شرکت تجاری چیست

شرکت تجاری عبارت است از نوعی شرکت عقدی که به موجب قوانین تجاری و مالی برای انجام امور بازرگانی و بردن سود با سرمایه معین تشکیل می شود و باعث پیدایش شخصیت حقوقی در حقوق خصوصی می شود . انواع شرکت تجاری مطابق ماده 20 قانون تجارت عبارت است از : شرکت سهامی عام و خاص ، شرکت تضامنی ، شرکت با مسئولیت محدود ، شرکت مختلط غیر سهامی ، شرکت مختلط سهامی ، شرکت نسبی ، شرکت تعاونی تولید و مصرف .





شرکت یا همان کمپانی به معنای یک انجمن یا بنگاه است . که هم در قانون مدنی ایران وجود دارد و هم در قانون تجارت . بنابر تعریف قانون مدنی ایران ، شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکان متعدد در شی واحد به نحو اشاعه یعنی هر یک از شرکا مالک آن چیزی است که آورده است ، که این تعریف در برگیرنده مشاعات یا همان مال مشاع و مشترک نیز است .

 بنابر مفهومی که از قانون تجارت در مورد شراکت میان اشخاص حقیقی و حقوقی استنباط می ‌شود، شرکت قراردادی است که بر اساس آن اعضا یا شرکا سود حاصل از سرمایه را مطابق با نوع شرکت و نام آن ما بین خودشان تقسیم می ‌کنند . شرکت ‌ها در قوانین ایران شخصیت حقوقی دارند . حال ممکن است برای افرادی که خواهان تشکیل شرکت هستند یا شریک یک شرکت هستند این سوال ایجاد شود که چه نوع شرکتی تجاری است و تفاوت شرکت تجاری و مدنی چیست ؟

شرکت ها چه در قانون مدنی و چه در قانون تجارت دارای انواع و اقسام مختلفی هستند که در این مقاله ضمن تعریف شرکت تجاری به بیان انواع آن نیز خواهیم پرداخت .




شرکت تجاری چیست
 در قانون تجارت ایران ، با سکوت قانون گذار تعریف دقیق و خاصی از شرکت تجاری و این که اصلا شرکت تجاری چیست تحت عنوان یکی از ماده های قانونی قانون تجارت بیان نشده است . در واقع ، در ماده 20 که فصل اول از باب سوم قانون تجارت با آن آغاز می شود ، صرفا اقسام مختلف شرکت تجاری را شمارش کرده و در مواد قانونی بعدی به تعریف یک به یک آن ها پرداخته است .

 با توجه به تعاریف مختلفی که زبان حقوق دانان در تعریف شرکت تجاری بیان شده است می توان این گونه نوشت که شرکت تجاری عبارت است از نوعی شرکت عقدی که به موجب قوانین تجاری و مالی برای انجام امور بازرگانی و بردن سود با سرمایه معین تشکیل می شود و باعث پیدایش شخصیت حقوقی در حقوق خصوصی می شود .

 یا به عبارتی دیگر هر گاه دو یا چند نفر به منظور انجام امور تجاری با سهم بندی سرمایه و ترسیم نحوه تقسیم سود و زیان میان شرکا طبق مفاد قرارداد ، به تفاهم برسند فعالیت آن ها یک شرکت تجاری را تشکیل داده است . به عبارتی عملیات تجاری ناشی از تودیع سرمایه شرکا که طبق قرارداد با تقسیم سود و زیان همراه باشد مشمول فعالیت شرکت تجاری است .

 شخصیت حقوقی که با تاسیس شرکت های تجاری به وجود آمده است تاجر محسوب می شود چه موضوع فعالیت آن تجاری باشد و چه صرفا از لحاظ شکلی تجاری باشد . انواع شرکت های تجاری در ماده 20 قانون تجارت بیان شده است . شرکت های با موضوع تجاری ، شرکت هایی هستند که برای امور تجاری تشکیل می شوند ، مانند شرکت های تضامنی ، نسبی ، مختلط و شرکت با مسئولیت محدود .

 اما یک سری شرکت هایی هم وجود دارد که فقط شکل شان تجاری است و به صرف ظاهرشان تجاری تلقی می شوند ، چه موضوع آن ها تجاری باشد یا نباشد مانند شرکت های سهامی عام و خاص . در واقع هرگاه موضوع فعالیت شرکت های سهامی امور مندرج در ماده 2 قانون تجارت باشد ، هم از لحاظ موضوع تجاری است هم از لحاظ شکل ، اما اگر برای امور مدنی تشکیل شود تنها شکل آن ها تجاری خواهد بود .

از جمله تفاوت هایی که میان شرکت های موضوع قانون مدنی و قانون تجارت وجود دارد عبارت است از این که :

در شرکت مدنی موضوع شراکت ممکن است امور و موضوعات تجاری یا غیر تجاری باشد در حالی که در شرکت تجاری موضوع فعالیت شخص حقوقی امور تجاری است .

شرکت مدنی ممکن است به صورت غیر ارادی ایجاد شود به همین علت در تشکیل آن وجود قصد و اراده شرکا لازم نیست در حالی که شرکت تجاری حتماَ باید با قصد سود بردن تشکیل گردد .

مسئولیت شریک در شرکت تجاری بر حسب نوع شرکت می تواند به میزان سهم ، محدود به میزان سرمایه ، تضمین تمام سرمایه یا مختلط باشد اما در امور مدنی مسئولیت منفرد می باشد .

شرکت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد در حالی که اقامتگاه و تابعیت شرکت تجاری باید مشخص باشد .

