کپی کردن طرح های صنعتی ، به موجب قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، جرم است . مجازات جرم کپی طرح صنعتی ، علاوه بر جبران خسارات وارده ، شامل جزای نقدی و حبس تعزیری است . نحوه شکایت از جرم کپی طرح صنعتی، به این صورت است که با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، شکواییه طرح شود . نحوه رسیدگی به مجازات جرم کپی طرح صنعتی ، در دادسرا و دادگاه کیفری تهران است .
یکی از مهم ترین موانعی که در راستای حمایت از مالکیت معنوی افراد وجود دارد ، آن است که اشخاص دیگر ، با کپی کردن طرح های صنعتی دیگران ، حقوق و مزایای مخترعان اصلی طرح های صنعتی را تضییع نمایند و به همین دلیل ، در طی سال های اخیر ، نیاز مبرمی به حمایت های قانونی از مخترعان و مبتکران طرح های صنعتی احساس شده است ؛ به نحوی که ایشان بتوانند به آسانی ، طرح های صنعتی خود را به ثبت برسانند تا دیگران ، از آن سوء استفاده نکنند .
اما قوانین حمایتی از اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، زمانی کارایی خواهند داشت که ضمانت های اجرایی در خصوص جرایم ارتکابی این حوزه نیز وضع کرده باشند و به عبارت دیگر ، کپی کردن طرح های صنعتی ، قابل شکایت و رسیدگی در دادگاه بوده و پس از اثبات جرم کپی طرح صنعتی ، متخلف ، به مجازات های ذکر شده در قانون ، محکوم گردد . بنابراین ، پرداختن به مجازات کپی طرح های صنعتی و نحوه شکایت و رسیدگی به جرم کپی طرح صنعتی ، بسیار مهم است .
در همین راستا ، قصد داریم موضوعاتی از جمله جرم کپی طرح صنعتی ، مجازات جرم کپی طرح صنعتی ، نحوه شکایت از جرم کپی طرح صنعتی و نیز نحوه رسیدگی به مجازات جرم کپی طرح صنعتی را مورد بررسی قرار دهیم .
جرم کپی طرح صنعتی
بر اساس قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، طرح صنعتی تعریف شده و مشخصات آن ذکر شده است که بر اساس ماده 20 این قانون ، " هر نوع ترکیب خطوط ، ترکیب رنگ ها و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط ، رنگ ها و یا بدون آن ، به طوری که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر بدهد ، طرح صنعتی می باشد " که این طرح ها ، مانند ثبت اختراع در ایران ، طی تشریفات خاصی باید به ثبت برسند .
بنابراین ، زمانی که شخصی ، یک کالای صنعتی و یا یک کالای مربوط به صنایع دستی را بر اساس این ماده ، تهیه و تولید می کند ؛ به نحوی که شامل یک طرح صنعتی جدید و بدیع می شود ، می بایست حمایت هایی از وی به عمل آید ، تا سایر افراد ، نتوانند با کپی کردن این طرح صنعتی ، برای خود منافعی را به دست آورده و از این طریق ، حقوق مخترع طرح صنعتی را تضییع نمایند .
اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که آیا کپی کردن طرح صنعتی ، که قبلا توسط سایر اشخاص و یا شرکت های تجاری به ثبت رسیده است ، جرم می باشد ؟ آیا در قانون ، برای کپی طرح های صنعتی ، مجازات نیز پیش بینی شده است ؟ برای پاسخ دادن به این سوالات ، لازم است به قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 توجه نمود . بر اساس ماده 28 این قانون ، ثبت طرح صنعتی توسط افراد یا شرکت ها ، حقوقی را برای آنان ایجاد می کند ؛ از جمله اینکه :
الف ) بهره برداری از هر طرح صنعتی ثبت شده در ایران ، مشروط به موافقیت مالک آن است ؛
ب ) بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده ، شامل انجام اقداماتی از قبیل ساخت ، فروش و یا وارد کردن اقلام حاوی طرح صنعتی است ؛
ج ) مالک طرح صنعتی ، می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او ، اعمال ذکر شده در بند قبل را انجام داده باشد و یا مرتکب اعمالی شود که عرفا موجب نقض حقوق وی در آینده را فراهم می آورد ، در دادگاه ، اقامه دعوا نماید .
د ) مدت اعتبار طرح های صنعتی ، 5 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت طرح صنعتی می باشد ؛ اما این مدت را می توان برای دو دوره 5 ساله دیگر نیز تمدید کرد .
بنابراین ، به استناد بند 2 این ماده ، یکی از مهم ترین اقداماتی که در راستای تعرض به حقوق مخترعان طرح های صنعتی ، متصور است ، ساخت ، فروش و یا وارد کردن طرح های مشابه طرح صنعتی ای است که دیگران ، قبلا آنها را به ثبت رسانده اند و به لحاظ زمانی ، مدت اعتبار آن طرح ثبت شده ، به قوت خود باقی است . این اعمال ، مشمول مجازات است . لذا بر اساس بند ب این ماده ، کپی کردن طرح صنعتی ، نوعی جرم است و مجازات دارد که مجازات آن را در قسمت بعد ، ذکر خواهیم کرد . یا کپی کردن
حتما بخوانید: سامانه مالکیت معنوی
مجازات جرم کپی طرح صنعتی
در قسمت قبل ، ذکر کردیم که به موجب قانون ، ساخت ، فروش یا وارد کردن اقلام حاوی طرح صنعتی ، جرم انگاری شده است و به همین دلیل ، پس از ثبت یک طرح صنعتی در اداره ثبت علایم تجاری ، کپی کردن طرح صنعتی دیگران ، جرم محسوب می شود . اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که مجازات جرم کپی کردن طرح صنعتی چیست ؟ آیا در این قانون ، برای جرم کپی طرح صنعتی ، مجازاتی نیز پیش بینی شده است ؟
پاسخ به این سوال ، مثبت است . در ماده 61 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، جرم کپی کردن طرح صنعتی دیگران ، مشخص گردیده و برای آن، مجازات پیش بینی شده است که به موجب این ماده ، هر شخصی که با علم و عمد ، مرتکب انجام اعمالی شود که طبق ماده 28 این قانون ، نقض حقوق دیگران به شمار رود ، مجرم شناخته می شود و به مجازات محکوم می شود .
