به نقل از فارس، با ورود سهامداران عدالت و استقبال مردم از سرمایه گذاری در بورس، این بازار از بازار حاشیه ای و کوچک به بازار بزرگ و مردمی تبدیل شده و اکنون 70 درصد مردم معادل 58 میلیون ایرانی در بورس حضور دارند.
از آنجا که عمده مردم با سرمایه های اندک وارد بورس شده‌اند، برای ماندگاری در این بازار باید سود سهام آن ها به صورت متمرکز و از طریق شماره شبا بانکی که در سجام اعلام شده واریز شود تا حقی از کسی ضایع نشود.
البته طبق قانون تجارت شرکت های بورسی و فرابورسی اختیار دارند، مجمع عمومی خود را برای برسی صورت های مالی سال گذشته، تا پایان تیر ماه هر سال برگزار کنند و در صورت تصویب سود در مجمع، می توانند حداکثر تا 8 ماه بعد یعنی پایان اسفند این سود را به حساب ذینفعان و سهامداران حقیقی و حقوقی واریز کند، اما در مورد نحوه واریز سود چیزی نگفته است. البته آئین نامه سازمان بورس برای ناشران بورسی می گوید که ناشران از طریق سامانه سجام سود خود را واریز کنند، اما سامانه سجام تازه دو سه سال راه افتاده و برخی سهامداران قدیمی و نیز ناشران یا شرکت ها هم هنوز سجامی نشده‌اند، لذا الزامی وجود ندارد،اما با توجه به حضور 70 درصد مردم در بورس و وجود بیش از 37 میلیون کد بورسی و نیز با توجه به شرایط کرونایی و لزوم کاهش تردد ها در بانک، از نظر بهداشتی و نیز پرهیز از مراحل پیچیده اداری، بهتر است شرکت ها از طریق سجام سود خود را واریز کنند.
همچنین سازمان بورس باید قوانین بازار سرمایه را متناسب شرایط جدید به نفع سهامداران خرد و برای حفظ حقوق آن ها تغییر دهد و تشویق هایی برای سهامداران قدیمی و ناشران برای سجامی شدن فراهم کند تا سود سهامداران به موقع از طریق سجام و به شکل متمرکز واریز شود و حق‌الناسی به گردن مدیران عامل شرکت های بورسی نماند.
شرکت های سرمایه پذیر برای این که از مراحل پیچیده اداری واریز سود سهامداران خرد و پراکنده رها شوند، بهتر است سود های مصوب شده را به صورت متمرکز از طریق سجام واریز کنند تا حق کسی ضایع نشود و کار ها به آسانی صورت گیرد.
بهانه تراشی جدید رئیس سازمان بورس
بهانه تراشی های رئیس سازمان بورس برای غیر سجامی ماندن شرکت های بورسی، پایان ندارد. مجید عشقی که چندی پیش واریز سود سهامداران از طریق سامانه سجام را غیر الزامی دانسته بود، در جدیدترین اظهارات خود، تقصیر را بر گردن سهامداران انداخته و عدم احراز هویت تعدادی از آن ها در سامانه مذکور را علت غیر سجامی ماندن برخی از شرکت های بورسی دانسته است.
سجام مرهمی بر آلام سهامداران خرد
موضوع سامانه سجام و فرار برخی از شرکت های بازار سرمایه از واریز سود سهامداران به وسیله این سامانه، مسئله‌ای است که در هفته های اخیر بار ها و بار ها توسط رسانه های مختلف به آن پرداخته شده است. موضوعی که مرتبط با مسئله‌ی کلان حقوق سهامداران خرد بوده و پرداختن به آن، یک مطالبه‌ی اساسی از میان مطالبات متعدد این سهامداران است.
خلاصه ماجرا این است که پیش از سال 1399 سود سالانه سهامداران از طرق زمان بری همچون ارجاع به شعب بانکی مشخص، پرداخت می شد. از سوی دیگر مبلغ سود هر یک از سهامداران در اکثر مواقع بسیار اندک بوده و به همین دلیل 85 تا 90 درصد سهامداران خرد، عطای این سود را به لقایش بخشیده و از دریافت آن صرف نظر می کردند و بدین صورت این مبلغ در حساب بانکی شرکت ها باقی می ماند.
مبلغ سود سالانه اگرچه برای اکثر سهامدار مبلغ اندکی است، اما مجموع آن مبلغ قابل توجهی می شود که شرکت های بورسی از ماندن آن در حساب‌شان منتفع می شدند. اما در سال 99 شرکت های بورسی موظف شدند سود سالانه سهامداران را به طور متمرکز و از طریق سامانه سجام واریز کنند. بدین شکل، سود سهامداران به طور مستقیم به حساب آن ها واریز شده و دیگر مبلغ بسیاری کمی از پول مرتبط با سود سالانه سهامداران در حساب شرکت ها باقی می ماند.
