استعداد تحصیلی یکی از دروس بخش عمومی آزمون دکتری و از منابع آزمون دکتری 1401 است که به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبان، قدرت تحلیل و استعداد آنها می‌پردازد.
از اخبار آزمون دکتری جا نمونی! ما همه اخبار رو لحظه‌ای اطلاع رسانی میکنیم! کافیه برای عضویت در کانال تلگرام کلیک کنی … و یا عضو پیج اینستاگرام سایت پی اچ دی تست بشی …
نام خاص این درس این ذهنیت را برای برخی از داوطلبان ایجاد کرده که این بخش از آزمون تنها به سنجش هوش و استعداد داوطلبان می‌پردازد و مطالعه برای آن تأثیر خاصی ندارد. اما حقیقت آن است که پاسخ‌دهی به سؤالات این درس نیز همانند بسیاری از دروس دیگر نیازمند یادگیری مهارت‌های خاص خود است و این مهارت‌ها نیز جز با مطالعه و تمرین حاصل نخواهد شد.
چرا نباید در آزمون دکتری، استعداد تحصیلی را صفر بزنیم؟
با بسته شدن پرونده آزمون دکتری 1400، دروس و رشته‌های امتحانی آزمون دکتری 1401 از سوی سازمان سنجش اعلام شد که بر اساس آن، ضرایب دروس امتحانی همچون سال‌های گذشته و بدون تغییر مانده است.
بنابراین در کنکور دکتری 1401 نیز با تأثیر 17 درصدی هر یک از دروس عمومی شامل زبان دکتری و استعداد تحصیلی در نمره آزمون کتبی سازمان سنجش روبه‌رو هستیم، چرا که ضریب اعلام‌شده برای هر یک برابر 1 و ضریب اعلام‌شده برای دروس تخصصی 4 است.
در نتیجه همچون گذشته، این درس برای افرادی که می‌خواهند گوی سبقت را از رقبای خود بربایند اهمیت خاص خودش را دارد.
به دو نمونه کارنامه زیر مربوط به آزمون دکتری معماری توجه کنید. با وجود معدل مؤثر نزدیک به هم و نیز درصد دروس تخصصی با فاصله اندک، درصد بالاتر دروس عمومی منجر به کسب رتبه تک‌رقمی شده است.
کارنامه رتبه 36 آزمون دکتری معماری
کارنامه رتبه 8 آزمون دکتری معماری
انواع سؤالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری
استعداد تحصیلی آزمون دکتری از 4 بخش تشکیل شده است:
1. درک مطلب؛
2. استدلال منطقی (همه گروه ها بجز فنی و مهندسی)/تجسمی (گروه فنی و مهندسی)؛
3. تحلیلی؛
4. کمی.
تعدادی سؤالاتی که از هر یک از بخش‌های فوق در آزمون دکتری مطرح می‌شود به شرح زیر است:
بخش‌های مختلف استعداد تحصیلی در آزمون دکتری
| ترتیب سؤالات | ماهیت سؤالات | تعداد بخش‌ها | تعداد سؤالات |
| بخش اول | درک مطلب | 2 متن | 8 سؤال |
| بخش دوم | استدلال منطقی (همه گروه‌ها بجز فنی و مهندسی) | 7 متن کوتاه | 7 سؤال |
| تجسمی (گروه فنی و مهندسی) | – | 7 سؤال | |
| بخش سوم | تحلیلی | 2 بخش | 8 سؤال |
| بخش چهارم | کمی | 4 بخش | 7 سؤال |
1- درک مطلب
بخش درک مطلب در آزمون استعداد تحصیلی مشابه بخش Reading در آزمون‌های زبان انگلیسی است. در این بخش توانایی داوطلبان در درک متن مورد سنجش قرار می‌گیرد.
درک مطلب معمولاً جزو بخش‌های نسبتاً ساده آزمون است و می‌تواند تأثیر زیادی در کسب نمره شما داشته باشد، زیرا پاسخگویی به سؤالات این بخش نیاز به دانستن فرمول‌های پیچیده ندارد و تنها با فراگیری برخی مهارت‌ها، تا حد زیادی قادر به پاسخگویی به سؤالات خواهید بود.
