پذیرش دکتری بدون آزمون که با نام دکتری استعداد درخشان هم شناخته می‌شود، یکی از راه‌های پیش روی داوطلبان برای ورود به دوره دکتری تخصصی (PhD) است.
از اخبار آزمون دکتری جا نمونی! ما همه اخبار رو لحظه‌ای اطلاع رسانی میکنیم! کافیه برای عضویت در کانال تلگرام کلیک کنی … و یا عضو پیج اینستاگرام سایت پی اچ دی تست بشی …
انواع پذیرش دکتری بدون آزمون
این نوع پذیرش هم در دانشگاه‌های سراسری و هم در دانشگاه آزاد اسلامی صورت می‌گیرد.
علاوه بر پذیرش دکتری بدون آزمون استعدادهای درخشان، جهت پذیرش بدون کنکور در مقطع دکتری تخصصی دو روش دیگر نیز در دسترس است:
1- پذیرش دکتری پردیس دانشگاه‌ها که از طریق برگزاری آزمون اختصاصی توسط دانشگاه صورت می‌گیرد. (دکتری بدون آزمون پردیس کیش و دکتری بدون آزمون پردیس البرز از آن جمله است.)
2- پذیرش دکتری بدون کنکور بنیاد ملی نخبگان از طریق اعطای جایزه شهید احدی (جزئیات جایزه شهید احدی را این جا بخوانید.)
در جدول زیر انواع شیوه‌های پذیرش دکتری بدون کنکور در دانشگاه‌های مختلف بیان شده است.
| ردیف | دانشگاه | شرایط پذیرش |
| 1 | دانشگاه‌های سراسری (دوره روزانه) | از طریق آیین‌نامه استعداد درخشان وزارت علوم |
| 2 | پردیس‌های بین‌الملل دانشگاه‌های سراسری مانند پردیس کیش و قشم دانشگاه تهران | از طریق آزمون اختصاصی بدون نیاز به شرکت در کنکور |
| 3 | دانشگاه آزاد اسلامی | از طریق آیین‌نامه استعداد درخشان دانشگاه آزاد |
| 4 | واحدهای بین‌الملل دانشگاه آزاد مانند کیش، قشم، امارات | از طریق آزمون اختصاصی بدون نیاز به شرکت در کنکور |
| 5 | دانشگاه پیام نور | پذیرش بدون کنکور ندارد |
| 6 | دانشگاه‌های غیرانتفاعی | برخی دانشگاه‌ها از طریق آیین‌نامه استعداد درخشان وزارت علوم |
| 7 | دانشگاه علمی کاربردی | مقطع دکتری ندارد |
دکتری بدون آزمون دانشگاه سراسری
شرایط متقاضیان پذیرش دکتری بدون کنکور استعداد درخشان در سال‌های گذشته نوسانات زیادی داشته و آیین‌نامه پذیرش بدون آزمون در برخی سال‌ها سه بار تغییر کرده است.
بر اساس آخرین آیین نامه دکتری استعدادهای درخشان، شرایط پذیرش بدون آزمون دکتری را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
1- داشتن معدل کارشناسی بالاتر از 16
2- داشتن معدل کارشناسی ارشد بالاتر از 17
3- کسب حداقل 60 امتیاز از موارد یادشده در آیین‌نامه
4- نبود فاصله زمانی بیش از دو سال از دانش‌آموختگی از مقطع کارشناسی ارشد
البته دانشگاه‌ها می‌توانند شرایط دیگری را به آیین‌نامه استعداد درخشان اضافه کنند و الزام شدیدی بر رعایت دقیق شرایط موجود در آیین‌نامه ندارند.
به طور مثال، برخی دانشگاه‌ها حداکثر سن یا اتمام تحصیل در 5 ترم را نیز به شرایط این آیین‌نامه می‌افزایند. برخی دانشگاه‌های دولتی نیز تنها از بین دانش‌آموختگان دانشگاه‌های دولتی دانشجوی دکتری بدون آزمون می‌پذیرند و گاه تنها دانش‌آموختگان خود را جذب می‌نمایند.
