هنگامی که در حال طراحی یک لوگو هستید، احتمالا از منابع مختلفی الهام گرفته و لوگوهای طراحی شده توسط رقبا را نیز مورد بررسی قرار می‌دهید. انجام این کار ایده‌های طراحی بسیاری را در اختیارتان قرار می‌دهد اما از طرفی دیگر نیز شما را به طور جدی در معرض خطر انجام کپی قرار می‌دهد. کپی برداری یک مشکل مهم در حوزه طراحی گرافیک به ویژه در طراحی لوگو است که در بسیاری از مواقع به صورت کاملا اتفاقی انجام می‌شود. کپی برداری در طراحی لوگو به معنای ایده برداری از طرح، رنگ و المان‌های یک لوگو و اجرای آن در لوگوی خود با ایجاد کمی تغییر است. وجود تفاوت‌های جزئی در طرح کلی دو لوگو، کپی برداری محسوب می‌شود که انجام این کار غیرقانونی و البته غیر اخلاقی بوده و طراح لوگو متهم به عدم رعایت قانون کپی رایت خواهد شد.
برخی از لوگوهای کپی ایرانی با الهام از نمونه‌های خارجی طراحی شده‌اند که از معروف‌ترین آنها می‌توانیم به لوگو دو اپلیکیشن درخواست تاکسی اینترنتی اسنپ و تپسی اشاره کنیم. اما آیا لوگو اسنپ کپی است؟ برای پاسخ به این سوال باید جزئیات طراحی لوگوی اسنپ و تپسی و لوگوی مربوطه را به دقت مورد بررسی قرار دهیم تا در نهایت بتوانیم درباره کپی بودن یا نبودن آنها اظهار نظر کنیم. اما به طور کلی هر لوگویی که شباهت‌های ظاهری بسیار نزدیکی با لوگویی دیگر داشته باشد به عنوان لوگوی کپی شده در نظر گرفته می‌شود که نه تنها هیچ ارزش و جذابیتی ندارد بلکه اعتبار برند موردنظر را نیز از بین خواهد برد. بنابراین در هنگام طراحی لوگو حتما با انجام جستجو در گوگل و وب سایت‌های معتبر طراحی می‌توانید تا حدی از عدم کپی بودن طرح لوگوی خود اطمینان حاصل کنید.
انواع سبک های طراحی لوگو
اگر در حوزه گرافیک و طرحی لوگو فعالیت داشته باشید، قطعا با روش‌های اصلی طراحی نشان تجاری برای کسب و کارها آشنایی دارید. اصولا برای طراحی لوگو سه سبک کلی وجود دارد که درصد احتمال کپی برداری از آنها متفاوت است؛ یعنی یک سبک در مقایسه با سبکی دیگر، بیشتر در معرض کپی برداری قرار دارد و ایده برداری از آن بسیار راحت‌تر است. سه سبک اصلی طراحی لوگو شامل:
در مورد سبک طراحی انواع لوگو بیشتر بدانید.
لوگوتایپ یا مونوگرام
لوگوتایپ یا لوگو نوشتاری از جمله روش‌های رایج خلق هویت و نماد بصری برای کسب و کارها است که مبتنی بر متن بوده و موجب ماندگاری نام یک برند در ذهن مخاطبان خواهد شد. لوگوتایپ‌ها بر پایه کلمه هستند و اشکال و تصاویر به ندرت در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ از این رو انتخاب فونت مناسب در آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در روش طراحی لوگوتایپ از نام کامل برند و در روش مونوگرام نیز از حرف اول نام برند یا حروف اختصاری آن به عنوان عنصر اصلی لوگو استفاده می‌شود.
تعداد لوگوهای کپی ایرانی که به سبک لوگوتایپ طراحی شده‌اند چندان زیاد نیست؛ زیرا لوگوهای ایرانی که کپی برداری شده اند معمولا از نمونه‌های خارجی برای طراحی الهام می‌گیرند و از این رو احتمال استفاده از فونت یکسان انگلیسی یا فارسی در آنها بسیار پایین است. اما در برخی مواقع ممکن است نحوه ادای کلمات لوگوهای کپی شده ایرانی به سبک لوگوتایپ، مشابه لوگوهای خارجی باشد؛ به خصوص اگر نام برند به جای فارسی به صورت انگلیسی در لوگو درج شود.
لوگو تصویری
لوگو تصویری نیز یکی دیگر از سبک‌های طراحی لوگو است که از یک نماد خاص یا شکل هندسی برای خلق هویت بصری یک برند استفاده می‌کند. طیف گسترده‌ای از لوگوهای کپی ایرانی به سبک تصویری طراحی شده‌اند؛ یعنی نماد اصلی یک لوگو را عینا و یا با ایجاد تغییرات جزئی در لوگوی خود قرار داده‌اند. به همین دلیل است که با مشاهده لوگوهای کپی شده معروف به سرعت می‌توانیم به اصلی نبودن آنها پی ببریم.