این بخش شامل متن‌هایی نسبتاً بلند حاوی چند پاراگراف (معمولاً سه الی شش پاراگراف) است که سؤالاتی از آنها مطرح شده است.
از آن‌جا که مبنای بخش درک مطلب جست‌وجو است و نه تحلیل متن، تمامی سؤالات مطرح شده باید با توجه به آن‌چه که در متن آورده شده پاسخ داده شود و برای پاسخگویی به سؤالات نیازی به اطلاعاتی فراتر از متن نیست.
در واقع پاسخگویی به سؤالات درک مطلب به دانش شما نیازی ندارد و وابسته به مهارتی است که در اثر تمرین به‌دست خواهد آمد.
موضوع متن انتخابی معمولاً با توجه به گروه امتحانی تعیین می‌شود و غالباً متن نسبتاً تخصصی است؛ یعنی به عنوان مثال، برای گروه هنر، متنی تخصصی در رابطه با هنر مطرح خواهد شد و برای گروه انسانی، متنی مرتبط با رشته‌های این گروه.
در بخش درک مطلب منتظر روبرو شدن با متن‌هایی با موضوعات آشنا نباشید؛ زیرا همه اطلاعات مورد نیاز جهت پاسخگویی به سؤالات به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در متن گنجانده شده است.
طبق آخرین تغییرات، 2 متن در بخش درک مطلب مطرح شده و از هر یک از این متن‌ها 4 سؤال طرح می‌شود. بنابراین در مجموع بخش درک مطلب دارای 8 سؤال است.
2- استدلال منطقی
برخلاف سؤالات درک مطلب، داوطلبان معمولاً از سؤالات استدلال منطقی پیش‌زمینه ذهنی ندارند. در این بخش، متن‌هایی آورده می‌شود و سپس یک سؤال از هر متن مطرح می‌گردد.
متن سؤالات طولانی نبوده و عموماً حاوی یک پاراگراف است. متن‌های بخش استدلال منطقی، متن‌های عمومی هستند و عموماً ارتباطی به گروه آزمایشی ندارند.
برای پاسخگویی به سؤالات این بخش از آزمون باید با توجه به واقعیت‌های موجود در متنِ سؤالات و تجزیه وتحلیل آنها، پاسخ صحیح را پیدا کنید.
سؤالات استدلال منطقی معمولاً چندان ساده نبوده و جهت پاسخگویی به آنها، علاوه بر دانستن مهارت‌های لازم، نیازمند دقت و تمرکز بالایی نیز هستید. با این حال، این بخش نیز جزو بخش‌های نمره‌آور در آزمون دکتری است.
طبق آخرین تغییرات، 7 متن در بخش استدلال مطرح شده و از هر کدام از این متن‌ها نیز یک سؤال طرح می‌شود. بنابراین در مجموع بخش استدلال منطقی دارای 7 سؤال است.
3- سؤالات تجسمی (ویژه گروه فنی مهندسی)
قسمت دیگری از بخش استعداد تحصیلی کنکور دکتری مربوط به سؤالات تجسمی است که مخصوص داوطلبان گروه فنی و مهندسی می‌باشد. در حقیقت بخش تجسمی در گروه فنی و مهندسی، جایگزین بخش استدلال منطقی در سایر گروه‌های آزمایشی است.
در سؤالات این بخش، قدرت تجسم، دقت در جزئیات و هوش تصویری داوطلبان مورد سنجش قرار می‌گیرد.
معمولاً سؤالات این بخش را نمی‌توان به طور کامل آموزش داد، چرا که پاسخگویی به آنها تا حدی به ویژگی‌های خود فرد شامل قدرت تجسم دوبعدی و سه‌بعدی، تمرکز و هوش بستگی دارد، با این حال تعداد زیادی از افراد با تمرین و ممارست قادر به ارتقای سطح پاسخگویی خود به سؤالات تجسمی هستند.
طبق آخرین تغییرات، 7 سؤال در بخش تجسمی مطرح می‌شود.
4- بخش تحلیلی
در بخش تحلیلی، توانایی تحلیل داوطلبان مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این بخش برای چند متغیر که در صورت سؤال تعریف شده‌اند، قوانینی وضع شده و داوطلبان باید با توجه به شرایط ذکر شده، حالت‌های مختلف قرارگیری متغیرها را پیدا کنند.