قابل توجه است که در آیین‌نامه دکتری استعداد درخشان که بهمن ماه 93 ابلاغ گردیده، امتیازات داوطلبان بر اساس جداول خاصی محاسبه می‌گردد.
جداول ارزشیابی داوطلبان بدون آزمون دکتری (Ph.D) عبارتند از:
جدول 1- نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی
(حداکثر 40 امتیاز)
ردیف | نوع فعالیت | حداقل امتیاز | حداکثر امتیاز | نحوه‌ی ارزیابی | امتیاز مکتسبه |
1 | 1-1- مقالات علمی-پژوهشی (داخلی و خارجی) مرتبط با پایان‌نامه 1-2- گواهی ثبت اختراع مورد تأیید سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران 1-3- برگزیدگی در جشنواره‌های علمی معتبر بین‌المللی (خوارزمی، فارابی، رازی و ابن‌سینا) | 7 امتیاز | 40 امتیاز | – هر مقاله تا 7 امتیاز – گواهی ثبت اختراع بین‌المللی تا 7 و داخلی تا 5 امتیاز – برگزیدگی داخلی تا 3 و خارجی تا 7 امتیاز | |
2 | مقالات علمی-ترویجی مرتبط با پایان‌نامه | – | 6 امتیاز | هر مقاله تا 3 امتیاز | |
3 | مقالات چاپ شده در کنفرانس‌های معتبر (داخلی یا خارجی) | – | 4 امتیاز | خارجی تا 2 و داخلی 1 امتیاز | |
4 | تألیف یا ترجمه‌ی کتاب مرتبط با رشته‌ی تحصیلی | – | 4 امتیاز | – | |
5 | کیفیت پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد | – | 4 امتیاز | عالی تا 4 و بسیار خوب تا 2 امتیاز | |
حداقل و حداکثر امتیاز قابل محاسبه | 7 امتیاز | 40 | – | ||
جدول 2- نحوه محاسبه امتیازات آموزشی
(حداکثر 30 امتیاز)
ردیف | نوع فعالیت | حداکثر امتیاز | نحوه‌ی ارزیابی | امتیاز مکتسبه |
6 | میانگین کل و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره‌ی کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) | 6 امتیاز | مطابق با دستورالعمل اجرایی شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه | |
7 | میانگین کل و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره‌ی کارشناسی ارشد ناپیوسته (بدون احتساب نمره‌ی پایان‌نامه) | 5 امتیاز | مطابق با دستورالعمل اجرایی شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه | |
8 | طول مدت تحصیل در دوره‌ی کارشناسی | 3 امتیاز | بیش از 8 نیم‌سال کارشناسی پیوسته و بیش از 4 نیم‌سال کارشناسی ناپیوسته امتیازی ندارد. | |
9 | طول مدت تحصیل در دوره‌ی کارشناسی ارشد ناپیوسته | 3 امتیاز | بیش از 5 نیم‌سال امتیازی ندارد. | |
10 | برگزیدگان المپیادهای علمی دانشجویی | 5 امتیاز | رتبه‌ی 1 تا 3، 5 امتیاز، رتبه‌ی 4 تا 6 ، 4 امتیاز، رتبه‌ی 7 تا 9، 3 امتیاز، رتبه‌ی 10 تا 12، 2 امتیاز و رتبه‌ی 13 تا 15، 1 امتیاز | |
11 | داشتن مدرک زبان معتبر | 8 امتیاز | طبق جدول شماره‌ی 4 | |
جمع | 30 |
*رشته‌هایی که طبق مصوبه‌ی شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی در دوره‌ی کارشناسی برای 9 نیم‌سال و کارشناسی ارشد ناپیوسته برای 5 نیم‌سال تصویب شده‌اند و دانش‌آموختگان دوره‌ی کارشناسی ارشد پیوسته (با حداکثر سنوات تحصیلی)، با نظر کمیته‌ی مصاحبه‌کننده می‌توانند از مجموع امتیاز بندهای 8 و 9 بهره‌مند شوند.
