افدرین یکی از بحث برانگیزترین داروهایی است که به علت سوء استفاده در تولید غیرقانونی مواد مخدر از آن، در اغلب کشورها به شدت تحت نظارت است. از این دارو برای آسم و احتقان استفاده می شود، اما در سال های اخیر افراد از آن برای کاهش وزن و افزایش انرژی نیز استفاده می کنند.
موارد استفاده قرص افدرین
قرص افدرین حاوی افدرین هیدروکلراید یا افدرین سولفات است که از گیاه افدرا به دست می آید. این دارو با افزایش آزادسازی نوراپی نفرین و تحریک گیرنده های آدرنرژیک، بر سیستم عصبی مرکزی و سیستم قلبی عروقی تاثیر می گذارد. اگرچه اغلب افراد از این قرص برای کاهش وزن استفاده می کنند، اما کاربرد پزشکی اصلی این دارو برای کاهش وزن نیست، بلکه پزشکان از آن برای موارد زیر استفاده می کنند:
آسم
بیماری های تنفسی
گرفتگی بینی
برونشیت
فشار خون پایین
حمله خواب (نارکولپسی)
خستگی شدید
در گذشته، قرص های افدرین هم برای مصارف پزشکی و هم به صورت قرص های لاغری بدون نسخه به راحتی در دسترس بودند، اما امروزه به علت سوء استفاده در مصرف آنها به صورت محدود در دسترس عموم قرار می گیرند.
آیا میتوان از قرص افدرین برای لاغری استفاده کرد؟
قرص افدرین به علت خواص چربی سوزی و کاهش اشتها به طور گسترده در خارج از حوزه پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. این قرص گرمازایی (ترموژنز) را افزایش می دهد و از این طریق باعث می شود که بدن در حالت استراحت کالری بیشتری بسوزاند. همچنین افدرین با تحریک دستگاه عصبی مرکزی، باعث کاهش سیگنال های گرسنگی می شود. بسیاری از ورزشکاران نیز از این دارو برای افزایش انرژی و استقامت بیشتر استفاده می کنند.
نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که اگر این دارو برای کاهش وزن استفاده شود، می تواند خطرات متعددی را به همراه داشته باشد، به همین دلیل استفاده از آن برای لاغری به هیچ وجه توصیه نمی شود.
عملکرد قرص افدرین در بدن
قرص افدرین از طریق خون جذب می شود و به سرعت در بدن گسترش پیدا می کند. این قرص به دو شکل در بدن عمل می کند. افدرین با تحریک مستقیم گیرنده های آدرنرژیک به کاهش گرفتگی بینی و فشار خون کمک می کند. این قرص همچنین باعث آزاد شدن نوراپی نفرین می شود که هوشیاری، انرژی و متابولیسم چربی را افزایش می دهد. به همین دلیل قرص افدرین، در دسته داروهایی قرار می گیرد که تاثیر چند سیستمی دارند.
نحوه استفاده از قرص افدرین
پیش از شروع مصرف افدرین حتما دفترچه دستورالعمل آن را با دقت مطالعه کنید. دوز قرص افدرین با توجه به وضعیت پزشکی فرد مشخص می شود، اما دستورالعمل های رایج شامل موارد زیر است:
آسم: ۱۲.۵ تا ۲۵ میلی گرم خوراکی هر ۴ تا ۶ ساعت (حداکثر ۱۵۰ میلی گرم در روز).
گرفتگی بینی: ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت در صورت نیاز.
افت فشار خون: دوز مصرفی با توجه به وضعیت بیمار مشخص می شود.
برای کاهش وزن از این قرص 20 تا 50 میلی گرم، 2 تا 3 بار در روز استفاده می شود. با این حال، این روش به علت خطرات جدی که برای مصرف کننده ایجاد می کند به هیچ وجه توصیه نمی شود.
عوارض جانبی قرص افدرین
مانند هر داروی دیگری قرص افدرین نیز می تواند منجر به عوارض جانبی متعددی شود. رایج ترین عوارض مصرف قرص افدرین عبارتند از:
بی قراری
اظطراب
بی خوابی
سردرد
سرگیجه
حالت تهوع
افزایش تعریق
خشکی دهان
علاوه بر موارد بالا، قرص افدرین می تواند منجر به عوارض خطرناکی نیز شود، از جمله افزایش یا نامنظم شدن ضربان قلب، فشار خون بالا، سکته مغزی، حمله قلبی، حمله پانیک و تشنج در دوزهای بالا.
تداخلات دارویی قرص افدرین
چندین ماده و دارو وجود دارند که میتوانند منجر به تداخلات دارویی خطرناک با قرص افدرین شوند، از جمله:
کافئین
داروهای محرک مانند آدرال
مهارکننده های مونوآمین اکسیداز، مانند فنلزین، ترانیل سیپرومین، ایزوکاربوکسازید و سلژیلین.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مانند آمی تریپتیلین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین و کلومیپرامین.
داروهای تیروئید، مانند لووتیروکسین.
مهارکننده های بازجذب سروتونین و مهارکننده های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین مانند فلوکستین، سرترالین، ونلافاکسین و دولوکستین.
مسدودکننده های بتا، مانند پروپرانولول، متوپرولول و آتنولول.
مسدودکننده های آلفا، مانند پرازوسین و دوکسازوسین.
داروهای ضداحتقان مانند سودوافدرین و فنیل افرین.
داروهای دیابت، مانند انسولین، متفورمین و گلیپیزید.
قرص افدرین می تواند با داروهای دیگری نیز تداخل داشته باشد، به همین دلیل پیش از استفاده حتما باید تمامی داروها و مکمل های مورد استفاده را به پزشک اطلاع دهید.
منع مصرف قرص افدرین
در صورتی که به یکی از مشکلات زیر مبتلا هستید، باید از مصرف قرص افدرین اجتناب کنید:
بیماری های قلبی
فشار خون بالا
پرکاری تیروئید
دیابت
اضطراب
اختلالات روانی
آب سیاه (گلوکوم)
علاوه بر موارد بالا، استفاده از قرص افدرین در بارداری، شیردهی، کودکان و افراد مسن توصیه نمی شود. زیرا این افراد نسبت به عوارض جانبی حساس تر هستند.
در حالی که قرص افدرین در درمان برخی شرایط پزشکی، مانند آسم، افت فشار خون و گرفتگی بینی مزایای متعددی دارد، اما سوء استفاده گسترده از آن برای کاهش وزن، خطرات جدی که این دارو می تواند برای مصرف کننده داشته باشد را برجسته تر کرده است. برای هر فردی که به مصرف این قرص فکر می کند، بهترین توصیه این است که با یک متخصص مشورت کند.
