سلامت روان یکی از اساسی ترین اجزاء رفاه اجتماعی و نیز یکی از مهمترین متغیرهای مهم تأثیرگذار در بهزیستی و سلامت جامعه به شمار می آید .سازمانهای مردم نهاد(سمن)، نظام پنهان ارتقای سلامت جامعه هستند. این سازمانهای داوطلب ،مستقل از دولت بوده و در عین غیرانتفاعی بودن، در خدمت مردم هستند و به همین دلیل، صدای مردم نامیده میشوند. سمن ها، نماد و واسط مشارکت مردم هستند و مشارکت مردم نیز یکی از بازوهای اصلی ارتقای سلامت ، کاهش فقر و کمک به توسعه عدالت در سلامت جامعه هستند.
سازمانهای مردم نهاد و نقش آنها در ارتقا سلامت روان:
درحالـیکـه بیشـتر سازمانهای دولتـی بـر روی درمـان تمرکـز دارنـد، سمن ها می توانند خلاء در آموزش، پیشـگیری، توانمندسـازی و توانبخشـی روانـی-اجتماعـی را پـرکنند. در کشـورهای توسـعه یافتـه بسـیاری از سـازمانهای غیردولتـی ایجـاد واحدهـای توانبخشـی روانـی-اجتماعـی درمناطـق شـهری و روسـتایی را بـه عهـده دارند. ایـن برنامـه ها شـامل طیفـی از فعالیـتهایی ماننـد؛ مشـاوره فـردی و گروهـی، آمـوزش توانبخشـی حرفـه ای، بازآمـوزی شـناختی، حمایـت از خانـواده هـا، گـروههای خودیـاری، فعالیـتهای تفریحـی می باشد.
مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت روان که توسط واحد ها و مراکز خصوصی فعالیت میکنند، مراقبــت از بیمــار، برنامــههای مراقبــت روزانـه و نگهداری طولانی مـدت را به عهده دارند و طیـف وسـیعی از خدمـات ارائـه شـده توسـط سـمنهای سلامت روان می باشند. بـه ویـژه آنهایـی کـه با بیمـاریهای مزمـن روانی روبـرو هسـتند. بسـیاری از افـراد بـرای بـه حداقـل رسـاندن ناتوانـی مرتبـط بـا برخـی اختلالات روانـی ماننـد اسـکیزوفرنی و آلزایمر، بـه مراقبـتهای طولانی مـدت نیـاز دارنـد.
بـه طـور معمـول، حـدود یـک سـوم بیمـاران اسـکیزوفرنی علائم ناتوانـی طولانی مـدت را نشـان مـی دهنـد. اکثـر سـمنهای فعـال در ایـن زمینـه خدمـات جامعـی دارنـد کـه هـم بـر کنتـرل علائم مرحلـه حـاد بیمـاری و هـم توانبخشـی بـرای اطمینـان از عملکـرد مطلـوب در طولانی مـدت تمرکـز دارنـد.
ارائـه آمـوزشهای حرفـه ای در مشـاغل مختلـف، آمـوزش مهـارتهای اجتماعـی و خانـواده درمانـی از نمونـه فعالیـتهای ایـن انجمـن هـا مـی باشـد. سـمنهای سلامت روان بـا ایجـاد حساسـیت در کارفرمایـان و نشـان دادن نیازهـای کسـانی کـه از اختلالات روانـی مزمـن رنـج مـی برنـد می توانند بـرای ایـن گروه از افـراد اشـتغال بالقـوه ایجـاد نماینـد. در حـال حاضـر، آگاهـی بسـیار ناچیـزی در مـورد علـل و درمـان اختلالات روانـی وجـود دارد.
این آگاهـی کـم، همـراه بـا انـگ زیـاد مربـوط بـه بیماریهای روانـی موجـب شـده اسـت نیازهـا و حقـوق افـراد دارای اختلالات روانپزشـکی تـا حـد زیـادی نادیـده گرفتـه شـود و سـمنهای سلامت روان در کاهش انگ و افزایـش آگاهـی در بخـشهای مختلـف جامعـه نقش مهمی دارند. سـمنهای سلامت روان مـی تواننـد گـروههای حمایتـی را نـه بـرای افـرادی کـه مسـتقیماً از یـک بیمـاری خـاص روانپزشـکی رنـج مـی برنـد، بلکـه بـرای خانـوادههای آن هـا نیز تشـکیل دهنـد.
بـه طـور مثـال شرایطی را فراهم میکند که خانـوادههای افـراد مبتلا بـه بیمـاری آلزایمـر، اسـکیزوفرنیا و کـودکان مبتلا بــه اوتیســم، بــه طــور منظــم بــا یکدیگــر دیــدار کننــد تــا در مــورد مشــکالت مشــترک بحــث کننــد، ازیکدیگــر حمایــت کننــد و راه حــلهای عملــی بــرای مشــکالت روزمــره خــود ارایه دهند. سـمنهای سـالمت روان مـی تواننـد بـه عنـوان شـرکای کامـل خدمـات دولتـی در برنامــه ملــی بهداشــت روان ایفــای نقــش کننــد.