کلیه شرکت های تجاری مطابق ماده 583 قانون تجارت دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا تشکیل دهنده آن هستند اما در قانون مدنی الزاما این طور نیست .

مطابق ماده 412 قانون تجارت در مورد شرکت های تجاری قواعد مربوط به ورشکستگی اجرا می گردد در حالی که شرکت های مدنی مشمول قواعد اعسار می گردند مانند چیزی که در ورشکستگی شخص حقیقی تاجر و شخص معمولی اتفاق می افتد .

به محض تشکیل شرکت های تجاری یک شخصیت حقوقی ایجاد می گردد در حالی که در شرکت های مدنی این گونه نیست .

در شرکت های تجاری نظر اکثریت به عنوان نظر جمع قابل اعمال است ولی در شرکت مدنی نظر جمع اکثریت شرکا اعتباری ندارد .

به طور کلی یک شرکت تجاری دارای مشخصات زیر است :

تشکیل سازمان مستقل با داشتن مکانی مشخص به نام شرکت با شخصیت حقوقی مستقل .

همکاری بین دو یا چند نفر به عنوان شریک .

 آوردن حصه یا سهم از طرف هر یک از شرکا .

 انجام دادن فعالیت های بازرگانی .

تقسیم سود و زیان میان شرکا .

 شرکت های تجاری دارای شخصیت جداگانه از شرکاء بوده و رأساً دارای حقوق کامل می باشند که در روابط آن با شرکا و یا اشخاص ثالث و طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکا تاثیر دارد .



حتما بخوانید: تفاوت موسسه و شرکت


انواع شرکت های تجاری
همان طور که قبل تر بیان کردیم در قانون تجارت ایران در ماده 20 شرکت های تجاری بیان شده است . این ماده شرکت تجاری را بر 7 نوع تقسیم کرده است که این شرکت ها عبارت اند از :

شرکت سهامی و انواع آن که به دو نوع شرکت سهامی عام و خاص تقسیم می شود .

شرکت تضامنی .

شرکت با مسئولیت محدود .

شرکت مختلط غیر سهامی .

شرکت مختلط سهامی .

شرکت نسبی .

شرکت تعاونی تولید و مصرف .



شرکت های تجاری را با توجه به میزان مسئولیت اعضای تشکیل دهنده آن که همان شرکا شرکت هستند می توان به چهار دسته تقسیم نمود :

شرکت های تجاری سرمایه ای :

در این نوع شرکت ، مسئولیت شرکا تشکیل دهنده مشخص و معین است و صرفاَ محدود به آورده آن ها که همان سرمایه گذاری شریک در شرکت است خواهد بود . بنابراین سقف تعهد شرکا در شرکت های سرمایه ای ، میزان سرمایه آن ها است و بیش از آن ، شرکا مسئولیتی ندارند . شرکت های سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود از انواع شرکت های سرمایه ای محسوب می شوند .

شرکت های تجاری شخصی :

در این نوع شرکت ها مسئولیت شرکا تشکیل دهنده نامحدود است و تعهد شرکا به تمامی اموال و دارایی آن ها تسری دارد . یعنی طلبکاران در زمان ورشکستگی شرکت می توانند اگر دارایی شرکت کفاف طلبشان را نداد به هر یک از شرکا برای دریافت مابقی طلب مراجعه کنند . شرکت های تضامنی و شرکت های نسبی در زمره شرکت های شخصی می باشند .

شرکت های تجاری مختلط :

در شرکت های مختلط مسئولیت برخی از شرکا محدود و برخی نامحدود یا همان تضامنی است . شرکایی که مسئولیت آن ها در شرکت محدود به سرمایه آن ها است را شریک عادی و شرکایی که مسئولیت آن ها نامحدود است را شریک ضامن می نامند . شرکت های مختلط شامل شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی است .

شرکت های تجاری کمیتی :

در این قبیل شرکت ها که عمدتاً به منظور رفاه و تسهیل امور شرکا تشکیل می شوند مسئولیتی متوجه شرکا نیست مانند شرکت های تعاونی (مسکن یا مصرف) که به منظور تامین مایحتاج شرکا تشکیل می شوند .



در ادامه بخوانید: نحوه تعیین تابعیت شرکت


برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این که شرکت تجاری چیست و انواع آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون این که شرکت تجاری و انواع آن چیست پاسخ دهند.





سوالات متداول


1- آیا امکان دارد که شرکت تجاری هم مانند شرکت مدنی به صورتی غیر ارادی ایجاد شود ؟
خیر شرکت مدنی ممکن است به صورت غیر ارادی ایجاد شود به همین علت در تشکیل آن وجود قصد و اراده شرکا لازم نیست در حالی که شرکت تجاری حتماَ باید با قصد سود بردن تشکیل گردد .


2- برای تشکیل شرکت تجاری چه مشخصاتی باید وجود داشته باشد ؟
 تشکیل سازمان مستقل ، همکاری بین دو یا چند نفر ، آوردن سهم ، انجام دادن فعالیت های بازرگانی ، تقسیم سود و زیان میان شرکا که در متن مقاله توضیح داده شده است .


3- آیا شخصیت شرکت تجاری وابسته به شخصیت شرکا تشکیل دهنده آن است ؟
خیر شرکت های تجاری دارای شخصیت جداگانه از شرکاء بوده و رأساً دارای حقوق کامل می باشند که در روابط آن با شرکا و یا اشخاص ثالث و طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکا تاثیر دارد .

منبع : شرکت تجاری چیست