غربالگری های بارداری

در دوران بارداری ، چیزهای زیادی برای فکر کردن وجود دارد و اگر بخواهیم صادق باشیم باید بگوییم که برخی از این افکار می توانند ترسناک باشند . اگر وقتی اسم غربالگری های دوران بارداری می آید مضطرب شده و نبضتان تند می زند تنها نیستید اما دانش در این زمینه به شما قدرت می بخشد .

در این مقاله به تست های غربالگری دوران بارداری می پردازیم و لازم است بدانید که پزشک شما در این دوران می تواند نقش بسیار مهمی داشته و به شما در انجام این تست ها کمک کند . اگر در مورد آزمایشات یا نتایج خاصی نگران هستید پزشکتان می تواند به سوالات شما پاسخ بدهد . در ادامه به غربالگری های بارداری در سه ماهه اول ، دوم و سوم پرداخته شده است .




آزمایش های غربالگری بارداری چیست ؟
آزمایش های غربالگری بارداری یک واژه مادر است و شامل انواع تست هایی می شود که ممکن است پزشک توصیه کرده و یا شما در دوران بارداری انتخاب کنید . برخی از آزمایشات غربالگری قبل از تولد برای تعیین اینکه آیا کودک احتمالاً دارای شرایط سلامتی خاص یا ناهنجاریهای کروموزومی مانند سندرم داون است ، انجام می شود.

احتمالاً پزشک شما در اولین ملاقات قبل از تولد به این آزمایشات غربال گری اشاره می کند ، زیرا بیشتر آنها در سه ماهه اول و دوم انجام می شود . این نوع آزمایش های غربالگری ، فقط تعیین می کند که آیا خطر یا احتمال شرایط خاصی برای جنین شما وجود دارد یا خیر و وقوع آن را تضمین نمی کند .

این آزمایش ها معمولاً غیر تهاجمی و اختیاری بوده اما به شدت توصیه می شوند .  هنگامی که نتایج مثبت هستند ، آزمایش های تشخیصی بیشتر که برخی از آنها ممکن است تهاجمی تر باشد می توانند پاسخ های قطعی تری را برای شما و پزشک فراهم کند .

سایر آزمایش های غربالگری قبل از تولد روش های معمولی هستند که مسائل مرتبط با سلامتی را بررسی می کنند که ممکن است شما یا فرزندتان را تحت تاثیر قرار بدهد . به عنوان مثال ، آزمایش تحمل گلوکز (glucose ) ، دیابت دوران بارداری را تشخیص می دهد که به هر حال قابل کنترل است .

معمولاً برای زنان بارداری که در خطر بیشتری هستند آزمایش های غربالگری بیشتری توصیه می شود . به عنوان مثال ، اگر در منطقه ای زندگی می کنید که سل رایج است ممکن است پزشک آزمایش پوستی سل را برای شما توصیه کند .



آزمایش های غربالگری بارداری چه زمانی انجام می شوند ؟
تست های غربال گری سه ماهه اول می توانند از هفته دهم بارداری شروع شوند که معمولاً شامل آزمایش خون و سونوگرافی هستند . این آزمایشات ، رشد کلی کودک شما را آزمایش می کنند و بررسی می کنند آیا کودک شما در معرض خطر مشکلات ژنتیکی مثل سندرم داون هست یا خیر . همچنین ، این آزمایشات ، نابهنجاری های قلبی ، فیبروز کیستیک ( Cystic Fibrosis ) و سایر نگرانی های رشدی را نیز بررسی می کنند .

آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بین هفته 14 تا 18 بارداری اتفاق می افتد و شامل آزمایش خون است که تعیین می کند آیا فرزند شما در معرض خطر سندرم داون یا نقص مادرزادی قلبی هست یا خیر . سونوگرافی که به پزشکان اجازه می دهد با دقت آناتومی جنین را بررسی کنند معمولاً بین هفته 18 تا 22 بارداری انجام می شود .

اگر هر یک از این آزمایش های غربالگری نتایج غیر طبیعی نشان دهد برای شما آزمایش های تشخیصی بیشتری تجویز می شود که می تواند اطلاعات دقیق تری در مورد کودک شما به پزشک ارائه دهد .



حتما بخوانید: روش های تشخیص بیماری قبل از تولد


آزمایش های غربالگری سه ماهه اول
سه ماهه اول بارداری آغاز شکل گیری و رشد جنین شما خواهد بود که در ادامه به آزمایش های غربالگری سه ماهه اول شامل سونوگرافی ، آزمایشات خون و نمونه گیری از پرزهای جفتی جنین پرداخته شده است .