لوگو ترکیبی
لوگو ترکیبی نیز همانطور که از نام آن پیداست، ترکیبی از دو سبک طراحی لوگوتایپ و لوگو تصویری بوده و به عنوان رایج‌ترین سبک طراحی لوگو شناخته می‌شود که سبک رایج اکثر لوگوهای کپی شده ایرانی است. بسیاری از لوگوهایی که تحت عنوان لوگو کپی شده در نظر گرفته می‌شوند به سبک ترکیبی نسبی طراحی شده‌اند؛ یعنی بخش نماد اصلی این لوگو «کپی» است و تنها بخش تایپوگرافی آنها انحصاری است که البته در بسیاری از موارد ممکن است فونت و نحوه درج نام برند در لوگو نیز کپی برداری از یک لوگوی خارجی باشد. بنابراین اکثر لوگوهای کپی شده ایرانی در بخش تصویری کپی هستند و طراحان معمولا برای طراحی نماد یک لوگو به سراغ الهام از لوگوهای دیگر می‌روند.
لوگوهای کپی ایرانی
حال که با مفهوم لوگوی کپی شده و انواع سبک طراحی لوگو آشنا شدید، در این بخش چندین نمونه از لوگوهای کپی ایرانی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. معروف‌ترین لوگوهای ایرانی که کپی برداری شده اند شامل:
لوگو اسنپ
لوگو اسنپ یکی از مورد بحث‌ترین لوگوهای کپی ایرانی است که با الهام کامل از لوگوی تامین تجهیزات ساختمان Progress Profiles طراحی شده است. این دو لوگو کاملا مشابه یکدیگر هستند و تنها در دو مورد جزئی با یکدیگر اختلاف دارند. اولین اختلاف «جهت قرارگیری» نماد است که در لوگوی اصلی به صورت افقی و در لوگوی اسنپ به صورت عمودی طراحی شده است. اختلاف دوم نیز «تفاوت در رنگ نماد» است که در لوگوی اصلی به رنگ مشکی و در لوگوی اسنپ به رنگ سورمه‌ای است. طراح لوگو اسنپ با اعمال این دو تغییر در لوگو سعی بر ایجاد تمایز داشت تا به کپی برداری از لوگوی Progress Profiles متهم نشود. اما ترکیب رنگی تایپوگرافی لوگو جای هیچگونه شک و تردیدی در کپی بودن لوگوی اسنپ باقی نگذاشت. ترکیب رنگی مشابه و نحوه ادغام رنگ‌های آن برای درج کلمه اسنپ در لوگو دقیقا مشابه لوگوی مورد بحث است.
احتمالا همین موضوع کپی برداری لوگو اسنپ سبب شد تا لوگوی آن پس از مدتی مجددا طراحی شود. لوگوی فعلی اسنپ با استفاده از یک مربع سبز رنگ و یک علامت تعجب (!) در آن طراحی شده است. این لوگو به طور کلی با لوگوی اولیه تفاوت دارد و سال‌هاست که به عنوان هویت بصری اسنپ مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نماد قابل تشخیصی از این شرکت تبدیل شده است.
لوگو تپسی
آیا لوگو تپسی کپی است؟ لوگوی تپسی نیز در دسته لوگوهای کپی ایرانی قرار دارد که با الهام از لوگوی سابق شرکت فرانسوی Ornikar طراحی شده است. لوگوی تپسی به روش ترکیبی یعنی ترکیب نماد و نام برند طراحی شده که نحوه قرارگیری عناصر، ترکیب رنگی و نماد اصلی آن مشابه لوگوی Ornikar است. تنها اقدام طراح لوگوی تپسی در جهت ایجاد تمایز از لوگوی مذکور، تغییر محل قرارگیری دو خط موازی آن است که در لوگو اصلی، خط بزرگ‌تر در بالا و خط کوچک‌تر در پایین قرار گرفته است اما در لوگوی تپسی جای این دو خط تغییر پیدا کرد. این جابجایی خطوط تنها وجه تمایز لوگو تپسی با لوگو پیشین Ornikar در نظر گرفته می‌شود که این شرکت در حال حاضر لوگوی خود را تغییر داده است.
لوگو صباح
لوگو شرکت لبنیات صباح یکی دیگر از لوگوهای کپی ایرانی است که لوگوی آن شباهت بسیار زیادی به لوگوی شرکت دانمارکی تولید لبنیات Arla دارد. این دو لوگو به سبک ترکیبی طراحی شده‌اند و ساختار کلی آنها مشابه یکدیگر است. ترکیب رنگی، استفاده از نماد گل و محل درج نام برند صباح کاملا از لوگوی Arla کپی برداری شده است. تنها وجوه تمایز لوگو صباح در مقایسه با لوگوی آرلا مواردی جزئی همچون محل قرارگیری گل و تغییر رنگ کادر اطراف بیضی لوگو است که این دو لوگو را ظاهرا از یکدیگر متمایز ساخته‌اند.