جدول 3- نحوه محاسبه امتیازات مصاحبه
(حداکثر 30 امتیاز)
ردیف | شاخص ارزیابی | حداکثر امتیاز | امتیاز مکتسبه طبق نظر کمیته‌ی مصاحبه‌کننده |
12 | تسلط در تجزیه و تحلیل مسائل علمی و پاسخگویی به سؤالات | 3 امتیاز | |
13 | وسعت نظر، نوآوری و کارآفرینی | 3 امتیاز | |
14 | شخصیت، متانت و نحوه‌ی تعامل | 3 امتیاز | |
15 | نگرش و اطلاعات فناورانه مرتبط با رشته‌ی تحصیلی | 3 امتیاز | |
16 | توانایی فن بیان و انتقال مطالب | 3 امتیاز | |
17 | هم‌راستایی زمینه‌ی پژوهشی داوطلب با اولویت‌های علمی اعضای گروه | 15 امتیاز | |
جمع | 30 |
جدول 4- هم‌ترازی نمرات آزمون‌های ملی و بین‌الملی زبان انگلیسی
MSRT (MCHE) | IELTS Equivalent | TOEFL IBT | TOEFL Computer | TOEFL PAPER+ TOLIMO | حداکثر امتیاز |
100-90 | 0/9-0/7 | 120-96 | 300-250 | 680-600 | 8 |
89-85 | 9/6-5/6 | 95-86 | 249-232 | 599-575 | 7 |
84-80 | 4/6-6 | 85-76 | 231-213 | 574-550 | 6 |
79-75 | 9/5-5/5 | 75-66 | 212-196 | 549-525 | 5 |
74-70 | 4/5-5 | 65-56 | 195-173 | 524-500 | 4 |
69-65 | 9/4-5/4 | 55-46 | 172-152 | 499-475 | 3 |
64-60 | 4/4-4 | 45-36 | 151-133 | 474-450 | 2 |
59-50 | 9/3-5/3 | 35-29 | 132-113 | 449-425 | 1 |
روند پذیرش دکتری بدون کنکور سراسری
داوطلبانی که از طریق سهمیه استعداد درخشان (بدون آزمون) برای پذیرش در مقطع دکتری تخصصی دانشگاه‌های مختلف کشور اقدام میکنند نیازی به ثبت‌نام در آزمون سراسری ندارند و در آزمون کتبی شرکت نمی‌کنند.
این داوطلبان تنها از طریق مصاحبه حضوری مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.
در پذیرش بدون آزمون دانشگاه‌ها، دعوت شدن به مصاحبه و کلیه مراحل از طریق خود دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد و بنابراین دست دانشگاه‌ها در تأثیر مصاحبه برای پذیرش نهایی کاملاً باز است.
اطلاعیه پذیرش بدون آزمون در مقطع دکتری در دانشگاه‌های مختلف کشور از طریق سایت دانشگاه‌ها اعلام می‌شود.
پس از انتشار اطلاعیه، متقاضیان فرصت دارند در پذیرش بدون آزمون دانشگاه ثبت‌نام کنند و مدارک خود را جهت بررسی اولیه حائزین شرایط شرکت در مصاحبه، به دفتر استعدادهای درخشان دانشگاه‌ها ارسال نمایند.
سپس اسامی واجدین شرایط از طریق دفتر استعداد درخشان به گروه‌ها اعلام و اسامی افراد در سایت دانشگاه‌ها اطلاع‌رسانی شده و یا از طریق تماس تلفنی و پیامک به داوطلبان اعلام می‌شود.
