طلاق از طرف زن و موارد آن

با وجود آنکه از نظر شریعت اسلام، طلاق، مکروه ترین حکم حلال خداوند بوده و همواره توصیه بر عدم انجام آن شده است، اما گاه شرایط زندگی مشترک، چنان دشوار و غیر قابل تحمل گشته که راه حلی جز طلاق و جدایی زوجین، جهت اصلاح شرایط باقی نمی ماند.

درخواست طلاق از سوی هر یک از زن و شوهر، مطابق مقررات قانون مدنی، دارای تفاوت آشکاری می باشد. به این ترتیب که مردان هر گاه بخواهند، بدون نیاز به ذکر دلیل، قادر به طلاق دادن همسر خود می باشند. اما، پذیرش دادخواست طلاق از سوی زنان، تنها در موارد تصریح شده در قانون امکان پذیر می باشد. بنابراین این سوال مطرح می گردد، که موارد طلاق از طرف زن در قانون کدام موارد می باشد؟

با توجه به اهمیت این مساله و ضرورت تبیین مواد قانونی مربوط به آن، در این مقاله، ابتدا به بررسی مفهوم طلاق از طرف زن پرداخته و سپس ، موارد حق طلاق زن که به صورت پراکنده در برخی از مواد قانون مدنی مورد تصریح قرار گرفته، را تحلیل خواهیم کرد.




طلاق از طرف زن
مطابق قانون مدنی سابق ، مرد می توانست هر زمان که بخواهد و بدون هیچگونه دلیلی زن خود را طلاق دهد . البته در حال حاضر ، مطابق ماده 1133 اصلاحی قانون مدنی : « مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید . » 

بنابراین، مطابق این ماده، تقاضای طلاق از طرف مرد، نیازمند طی مراحلی همچون ارجاع به داوری و دریافت گواهی عدم امکان سازش و انجام تشریفاتی مانند پرداخت حقوق مالی زوجه می باشد .

اما از آنجا که در برخی از شرایط، تحمل زندگی مشترک برای زن امکان پذیر نبوده و از سوی دیگر، مخالفت زوج با طلاق می تواند به ورود آسیب های جدی به زوجه و زندگی مشترک منجر گردد، قانون گذار در اصلاحات بعدی این قانون، امکان درخواست طلاق از سوی زوجه را در موارد محدودی مورد پذیرش قرار داد.

در همین راستا تبصره ماده 1133 قانون مدنی مقرر می دارد: « زن نیز می تواند با وجود شرایط مقرر در مواد ( 1119 ) ، ( 1129 ) و ( 1130 ) این قانون ، از دادگاه تقاضای طلاق نماید. » علاوه بر مواد ذکر شده، یک مورد دیگر از موارد حق طلاق زن در ماده 1029 قانون مدنی پیش بینی شده است. بنابراین، موارد طلاق از طرف زن، در قانون مدنی، چهار مورد بوده که در بخش بعد، به تحلیل آن می پردازیم. 

حتما بخوانید: هزینه دادخواست طلاق از طرف زن




موارد طلاق از طرف زن
همانگونه که در بخش قبل توضیح دادیم، موارد طلاق از طرف زن، در قانون مدنی در مواد 1119، 1129 و 1130 پیش بینی شده است. این موارد عبارتند از : وکالت در طلاق برای زوجه، عدم پرداخت نفقه از سوی زوج یا ناتوانی در پرداخت نفقه و عسر و حرج زوجه. هم چنین مطابق ماده 1029 قانون مدنی، یکی دیگر از موارد طلاق به تقاضای زن، غیبت شوهر بوده که با حصول شرایطی، امکان طلاق به درخواست زوجه را فراهم می آورد. در این موارد اگر زن درخواست طلاق دهد و شوهر هم راضی نباشد، باز هم دادگاه حکم به طلاق خواهد داد.

وکالت در طلاق

به موجب ماده 1119 قانون مدنی : « طرفین عقد ازدواج می توانند هرشرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود زن وکیل و وکیل درتوکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد. »

همانطور که ملاحظه می گردد، مطابق این ماده، یکی از موارد طلاق از طرف زن آن است که زوج به زوجه وکالت دهد تا با تحقق شرایطی مانند ازدواج دوم، زوجه بتواند خود را مطلقه سازد.

