دلبستگی از نظر وینی کات

دلبستگی یکی از موضوعات مهم دوران کودکی است که تاکنون نظریه پردازان زیادی مانند جان بالبی به آن پرداخته اند و وینی کات نیز یکی دیگر از دانشمندانی است که در این باره تحقیقات زیادی انجام داده است . دونالد وینی کات یک متخصص اطفال انگلیسی بود که نظریه ای درباره  روابط شیء داد و مثل مارگارت ماهلر مشاهدات زیادی در خصوص رابطه کودک و مادر انجام داد . وینی کات از جمله روان تحلی گرانی است که به شدت بر اهمیت وابستگی و پیوند متقابل مادر و کودک تاکید می کند و معتقد است که در آغاز نوزاد بدون مادر وجود ندارد و نیروی فطری وی بدون مراقبت های مادرانه تجلی نمی گردد . وینی کات می گوید برای اینکه یک مادر خوب باشید نیازی نیست که بی نقص بوده و هیچ ناکامی ای به کودک ندهید اما لازم است ‏دلمشغول کودکتان باشید و از او در مقابل اضطراب ها و نگرانی هایی که بیش از حد توان اوست مراقبت ‏کنیم.  در ادامه مقاله به بیان نظریه دلبستگی از نظر وینی کات می پردازیم .




دلبستگی از نظر وینی کات
وینی کات بر نقش مادر و نحوه پاسخگویی او به کودک اهمیت زیادی قائل است ، او معتقد است که مادر در وهله نخست دستخوش حالتی به نام " دلمشغولی مادرانه نخستین " می شود. این حالت به مادر امکان می دهد با صرف نظر کردن از رغبت های شخصی خود ، خود را به جای کودک قرار داده و به نیازهای او پاسخ دهد و با این رفتار نوزاد مورد تهدید " هیچ گشتگی " قرار نمی گیرد . مادر بعدها این حالت نخستین را فراموش می کند و می پذیرد که دیگر ضرورت ندارد که رضایت کامل کودک را به دست بیاورد و در نتیجه به صورت مادری " نسبتا خوب " در می آید .



حتما بخوانید: تاثیر رفتار مادر در دلبستگی کودکان


واکنش آینه ای مادر از نظر وینی کات
یکی از واکنش های اساسی مادر کنش آینه ای است یعنی مادر نقش آینه را در مقابل کودک خود ایفا می کند و "من" مادر تکیه گاهی برای " من" کودک است ؛ در ابتدا هنگامی که کودک از پستان مادر شیر می خورد و به صورت وی نگاه می کند در واقع انعکاس چهره خودش را در چهره مادر می بیند . پس از مدتی نوزاد با نگاه کردن به چهره مادر ، چهره وی را خواهد دید . ایفای نقش آینه برای مادر آسان نیست و در برخی موارد مادر فقط حالت روحی خود یا نظام های دفاعی انعطاف ناپذیر خود را منعکس می کند یا آنکه به کودک پاسخ نمی دهد و در نتیجه ظرفیت خلاق کودک آسیب می بیند . 



حتما بخوانید: پرورش خلاقیت در کودکان


واکنش های مادرانه
وینی کات در واکنش مادرانه سه نقش را از یکدیگر متمایز می کند : 

در بغل نگه داشتن : نگهداری و حمایت از کودک از لحاظ جسمانی و روانی 
در مهار خود داشن : دستکاری های بدن مانند مراقبت و نظافت 
ارائه شیء : توانایی مادر ارائه شیء به نوزاد هنگام نیاز . ارائه به موقع چیزها در کودک احساس آفرینش ایجاد می کند و بالعکس عدم ارائه شیء باعث منفعل بودن کودک و تبعیت بی چون و چرای او می شود . 
سه مرحله دلبستگی از نظر وینی کات
وینی کات سه مرحله را در زمینه دلبستگی کودکان متمایز می کند : 

مرحله وابستگی مطلق : مرحله درهم آمیختگی کامل مادر و نوزاد است . 
مرحله وابستگی نسبی : کودک به تدریج ار مادر جدا می شود و دیگر انتظار ندارد مادر به شیوه ای جادویی نیازهایش را بفهمد و ارضا کند . 
حرکت در جهت استقلال و اجتماعی شدن : در آغاز دو سالگی کودک به تدریج به سمت استقلال گام بر می دارد . 
وینی کات مانند بالبی به نقش محرومیت و جدایی از موضوع دلبستگی تاکید کرده و آن را عامل مشکلات روانی می داند . جدایی زودرس و قبل از دستیابی به تجهیزات عاطفی لازم برای مقابله با موقعیت موجب افسردگی کودک می شود .



در ادامه بخوانید: نظریه دلبستگی بالبی



سوالات متداول


1- دلبستگی از نظر وینی کات چیست ؟
وینی کات بر نقش مادر و نحوه پاسخگویی او به کودک اهمیت زیادی قائل است که در متن مقاله توضیح داده شده است .




2- واکنش آینه ای مادر از نظر وینی کات چیست ؟
یکی از واکنش های اساسی مادر کنش آینه ای است یعنی مادر نقش آینه را در مقابل کودک خود ایفا می کند که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است .




3- واکنش های مادرانه چیست ؟
وینی کات در واکنش مادرانه سه نقش را از یکدیگر متمایز می کند که در متن مقاله ارائه شده است .

منبع : دلبستگی از نظر وینی کات