گاهی با توجه به قوانین، می‌توان حالت‌های قطعی و نهایی قرارگیری برخی متغیرها را پیدا کرد، اما همواره حالت‌های زیادی باقی می‌ماند که احتمالی بوده و با توجه به صورت هر یک از سؤالات باید یکی از این حالات را انتخاب کرد.
طبق آخرین تغییرات، 2 مدل در بخش تحلیلی مطرح شده و از هر کدام از این مدل‌ها 4 سؤال طرح می‌شود. بنابراین در مجموع بخش تحلیلی دارای 8 سؤال است.
5- سؤالات کمی
آخرین قسمت سؤالات استعداد تحصیلی کنکور دکتری مربوط به سؤالات کمی شامل هوش، مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی و حل مسأله و … است. برای این قبیل سؤالات، در ابتدای هر سؤال دستورالعمل ویژه‌ای ذکر شده که با به‌کارگیری هوش و دانش ریاضی خود توانایی پاسخ دادن به آنها را خواهید داشت.
قابل توجه است که اگر چه تعداد زیادی از سؤالات این بخش با وجود ماهیت ریاضی خود، ساده هستند، اما داوطلبان به این بخش رغبت کمی نشان می‌دهند.
این در حالی است که معمولاً سطح دشواری سؤالات این بخش با توجه به دانش ریاضی گروه‌های مختلف تعریف شده و با یادآوری برخی مباحث ساده ریاضی و البته تمرین کافی می‌توان جهت پاسخگویی به برخی سؤالات آمادگی پیدا کرد.
سؤالات این بخش از آزمون در گروه‌های مختلف آزمایشی عموماً شامل چهار دسته سؤالات هوش، حل مسأله، سؤالات کمی مقایسه‌ای و سؤالات محاسباتی است.
طبق آخرین تغییرات، 7 سؤال در بخش کمی مطرح شده است که انواع سؤالات در همه گروه ها بجز گروه فنی و مهندسی به شرح زیر است:
یک سؤال هوش؛ سه سؤال حل مسأله؛ یک سؤال مقایسه کمی؛ دو سؤال محاسبات.
در گروه فنی و مهندسی انواع سؤالات بخش کمی بدین شرح است:
یک سؤال هوش؛ چهار سؤال حل مسأله؛ دو سؤال مقایسه کمی
منابع استعداد تحصیلی
منابع و کتب مختلفی برای این بخش از آزمون تدوین شده است. به شما داوطلبان عزیز توصیه میکنیم در ابتدا نگاهی به سؤالات استعداد تحصیلی سال‌های گذشته داشته باشید و سعی کنید به تعدادی از سؤالات بدون هیچ گونه آمادگی پاسخ دهید.
در وهله بعد با توجه به میزان پاسخگویی خود، تصمیم بگیرید که آیا حل سؤالات آزمون‌های سال‌های گذشته برای شما کفایت می‌کند یا نیاز به مطالعه درسنامه‌های آموزشی نیز دارید.
سپس می‌توانید از بین منابع معرفی‌شده در ادامه مطلب، بهترین منبع را متناسب با سطح خودتان انتخاب کنید.
۱- کتاب رایگان استعداد تحصیلی آزمون دکتری
این کتاب که از طرف وب‌سایت پی اچ دی تست و به صورت کاملاً رایگان در اختیار داوطلبان آزمون دکتری قرار گرفته است، می‌تواند نیاز داوطلبان این آزمون را تا حد زیادی برطرف نماید، چرا که روش حل سوالات استعداد تحصیلی را آموزش می‌دهد.
داوطلبان می‌توانند با عضویت در خبرنامه سایت پی اچ دی تست از انتشار نسخه‌های جدیدتر این کتاب و سایر کتاب‌های رایگان پی اچ دی تست مطلع گردند.
قابل توجه است که بخش درسنامه این کتاب (به همراه تست استعداد تحصیلی) همچنان می‌تواند منبع جامعی برای یادگیری مهارت‌های پاسخ به سوالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری باشد. خلاصه و در عین حال جامع بودن بخش درسنامه این کتاب از ویژگی‌های مهم آن است.
دانلود رایگان کتاب استعداد تحصیلی دکتری وب‌سایت پی اچ دی تست (به همراه پاسخ تشریحی آزمون دکتری ۹۴)
