مهارت خودآگاهی چیست

یکی از مهم ترین عواملی که به انسان کمک می کند زندگی خوب و موفقی داشته باشد ، این است که خود را شناخته ، احساس خوبی در مورد خود داشته باشد و از آن چه که هست ، شاد و راضی باشد . مهارت خودآگاهی یکی از مهارت های زندگی است . این مهارت به فرد کمک می کند تا بتواند شناخت بیشتری نسبت به خود ، خصوصیات ، نیازها ، خواسته ها ، اهداف ، نقاط ضعف ، نقاط قوت ، احساسات ، ارزش و هویت خود داشته باشد .

مطالعات انجام شده نشان می دهد که ضعف در خودآگاهی با بسیاری از بیماری ها و آسیب های روانی - اجتماعی همراه است . از جمله مشکلات روانی اجتماعی مرتبط با خودآگاهی ضعیف می توان به افسردگی ، اضطراب ، احساس حقارت ، اعتماد به نفس پایین ، مشکلات ارتباطی ، احساس تنهایی ، سوء مصرف مواد ، فرار و ... اشاره کرد .

از این رو کسب مهارت خود آگاهی برای پیشگیری از انواع مشکلات فوق بسیار مهم است . همچنین خود آگاهی یکی از مهارت های اساسی برای پرورش تاب آوری به حساب می آید . در این مقاله به بررسی اینکه خودآگاهی چیست ، اهمیت آن و ویژگی های افرادی که خودشان را می شناسند می پردازیم .

تعریف خودآگاهی
در تعریف مهارت خودآگاهی می توان گفت خودآگاهی یعنی توانایی شناخت و درک نیازها ، نقاط ضعف ، امیال ، شناخت توانمندی ها ، شناخت نگرش ها ، شناخت باورها ، شناخت استعدادها ، شناخت اهداف ، شناخت ارزش ها ، شناخت خواسته ها ، عادات و هر جنبه‌ دیگری که به‌ طرز رفتار یک فرد شکل می دهد .

خودآگاهی یکی از پنج مولفه های هوش هیجانی است . شناخت خود در موفقیت انسان تاثیر بسیار زیادی دارد هم چنین افراد می توانند به صورت واقع بینانه برای زندگی خود اهداف تعیین کنند . افرادی که خودآگاهی دارند برای خود و دیگران ارزش زیادی قائل هستند و خود و دیگران را تحقیر و سرزنش نمی کنند هم چنین علاقه مند به مشورت با دیگران و نظر خواهی از خود و دیگران هستند . در کل می توان گفت افراد با رسیدن به خود آگاهی به تصویر صحیح و منطقی از خود می رسند و می توانند زندگی شاد و موفقی داشته باشند . 








ویژگی های افرادی که خودشان را می شناسند
افرادی که از خودآگاهی بالایی برخوردار بوده و خودشان را به خوبی می شناسند معمولاً دارای ویژگی های مشترکی هستند که به چند مورد آن در زیر اشاره شده است . آیا شما از این ویژگی ها برخوردار هستید ؟

خصوصیات مثبت و توانایی و استعداد های خود را می شناسند و به آن ها افتخار می کنند . 

خصوصیات منفی و نقاط ضعف خود را می شناسند ، می پذیرند و در جهت اصلاح آن ها تلاش می کنند . 

موفقیت ها و شکست های خود را می شناسند ، به موفقیت هایشان افتخار می کنند و از شکست هایشان درس می گیرند .  

به خود و دیگران احترام می گذارند . 

برای رسیدن به اهداف خود تلاش می کنند . 

مسئولیت اعمال و رفتار خود را می پذیرند .


اهمیت مهارت خودآگاهی
با استفاده از مهارت خودآگاهی می توانید احساسات خود را شناسایی کنید ، از آن ها آگاه شده و این احساسات را کنترل کنید . ناتوانی در کنترل احساسات می تواند به بزهکاری ، اعتیاد ، خشونت ، درگیری با دیگران ، بدرفتاری و خشونت با دیگران و به خصوص با کودکان و نوجوانان بیانجامد . 

علاوه بر این ، می توانید بر نقاط ضعف و نقاط قوت خود آگاه شده و با تکیه بر نقاط قوت ، نقاط ضعف خود را کاهش دهید . آگاهی از نقاط ضعف باعث می شود که فرد با استفاده از این آگاهی بتواند تسلط بیشتری بر خود داشته باشد . 

از سوی دیگر ، خودآگاهی کمک می کند از نیازهای خود آگاه شوید و از مسیرهای سالم به رفع نیاز های خود بپردازید . با شناخت نیاز های خود می توانید راه و روش بهتری برای مقابله با نیاز های خود بیابید . 

در ارتباط با اهمیت مهارت خودآگاهی ، لازم است بدانید با برخورداری از این مهارت می توانید از ملاک های ارزشمندی خویش آگاه شده و ارزش خود را در زندگی بیابید . به این ترتیب ، از دنبال کردن ارزش های کاذب خودداری نموده و به رضایت و آرامش بیشتری زندگی خود را طی کنید . فرایند هویت یابی خود را به طور سالمی به انجام برسانید . دست یابی و کسب یک هویت سالم باعث می شود زندگی بزرگ سالی بر پایه های قوی و محکمی بنا شود .

همچنین ، می توانید اهداف واقعه بینانه ای برای زندگی خود تعیین کنید و به این ترتیب از دنبال کردن اهداف بسیار ایده آل ، تخیلی و کمال گرایانه دوری گزینید . تنظیم اهداف غیر واقع بینانه باعث بزهکاری ، ناکامی ، خشم و خشونت ، خودکشی ، بی بند و باری و نظایر آن می شود .