لوگو همراه اول
از دیگر لوگوهای کپی ایرانی می‌توانیم به لوگوی همراه اول اشاره کنیم که با الهام از لوگوی شرکت عربی الاتصالات السعودیه طراحی شده است. سبک طراحی این دو لوگو نیز «ترکیبی» است اما تنها نماد اصلی آنها مشابه یکدیگر است. دو کمان نارنجی و آبی لوگوی همراه اول و نحوه قرارگیری آنها از لوگوی این شرکت عربی کپی برداری شده و اقدامات انجام شده جهت ایجاد تمایز نیز عدم استفاده از خطوط پهن لوگوی اصلی و استفاده از ترکیب رنگی و فونت کاملا متفاوت جهت درج نام شرکت در پایین لوگو است.
لوگو روبیکا
لوگوی قدیمی و جدید روبیکا یکی از معروف‌ترین لوگوهای کپی ایرانی است که از لوگوی شرکت TheRightBytes عینا و بدون ایجاد هیچگونه تغییری کپی برداری شده است. لوگوی قدیمی روبیکا که شبیه به مکعب روبیک بود، دقیقا یک نسخه کپی از لوگوی پیشین شرکت مذکور و بدون ایجاد تغییر در رنگ عناصر لوگو است. لوگوی فعلی روبیکا نیز نمونه کپی شده دیگری از لوگو TheRightBytes است اما طراح در این نسخه با حذف خطوط سفید لوگوی اصلی و بلوری ساختن آن در لوگوی روبیکا سعی بر ایجاد تمایز میان این دو لوگو داشت که در مقایسه با لوگوی عینا کپی شده قبلی آن نمونه بهتری محسوب می‌شود.
لوگو بیمه ما
لوگو بیمه ما یکی دیگر از نمونه لوگوهای کپی ایرانی است که با الهام از لوگوی پیشین شرکت MasterPay Umbrella طراحی شده است. هر دو لوگو دارای نماد شش ضلعی هستند و نام شرکت نیز در پایین آنها درج شده است. تغییر رنگ شش ضلعی از زرد به قرمز تنها تلاش طراح در جهت ایجاد تمایز از لوگوی مسترپی محسوب می‌شود که با هدف جلب توجه به لوگو و ماندگاری آن در ذهن مخاطبان انجام شده است.
لوگو فیلیمو
لوگو پلتفرم تماشای آنلاین فیلم و سریال فیلیمو نیز در فهرست لوگوهای کپی ایرانی قرار دارد که با الهام کامل از لوگوی شرکت خدمات مالی آلمانی Commerzbank طراحی شده است. هر دو لوگو از یک نوار مثلثی سه بعدی زرد رنگ به همراه نام شرکت طراحی شده‌اند اما نماد اصلی در لوگوی فیلیمو کمی بازتر طراحی شده و تناژ رنگ نارنجی نیز در آن مشاهده می‌شود.
لوگو فیلم نت
از دیگر لوگوهای کپی ایرانی می‌توانیم به لوگو پلتفرم نمایش فیلم و سریال فیلم نت و شباهت زیاد آن به لوگو شرکت فنلاندی طراحی نرم افزارهای امنیتی F-Secure اشاره کنیم. هر دو لوگو دارای نمادی شبیه به یک قیف وارونه هستند اما در برخی جزئیات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. لوگو F-Secure با ترکیب دو طیف رنگی آبی طراحی شده اما رنگ لوگوی فیلم نت نارنجی است و بر روی نماد آن نیز مربع‌های کوچک و یک اندازه با الهام از تصویر نوارهای ویدیویی قرار گرفته است.
لوگو شبکه مستند
لوگو شبکه مستند یکی دیگر از لوگوهای کپی ایرانی است که با ایده برداری از لوگو شرکت گلف کانادایی Pacific Links International طراحی شده است. هر دو لوگو متشکل از سه دایره متصل به یکدیگر است که در پایین آن نام برند مربوطه نوشته شده است. تفاوت پالت رنگی به عنوان وجه تمایز بارز این دو لوگو در نظر گرفته می‌شود اما حذف خط افقی موجود در لوگویPacific Links International و تبدیل آن به خطوط عمودی و انتقال آنها به بخش بالایی و پایینی نیز وجه تمایز دیگری میان آنها است.
با بررسی این لوگوهای کپی شده ایرانی از لوگوهای خارجی در می‌یابیم که اکثر آنها معمولا با الهام از نمادهای اصلی لوگوهای دیگر طراحی شده‌اند اما معمولا تایپوگرافی خاص خود را دارند.
