده از محصولات واژینال معطر و استفاده از دستگاه آی یو دی رخ می دهد. برخلاف عفونت قارچی، واژینوز باکتریایی به شدت با فعالیت جنسی مرتبط است و می تواند در ابتلا به آن موثر باشد.
تفاوت در روش های درمان عفونت قارچی و باکتریایی واژن
از آنجایی که عواملی که منجر به ایجاد این دو عفونت می شوند متفاوت هستند برای درمان آنها نیز باید از روش های مختلفی استفاده کرد، داروهای ضد قارچ برای عفونت قارچی و آنتی بیوتیک ها برای واژینوز باکتریایی (BV) مورد استفاده قرار میگیرند. تشخیص نادرست عفونت و استفاده از داروی اشتباه (مثلاً استفاده از داروهای ضد قارچ برای واژینوز باکتریایی) می تواند علائم را طولانی تر یا بدتر کند. در ادامه به بررسی بیشتر روش های درمان این دو عفونت می پردازیم.
درمان عفونت قارچی واژن
عفونت های قارچی واژن معمولاً به راحتی درمان می شوند، به خصوص اگر زود تشخیص داده شوند. برای درمان عفونت قارچی واژن می توانید از داروهای بدون نسخه زیر استفاده کنید:
پماد کلوتریمازول
پماد میکونازول
پماد تیوکونازول
قرص فلوکونازول
طول درمان عفونت قارچی واژن به شدت علائم بستگی دارد. اگر علائم خفیف باشند عفونت با مصرف کوتاه مدت دارو درمان می شود، اما برای عفونت های شدید یا مکرر درمان های طولانی مدت تر مورد استفاده قرار می گیرند.
برای درمان عفونت قارچی در دوران بارداری فقط داروهای موضعی مانند پماد کلوتریمازول یا پماد میکونازول توصیه می شود و باید از مصرف قرص فلوکونازول، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، خودداری کنید.
به نقل قول از vanaklaser.ir:
یکی از علائم رایج عفونت واژن خارش است و پماد کلوتریمازول برای خارش واژن نیز موثر است و می تواند خارش و ترشحات ناشی از عفونت واژن را کاهش دهد.
درمان واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریایی توسط آنتی بیوتیک ها (قرص و پماد) درمان می شود و اگر از پمادهای ضد قارچ استفاده کنید این عفونت برطرف نمی شود. بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان واژینوز باکتریایی عبارتند از:
قرص مترونیدازول 500 دو بار در روز به مدت یک هفته
ژل واژینال ۰.۷۵٪ مترونیدازول، یک بار در روز به مدت ۵ روز
کرم واژینال کلیندامایسین در زمان خواب به مدت ۷ روز
قرص کلیندامایسین 300 دو بار در روز به مدت 7 روز
برای جلوگیری از حالت تهوع، استفراغ یا گرفتگی عضلات، به مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از مصرف مترونیدازول باید از مصرف الکل خودداری کنید. مترونیدازول برای استفاده در دوران بارداری (به خصوص پس از سه ماهه اول بارداری) بی خطر و ایمن است. عفونت باکتریایی واژن در دوران بارداری می تواند منجر به عوارض جانبی خطرناکی مانند زایمان زودرس شود، به همین درمان آن برای جلوگیری از بروز عوارض بسیار مهم است.
تفاوت در عوارض عفونت قارچی و باکتریایی واژن
عفونت قارچی واژن معمولا خطرناک نیست و عوارض جانبی جدی ایجاد نمی کند، اما می تواند به شدت بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد، زیرا منجر به مشکلاتی مانند خارش مزمن، تخریب پوست و عفونت های ثانویه می شود. در مقابل واژینوز باکتریایی عوارض جدی تر و طولانی مدت تری نسبت به عفونت های قارچی دارد، به ویژه در دوران بارداری و در مواردی که بدون درمان رها می شود. این عفونت می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری التهابی لگن و بیماری های مقاربتی از جمله HIV شود. همچنین اگر در دوران بارداری درمان نشود منجر به زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد می شود.
در موارد نادری ممکن است فرد همزمان عفونت قارچی و واژینوز باکتریایی داشته باشد. در چنین مواردی، علائم ممکن است با هم ترکیب شوند و تشخیص سخت تر شود.
جمع بندی
اگرچه برخی از علائم عفونت قارچی واژن و واژینوز باکتریایی به یکدیگر مشابه هستند، اما دو بیماری مجزا با علائم، علل، روش های درمان و عوارض جانبی متفاوت هستند. شناخت تفاوت های این دو بیماری برای انتخاب درمان موثر بسیار مهم است. اگر با بررسی علائم نمی توانید تشخیص دهید که به عفونت قارچی مبتلا هستید یا باکتریایی بهتر است برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید.