اما مجازات کپی طرح صنعتی چیست ؟ مجازات کپی طرح صنعتی ، هم جزای نقدی و هم حبس تعزیری است . جزای نقدی کپی طرح صنعتی ، از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال می باشد و حبس تعزیری کپی طرح صنعتی هم از 91 روز تا 6 ماه می باشد که قاضی دادگاه ، مقدار دقیق آن را تعیین می نماید . البته علاوه بر مجازات ذکر شده ، مجرم ، باید پس از رسیدگی به شکایت توسط دادگاه و صدور حکم ، خسارات وارد شده به طراح صنعتی را نیز به صورت تمام و کمال ، پرداخت نماید .
بیشتر بخوانید: نحوه استعلام علایم تجاری
نحوه شکایت از جرم کپی طرح صنعتی
همانطور که ملاحظه شد ، کپی کردن طرح های صنعتی ، جرم است و در قانون ، علاوه بر جبران خسارت ، مجازات هایی نیز برای کپی کنندگان طرح های صنعتی دیگران ، در نظر گرفته شده است . اما سوالی که مطرح است ، آن است که اگر طرح صنعتی کپی شده باشد ، برای شکایت از این جرم ، باید چه اقداماتی انجام دهیم و به عبارت دیگر ، نحوه شکایت از جرم کپی طرح صنعتی ، به چه صورت است ؟
به طور کلی ، شخصی که طرح صنعتی وی ، مورد کپی غیر مجاز قرار گرفته است ، برای شکایت از این جرم ، می بایست ابتدا با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، شکواییه تهیه نموده و کلیه اسناد و مدارکی که بیانگر وقوع جرم کپی طرح صنعتی توسط دیگری است را نیز به شکایت خود ضمیمه نماید که از جمله ، می توان به رونوشت گواهی نامه مالکیت طرح صنعتی ، عکس ، فیلم یا نمونه کپی شده طرح صنعتی و نیز سایر مدارک هویتی شاکی اشاره نمود .
همچنین ، برای مطالبه خسارات و ضرر و زیان هایی که کپی طرح صنعتی ، برای دارنده آن ایجاد نموده است ، می تواند جداگانه، دادخواست حقوقی، ارائه و اسناد و مدارک لازم را نیز ضمیمه آن نمود . در صورتی که می توانید عنصر علم و عمد طرف مقابل در جهت کپی کردن طرح صنعتی خود را اثبات نمایید ، به دلیل سرعت در رسیدگی توسط مراجع کیفری ، بهتر است شکایت کیفری طرح نمایید ؛ لکن در مواردی ، طرح دعوی حقوقی به جهت مطالبه خسارات نیز امکان پذیر است .
بیشتر بخوانید: سایت ثبت اختراع iripo.ssaa.ir
نحوه رسیدگی به مجازات جرم کپی طرح صنعتی
شکایت از طرح های صنعتی ، مانند شکایت از سایر جرایم نیست ؛ چرا که بر اساس قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، رسیدگی به شکایات ناشی از اجرای این قانون ، صرفا در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی شهر تهران می باشد . به این منظور ، دادسرا و دادگاه کیفری دو ، مستقر در شهر تهران ( مجتمع قضایی قدوسی ) ، صلاحیت رسیدگی به شکایات از جرم کپی طرح صنعتی را دارند و در دادگاه سایر شهرستان ها ، این شکایت مورد رسیدگی قرار نخواهد گرفت ؛ بلکه شکایات ، به تهران ارجاع می شود .
البته این شکایت ، صرفا ناظر بر جنبه کیفری موضوع و مجازات مرتکب است ؛ اما در صورتی که دارنده طرح صنعتی ، بخواهد به شیوه حقوقی نیز پیگیری نماید ، می تواند علیه شخصی که طرح صنعتی را کپی کرده است ، با طرح دادخواست ، یک دعوی حقوقی مطرح نماید که در این صورت ، دادگاه ، حکم ممنوعیت کپی طرح صنعتی و نیز پرداخت خسارات ناشی از این امر را صادر می نماید . دعاوی حقوقی نیز در شعب دادگاه حقوقی تهران، مورد رسیدگی قرار می گیرند .
در ادامه بخوانید: ثبت طرح صنعتی
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات جرم کپی طرح صنعتی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات جرم کپی طرح صنعتی پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- جرم کپی طرح صنعتی چیست ؟
بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده دیگران با انجام اقداماتی از قبیل ساخت و فروش یا کپی کردن طرح صنعتی دیگران نوعی جرم تلقی شده است که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- مجازات جرم کپی طرح صنعتی چیست ؟
علاوه بر لزوم جبران خسارات وارده به مالک طرح صنعتی مجازات هایی از قبیل حبس تعزیری و نیز جزای نقدی در قانون مقرر شده است که برای دریافت جزییات تکمیلی در این خصوص می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
3- نحوه شکایت و رسیدگی به جرم کپی طرح صنعتی چگونه است ؟
نحوه شکایت از این جرم با تنظیم شکواییه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است و رسیدگی به آن در دادسرا و دادگاه های کیفری تهران انجام می شود که شرح بیشتر این موضوع ضمن مقاله ذکر شده است .
منبع : مجازات جرم کپی طرح صنعتی