 سونوگرافی

سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از کودک در رحم استفاده می کند و از این آزمایش برای تعیین اندازه و موقعیت جنین و یافتن هرگونه ناهنجاری احتمالی در ساختار رشد استخوان ها و اعضای بدن جنین استفاده می شود .

یک سونوگرافی ویژه به نام سونوگرافی ان تی پشت (nuchal translucency ultrasound ) ، بین هفته یازدهم و چهاردهم بارداری انجام می شود که میزان تجمع مایعات در قسمت پشت گردن کودک شما را بررسی می کند . اگر این مایع بیش از حد طبیعی باشد بدان معنی است که احتمال ابتلای جنین به سندرم داون و نشانه های تشخیص سندرم داون بیشتر است اما نتیجه آن قطعی نیست .



 آزمایشات اولیه خون

در طول سه ماهه اول ، پزشک می تواند دو نوع آزمایش خون به نام های آزمایش غربالگری ترکیبی متوالی (sequential integrated ) و غربال گری ترکیبی serum برای شما توصیه کند که این آزمایش ها برای اندازه گیری سطح برخی از مواد موجود در خون شما یعنی پروتئین پلاسما A مرتبط با بارداری ( pregnancy-associated plasma protein-A ) و هورمونی به نام گنادوتروپین کوریونی انسان ( human chorionic gonadotropin ) استفاده می شوند که سطح بالای هر یک از این مواد به معنای خطر بیشتر نابهنجاری های کروموزومی است .

در اولین ویزیت قبل از زایمان ، ممکن است خون شما آزمایش شود تا ببینند آیا در برابر سرخجه ایمن شده اید و از نظر سیفلیس ، هپاتیت B و HIV کنترل می شوید و همچنین ، احتمالاً خون شما برای کم خونی نیز بررسی می شود و در صورت بروز مشکلی حل نشدنی لازم است از روش های سقط جنین استفاده شود .

علاوه بر این ، از آزمایش خون برای بررسی میزان خون و فاکتور Rh شما و تطبیق آن با Rh جنین در حال رشد استفاده می شود . بیشتر افراد Rh مثبت هستند اما اگر Rh منفی باشید بدن شما آنتی بادی هایی تولید می کند که بر هر نوع بارداری بعدی تاثیر می گذارد . هنگامی که ناسازگاری Rh میان مادر و جنین وجود داشته باشد در اکثر خانم ها در هفته 28 بارداری و دوباره چند روز بعد از زایمان یک گلوبین ایمنی Rh تزریق می شود .



 نمونه گیری از پرزهای جفتی جنین

نمونه گیری از پرزهای جفتی جنین یک آزمایش غربالگری تهاجمی است که شامل گرفتن یک قطعه از بافت جفت است که پزشک این آزمایش را به دنبال نتایج غیر طبیعی از آزمایش های دیگر تجویز می کند . این آزمایش معمولاً بین هفته های 10 و 12 بارداری انجام می شود و برای تست نابهنجاری های کروموزومی مانند سندرم داون و شرایط ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک مورد استفاده قرار می گیرد .



حتما بخوانید: روش های پیشگیری از تولد کودکان سندرم داون


آزمایش های غربالگری سه ماهه دوم
روند تغییرات بدن مادر در سه ماهه دوم بارداری بیشتر و واضح تر می شود که در ادامه به آزمایش های غربالگری سه ماهه دوم شامل سونوگرافی ، آزمایش خون ، غربالگری گلوکز و آمنیوسنتز پرداخته شده است .



 سونوگرافی

در طول سه ماهه دوم ، یک سونوگرافی دقیق تر ، که اغلب با عنوان بررسی آناتومی جنین نامیده می شود ، برای ارزیابی دقیق کودک از سر تا پا برای تشخیص هرگونه مشکل رشدی استفاده می شود . با توجه به اینکه سونوگرافی نمی تواند مشکلات احتمالی جنین را تشخیص دهد آزمایش های دیگری در این دوره لازم است که به آن ها در ادامه پرداخته شده است .



 آزمایشات خون

آزمایش غربالگری چهارگانه ، آزمایش خونی است که در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود و می تواند به پزشک شما کمک کند که تشخیص دهد آیا احتمال سندرم داون یا نقص مادرزادی قلبی و نابهنجاری های دیواره شکمی وجود دارد یا خیر . این آزمایش به دلیل اینکه چهار پروتئین جنینی را اندازه گیری می کند آزمایش غربال گری چهارگانه نامیده می شود .