در نهایت پس از شرکت در مرحله مصاحبه و مشخص شدن افراد پذیرفته‌شده، اسامی به سازمان سنجش اعلام می‌شود.
نحوه اعلام نتایج دکتری استعداد درخشان دانشگاه‌های سراسری
اغلب دانشگاه‌ها، در این مرحله اسامی پذیرفته‌شدگان را ضمن بیان عدم تأیید نهایی این افراد، منتشر میکنند؛ اما بسیاری از دانشگاه‌ها تنها پس از تأیید سازمان سنجش، اسامی را اعلام میکنند.
در پذیرش بدون آزمون پس از مشخص شدن قبولی داوطلبان در دانشگاه‌ها، لازم است فرم صلاحیت عمومی توسط آن‌ها تکمیل گردد تا پس از تأیید این فرم، نتیجه نهایی اعلام شود.
نقش سازمان سنجش آن است که نظارت داشته باشد تا این افراد در چارچوب ضوابط پذیرش شده باشند. اعلام اسامی نهایی پذیرش بدون آزمون نیز از طریق دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد.
پذیرش دکتری بدون آزمون دانشگاه‌های سراسری، بدون پرداخت شهریه است و پذیرفته‌شدگان در دوره روزانه پذیرفته می‌شوند.
نکته مهم: در پذیرش بدون آزمون ممکن است اسم یک داوطلب در چند دانشگاه به عنوان قبولی نهایی اعلام شود. روال این است که دانشگاه‌ها پیش از اعلام اسامی به سازمان سنجش، با داوطلبان تماس می‌گیرند تا در صورت انصراف به علت قبولی در دانشگاهی دیگر، اسم فرد دیگری به جای آن‌ها ارسال شود. به هر حال وقتی اسم داوطلب توسط یک دانشگاه در پورتال سنجش وارد شود، امکان وارد کردن اسم وی توسط دیگر دانشگاه‌ها وجود ندارد.
زمان ثبت نام دکترا بدون آزمون دانشگاه های سراسری
با توجه به این که ثبت نام دکتری بدون کنکور دانشگاه های سراسری از طریق فراخوان این دانشگاه و به صورت مستقل صورت می‌گیرد، زمان ثبت نام دکتری بدون آزمون نیز مشخص نیست. هر دانشگاه در زمان مدنظر خود فراخوان را اعلام خواهد کرد. به عنوان مثال؛ زمان ثبت نام دکتری بدون آزمون 1400 دانشگاه ها ممکن است از شهریور ماه 99 تا مرداد 1400 باشد.
دکتری بدون آزمون دانشگاه آزاد
دانشگاه آزاد اسلامی نیز هر ساله علاوه بر پذیرش از طریق آزمون، دانشجوی دکتری استعداد درخشان هم می‌پذیرد که شرایط پذیرش دکتری بدون آزمون دانشگاه آزاد را می‌توانید اینجا بخوانید. به طول خلاصه این شرایط عبارت است از:
1- معدل بالای 17.5
2- نمره پایان‌نامه بالای 17
3- تجانس رشته کارشناسی ارشد با دکتری
- قابل توجه است که شرط تجانس رشته در پذیرش دکتری بدون آزمون دانشگاه آزاد به معنای همنام بودن رشته مقطع ارشد و دکتری است.
4- حداکثر تا 5 سال پس از اتمام مقطع ارشد
5- فارغ‌التحصیل بودن از مقطع ارشد در هنگام ثبت‌نام
6- فارغ‌التحصیل بودن از دانشگاه‌های و موسسات آموزشی مورد تایید شورای گسترش وزارتین علوم و بهداشت
فرآیند پذیرش دکتری بدون آزمون دانشگاه آزاد
ثبت‌نام داوطلبان در پذیرش بدون آزمون دکتری دانشگاه آزاد تا سال 95 به صورت همزمان با ثبت‌نام متقاضیان پذیرش با آزمون در سایت معاونت سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی صورت می‌گرفت و نتیجه اولیه و نهایی این پذیرش نیز از طریق سایت مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی اعلام می‌شد.