مفاد این ماده در شروط دوازده گانه مندرج در اسناد ازدواج قابل مشاهده می باشد، چرا که طبق این شروط، پذیرش درخواست طلاق از سوی زوجه، منوط به اثبات شرط در محکمه می باشد. به عنوان مثال، تا زمانی که شرط اعتیاد زوج در دادگاه به اثبات نرسد، محکمه حکم به طلاق زوجه صادر نخواهد کرد.

با این وجود، در کنار وکالت در طلاق مشروط که در ماده 1119 قانون مدنی پیش بینی گردیده، در عمل، دفاتر اسناد رسمی، وکالت در طلاق زوجه را به طور مطلق نیز تنظیم می نمایند. به این صورت که در متن وکالت نامه، زوج به زوجه وکالت می دهد که هر زمان بخواهد با مراجعه به دادگاه و طی تشریفات قانونی خود را مطلقه سازد. به این ترتیب، یکی از موارد درخواست طلاق از طرف زن، وکالت در طلاق بوده که این وکالت می تواند مطلق یا مشروط به حصول شرایط خاصی باشد.

عدم پرداخت نفقه یا عجز از پرداخت نفقه

این مورد از موارد طلاق از طرف زن، در ماده 1129 قانون مدنی پیش بینی شده است. به موجب این ماده : « درصورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می نماید. همچنین است درصورت عجز شوهر از دادن نفقه . »

بنابراین، مطابق ماده 1129 قانون مدنی، میان فرضی که شوهر، عمدا از پرداخت نفقه خودداری نموده و موردی که شوهر، ناتوان از پرداخت نفقه می باشد، تفاوتی وجود نداشته و هر دو حالت، از موارد طلاق به درخواست زن محسوب می گردد.

لازم به ذکر است که برای پذیرش درخواست طلاق از طرف زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه، لازم است که زوجه ابتدائا دعوای الزام شوهر به پرداخت نفقه را مطرح نموده و پس از کسب رای در این دعوا و صدور اجرائیه و اثبات عدم پرداخت نفقه از سوی زوج، اقدام به طرح دعوای طلاق نماید.





عسر و حرج زوجه

به موجب ماده 1130 قانون مدنی، عسر و حرج عبارت است از « به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد »

موارد عسر و حرج عبارتند از :

1- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه

2- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی

3- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر

4- ضرب و شتم یا هرگونه سو استفاده مستمر زوج

5- ابتلا زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

لازم به ذکر است که مصادیق عسر و حرج درقانون مدنی، حصری نبوده و اثبات عسر و حرج زوجه به روش های دیگر، از موارد طلاق از طرف زن محسوب خواهد شد.

 غیبت شوهر بیش از چهار سال

به موجب ماده 1029 قانون مدنی : « هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقود الاثر باشد زن او می تواند تقاضای طلاق کند. در این صورت با رعایت ماده 1023حاکم او را طلاق می دهد. »

به موجب این ماده چنانچه زوج برای چهار سال متوالی غایب بوده و هیچ خبری از وی در دسترس نباشد، همسر وی می تواند درخواست طلاق بدهد، اما صدور حکم طلاق و اجرای آن، منوط به رعایت تشریفاتی است. این تشریفات عبارتند از : درج آگهی در یکی از روزنامه های محلی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار برای سه دفعه متوالی و گذشت یک سال از آخرین آگهی . بنابراین، می توان گفت غیبت زوج، با رعایت تشریفات مقرر در قانون، از موارد طلاق از طرف زن می باشد. 

در ادامه بخوانید: مراحل طلاق از طرف زن


برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد  طلاق از طرف زن و موارد آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون  طلاق از طرف زن و موارد آن پاسخ دهند  .



سوالات متداول


1- منظور از عسر و حرج در موارد طلاق از طرف زن چیست؟
عسر و حرج در موارد طلاق از طرف زن عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد که جزئیات آن در مقاله توضیح داده شده است.


2- غیبت شوهر با چه شرایطی از موارد طلاق به درخواست زن می باشد؟
غیبت شوهر چنانچه بیش از چهار سال باشد از موارد طلاق به درخواست زن است که شرایط و جزئیات آن در متن مقاله توضیح داده شده است.


3- آیا ترک زندگی خانوادگی از موارد طلاق به درخواست زن می باشد؟
بله ترک زندگی خانوادگی توسط شوهر از موارد طلاق به درخواست زن می باشد و در این مقاله به بررسی تکمیلی این موضوع پرداخته ایم.

منبع : طلاق از طرف زن و موارد آن