 غربالگری گلوکوز

آزمایش غربالگری گلوکز دیابت حاملگی را بررسی می کند ، شرایطی که می تواند در دوران بارداری ایجاد شود و معمولاً موقتی است و پس از زایمان برطرف می شود . این آزمایش برای همه توصیه می شود زیرا حتی اگر قبل از بارداری به دیابت مبتلا نبوده اید ممکن است در بارداری به دیابت حاملگی مبتلا شوید .

دیابت حاملگی می تواند نیاز بالقوه شما به سزارین و ترس از زایمان طبیعی را افزایش دهد زیرا نوزادان مادران مبتلا به دیابت بارداری معمولاً بزرگتر به دنیا می آیند و همچنین ممکن است کودک شما در روزهای بعد از زایمان قند خونش کم باشد . اگر نتیجه آزمایش گلوکز شما مثبت باشد در طی 10 سال بعد احتمال ابتلا به دیابت در شما بیشتر است بنابراین بعد از زایمان باز هم باید آزمایش بدهید .



 آمنیوسنتز (Amniocentesis)

در طی آمنیوسنتز ، مایعات آمنیوتیک برای تست از رحم خارج خواهد شد . مایع آمنیوتیک در دوران بارداری ، جنین را احاطه می کند و حاوی سلول های جنینی با همان شکل ژنتیکی نوزاد و همچنین مواد شیمیایی مختلفی است که توسط بدن کودک تولید می شود . آمنیوسنتز برای بررسی نابهنجاری های ژنتیکی مانند سندرم داون یا اسپینا بیفیدا ( spina bifida ) مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً بعد از هفته 15 بارداری انجام می شود .



حتما بخوانید: مراحل زایمان طبیعی


آزمایش های غربالگری سه ماهه سوم
آزمایشی که در این دوره به عنوان آزمایش های غربالگری سه ماهه سوم انجام می شود تست تشخیصی استرپتوکوک گروه B  ( GBS ) است که این استرپتوکوک گروه B نوعی باکتری است که می تواند در زنان و نوزادان عفونت جدی ایجاد کند . GBS معمولاً در دهان ، گلو ، دستگاه روده تحتانی و واژن زنان سالم یافت می شود .

وجود این باکتری در واژن ، صرف نظر از اینکه شما باردار هستید برای شما مضر نیست ، با این حال با توجه به اینکه کودک از واژن متولد می شود و سیستم ایمنی قوی ندارد این باکتری می تواند باعث عفونت جدی برای او شود .

شما می توانید در هفته 35 تا 37 از طریق نمونه برداری از واژن و روده خود از نظر GBS غربال شوید و اگر نتیجه آن برای شما مثبت باشد لازم است آنتی بیوتیک مصرف کنید تا خطر ابتلای نوزاد شما به عفونت کاهش یابد .



 کلام آخر

آزمایش غربالگری دوران بارداری می تواند منبع مهمی از اطلاعات برای افراد باردار باشد و در حالی که بسیاری از این آزمایشات معمول هستند برخی از آن ها می توانند با تصمیم شخصی شما انجام شوند . اگر مطمئن نیستید که آزمایش های غربالگری را انجام دهید یا در مورد آن اضطراب دارید حتماً در این زمینه با پزشک خود صحبت کنید یا می توانید به یک مشاور ژنتیک مراجعه کنید .

پس از تولد نوزاد ، غربالگری های دیگری نیز برای کودکان انجام می شود که آن ها هم برای بررسی سلامت کودک به شدت ضروری هستند که اگر می خواهید در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید می توانید در ادامه و بر روی لینک زیر کلیک کنید .



در ادامه بخوانید: آزمایش غربالگری نوزاد


سوالات متداول


1-  در سه ماهه اول بارداری چه آزمایش هایی برای غربالگری انجام می شوند ؟
 علاوه بر سونوگرافی و آزمایشات اولیه خون ، در این دوره نمونه گیری از پرزهای جفتی جنین نیز انجام می شوند که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .




2-  در سه ماهه دوم بارداری ، غربالگری به چه صورت است ؟
 در سه ماهه دوم ، این غربالگری ها شامل سونوگرافی ، آزمایشات خون ، غربالگری گلوکوز و آمنیوسنتز می شوند که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .




3-  در سه ماهه سوم بارداری ، غربالگری ها به چه صورت است ؟
 در این دوره لازم است تست تشخیصی استرپتوکوک گروه B انجام شود که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .

منبع : غربالگری های بارداری