در شیوه بدون آزمون ثبت‌نام با انتخاب رشته‌محل‌ها همراه بود؛ با این تفاوت که داوطلبان باید در هنگام ثبت‌نام مدارک خواسته‌شده را در سایت بارگذاری می‌کردند تا پس از بررسی مدارک آنان، امکان و یا عدم امکان حضورشان در مصاحبه با انتشار کارنامه اولیه مشخص می‌شد.
پذیرش در شیوه بدون آزمون دانشگاه آزاد با تأثیر صددرصدی مصاحبه همراه است.
با ادغام آزمون دکتری آزاد و سراسری در سال 96، شرایط پذیرش و زمان ثبت‌نام بدون آزمون این دانشگاه، از طریق دفترچه شماره 2 (انتخاب رشته) و یا در اطلاعیهای مجزا از سوی این دانشگاه اطلاع‌رسانی می‌شد.
اما از سال 99، دفترچه ثبت نام دکتری بدون آزمون استعداد درخشان دانشگاه آزاد جداگانه منتشر می‌شود.
معمولاً مصاحبه دکتری استعداد درخشان دانشگاه آزاد همزمان با مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد باآزمون برگزار می‌شود.
زمان ثبت نام دکتری بدون آزمون دانشگاه آزاد
شرایط پذیرش دکتری بدون کنکور دانشگاه آزاد اسلامی در سال جاری در دفترچه ثبت نام دکتری بدون آزمون 1400 دانشگاه آزاد اعلام شد. فرصت ثبت نام از 1 اردیبهشت تا 8 تا اردیبهشت ماه است.
رشته های دارای پذیرش دکتری بدون آزمون آزاد
فهرست رشته های دارای پذیرش دکتری استعداد درخشان دانشگاه آزاد اسلامی در دفترچه ثبت نام اعلام شد. داوطلبان لازم است جهت انتخاب رشته مورد نظر خود جهت پذیرش استعداد درخشان، به شرط تجانس رشته با رشته مقطع کارشناسی ارشد توجه داشته باشند.
نحوه اعلام نتایج دکتری بدون کنکور دانشگاه آزاد
نتایج نهایی داوطلبان پذیرش دکتری استعداد درخشان دانشگاه آزاد از طریق سایت مرکز سنجش، پذیرش و فارغ‌التحصیلی این دانشگاه اطلاع‌رسانی می‌شود.
دکتری بدون آزمون علمی کاربردی
دانشگاه های علمی کاربرد در مقاطع تحصیلات تکمیلی پذیرش ندارند.
بنابراین پذیرش دکتری بدون کنکور دانشگاه علمی کاربردی نیز صورت نمی‌گیرد.
دکتری بدون آزمون پیام نور
دانشگاه پیام نور در مقطع دکتری دانشجو پذیرش می‌کند که رشته‌های دارای پذیرش و نیز ظرفیت پذیرش از طریق دفترچه انتخاب رشته دکتری اطلاع‌رسانی می‌شود. اما فراخوانی برای پذیرش دکتری بدون آزمون دانشگاه پیام نور اعلام نمی‌شود.
بر اساس آن چه در آیین نامه دکتری استعداد درخشان گفته شده، این دانشگاه مجاز به پذیرش دکتری بدون کنکور از طریق آیین‌نامه مذکور نیست.
دکتری بدون آزمون دانشگاه غیرانتفاعی
برخی دانشگاه‌های غیرانتفاعی نسبت به پذیرش بدون کنکور دانشجویان در مقطع دکترا از این طریق آیین نامه استعداد درخشان اقدام میکنند. اما تحصیل دانشجویانی که از طریق این آیین‌نامه در دانشگاه‌های غیرانتفاعی پذیرفته می‌شوند، همانند سایر دانشجویان، با پرداخت شهریه همراه است.