با توجه به از بین رفتن منفعت قبلی شرکت های بورسی، از همان ابتدا پیش بینی می شد که این شرکت ها در برابر واریز سود سهامداران از طریق سامانه سجام مقاومت کنند. در عمل نیز این پیش بینی اتفاق افتاده و تاکنون بیش از 50 درصد این شرکت ها قانون را زیر پا گذاشته و سهامداران خود را برای گرفتن سودشان به بانک ارجاع می دهند.
بهانه های سازمان بورس، از انکار کلی تا انداختن تقصیر بر گردن مردم!
در چنین شرایطی که انتظار می رود نهاد های ناظر و متولیان امر، با انجام اقدامات انضباطی و برخورد های لازم با شرکت های متخلف، آن ها را وادار به تبعیت از قانون نمایند، رییس سازمان بورس در روز های اخیر، طی اظهاراتی، سهامداران را مقصر غیر سجامی ماندن برخی از شرکت های بورسی دانسته و در این باره گفت : با توجه به اینکه سامانه سجام امسال تکمیل می شود، هنوز بسیاری از سهامداران اطلاعات خود را وارد سامانه نکرده‌اند و ما بدون احراز هویت نمی توانیم سود سهام شرکت ها را به حساب آن ها واریز کنیم.
این اظهارات از سوی رئیس سازمان بورس در حالی مطرح می شود که واریز سود از طریق سامانه سجام، منافاتی با عدم احراز هویت تعدادی از سهامداران در سامانه مذکور ندارد. زیرا شرکت های بورسی می توانند سود تقسیمی را برای سهامدارانی که در سامانه سجام احراز هویت شده‌اند، از طریق سامانه مذکور واریز کرده و برای موارد اندکی که احراز هویت آن ها هنوز انجام نشده است، طرق دیگری جهت دریافت سود تعبیه کنند.
در حال حاضر 218 شرکت سجامی شده بازار سرمایه نیز از همین روش استفاده کرده و سهامدارانی که در سامانه سجام احراز هویت شده‌اند، سودشان را از طریق سامانه مذکور دریافت کرده و مابقی سهامداران از طرق دیگری همچون مراجعه به بانک به سودشان دست پیدا می‌کنند.
علاوه بر آن ثبت نام در سامانه سجام بسیار راحت تر از مراجعه حضوری به بانک های متعدد جهت افتتاح حساب و دریافت سود است. به همین دلیل چنانچه شرکت های بورسی دریافت سود را تنها منوط به ثبت نام در سامانه سجام نیز نمایند، با استقبال بهتری نسبت به دیگر روش های دریافت سود مواجه خواهند شد.
از سوی دیگر بررسی ها نشان می دهد که عموم سهامداران حاضر در بازار سرمایه اقدام به ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام کرده‌اند. مطابق با گزارش آماری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در مهر 1400، تعداد کل کد های فعال بازار سرمایه 37 میلیون است که از این تعداد 32 میلیون و 800 هزار نفر احراز هویت شده‌اند. بنابراین اکثر سهامداران احراز هویت شده‌اند و تعداد باقی مانده در صورت عدم احراز هویت، از روش های دیگر سود سالانه‌ی خود را دریافت می کنند.
همانطور که مشاهده می کنید اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس بیشتر بهانه تراشی برای شرکت های بورسی بوده و مبنای قانونی و عملی ندارد. البته این نخستین باری نیست که عشقی اظهاراتی از این دست را مطرح می کند. پیش از این نیز وی به طور کلی الزامی بودن واریز سود سهامداران از طریق سامانه سجام را منکر شده بود که در ادامه بار دیگر به ماجرای مطرح شدن این ادعا توسط رئیس سازمان بورس اشاره خواهد شد.
غیر الزامی بودن سجام، ادعایی که پس گرفته شد
قانون گریزی گسترده شرکت های بازار سرمایه در مورد عدم واریز سود سهامداران از طریق سامانه سجام، منجر به ورود کمیسیون اصل نود مجلس به ماجرا شده و در جلسه‌ای که در 9 آبان ماه سال جاری با حضور حجت الاسلام حسن شجاعی، ریاست این کمیسیون و عشقی، رئیس سازمان بورس برگزار شد، مقرر شد تا سازمان بورس، تمهیدات لازم برای واریز سود تمام سهامداران از طریق سامانه سجام را طی مدت زمان دو ماه فراهم نماید. وعده‌ای که ابتدا توسط رئیس سازمان بورس تکذیب شد.
عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، تنها یک روز بعد از جلسه با رئیس کمیسیون اصل نود مجلس ضمن تکذیب وعده‌ی دو ماهه قبلی، به طور کلی الزام شرکت های بورسی به واریز سود از سامانه سجام را منکر شده و در این باره گفت : اگر واریز سود بخواهد منسجم باشد، الزام قانونی می خواهد، فعلاً سازمان بورس در قوانین خود به صورت اختیاری شرکت ها را تشویق کرده که به صورت متمرکز سود سهامداران را واریز کنند.
منبع : اقتصاد نیوز
در ادامه بخوانید: سامانه سجام سود سهام عدالت