حوزه های اصلی خودآگاهی
انسانها پیچیده و متنوع هستند . برای خودآگاهی بیشتر باید در بسیاری از زمینه ها درک خود را افزایش دهیم . حوزه های اصلی خودآگاهی شامل ویژگی های شخصیتی ، ارزش های شخصی ، عادات ، احساسات و نیازهای روانی هستند که در نحوه رفتار ما تأثیرگذارند .



 شخصیت . ما معمولاً شخصیت ، ارزش ها و نیازهای خود را بر اساس آنچه در مورد خودمان یاد می گیریم تغییر می دهیم . اما درک شخصیت خود ، به ما کمک می کند که موقعیت هایی را پیدا کنیم که در آن ها شکوفا خواهیم بود و همچنین از قرار گرفتن ما در موقعیت های به شدت استرس زا جلوگیری می کند .

برای مثال ، اگر فردی درون گرا هستید و می خواهید در شغلی مشغول شوید که با شخصیت شما سازگار نیست مثل فروشندگی ، لازم است مهارت های مرتب با برون گرایی را یاد بگیرید با به دنیال شغلی باشید که با شخصیتتان هماهنگ باشد . خودآگاهی به شما کمک می کند چنین تصمیماتی را بهتر تجزیه و تحلیل کنید .



 ارزش ها . بسیار مهم است که هر کدام از ما بر روی ارزش های شخصی خود متمرکز شویم . به عنوان مثال ، اگر اولویت شما وقت گذراندن با فرزندتان یا عبادت کردن باشد برای شما راحتتر است که تصمیم بگیرید در موقعیت های روزمره چه چیزهایی را در اولویت قرار دهید .

در طول ساعت کاری ، بسیاری از مشکلات و فرصت هایی پیش می آید که فهرست کاری ما را گسترش می دهد و ممکن است نتوانیم با توجه به زمان کاری همه  آن ها را انجام دهیم اما زمانی که اولویت هایمان مشخص باشد می توانیم در این مورد بهتر تصمیم گیری کرده و کارهایی را در ابتدا انجام دهیم که مهمتر هستند .





 عادت ها . عادات ، رفتارهایی هستند که به طور مرتب و اغلب به صورت خودکار انجام می دهیم . اگرچه دوست داریم عادت هایی داشته باشیم که به ما کمک می کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنیم و دیگران را مدیریت کنیم ، اما احتمالاً همه ما می توانیم حداقل یکی از عادات خود را شناسایی کنیم که باعث کاهش اثربخشی ما می شود . به عنوان مثال ، اگر شما یک مدیر هستید که قبل از تصمیم گیری هرگز با کارمندان خود مشورت نمی کنید ، ممکن است این عادت شما بر ایجاد تعهد کارمندان و مهارت های تصمیم گیری آن ها تاثیر منفی بگذارد .



 نیازها . مازلو و سایر دانشمندان ، انواع نیازهای روانشناختی را شناسایی کرده و مطرح کرده اند که محرک رفتار ما نیازهای عزت نفس ، محبت ، احساس تعلق ، پیشرفت ، قدرت ، خودآگاهی و کنترل است . یکی از مزایای آگاهی از اینکه چه نیازی بیشترین تأثیر را بر روی رفتارمان دارد این است که به ما کمک می کند بفهمیم این نیازهای چگونه بر روابطمان با دیگران تأثیر می گذارد .

به عنوان مثال ، بسیاری از ما افرادی را می شناسیم که به شدت نیازمند مقام های بالا هستند . این افراد به مشاغلی جذب می شوند که جایگاه اجتماعی بالایی داشته باشد و در سازمان های خود به دنبال موقعیت های عالی هستند . چنین افرادی چیزهایی را می خواهند که نشان دهنده مقام آنها باشد . آنها اصرار دارند که به آنها احترام گذاشته شود و بعضی اوقات  برای کارهایی می جنگند که دیگران آن را بی نتیجه می دانند ، مانند یک دفتر بزرگتر . نیازها باعث ایجاد انگیزه می شوند و هنگامی که برآورده نشوند ، می توانند موجب سرخوردگی ، تعارض و استرس شوند .



 هیجانات . خودآگاهی هیجانی اخیراً به یک موضوع داغ تبدیل شده است زیرا یکی از پنج بعد هوش هیجانی است . درک احساسات خود ، عوامل آن ها و تاثیر آن بر افکار و رفتارهای خود نشان دهنده خودآگاهی هیجانی است . فردی که آگاهی هیجانی بالایی دارد فرایند درونی مرتبط با تجربیات عاطفی را درک کرده و بنابراین ، کنترل بیشتری بر روی احساسات خود دارد .



در انتها

اگر از مهارت خودآگاهی برخوردار هستید به این معنی است که درک دقیقی از شخصیت و نقاط قوت و ضعف خود و همچنین افکار و احساساتتان دارید . در این صورت ، بهتر می توانید دیگران را درک کرده و روابط بهتری با آن ها داشته باشید . اما اگر احساس می کنید در این مهارت دچار ضعف هایی هستید نگران نباشید . می توانید در ادامه و با کلیک بر روی لینک زیر با راه های افزایش خودآگاهی آشنا شوید .





اگر پس از مطالعه این مقاله ، باز هم سوالاتی در مورد روش های تقویت هوش هیجانی داشتید می توانید با کارشناسان سامانه مشاوره فیلیا تماس بگیرید و یا برای مطالعه مطالب بیشتر ، کانال تلگرامی اختلالات روانشناختی و مهارت های زندگی را دنبال کنید .






سوالات متداول

1- خودآگاهی چیست ؟
این مفهوم به معنی توانایی شناخت و درک نیازها ، احساسات و نقاط ضعف و توانمندی های خود است که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .

2- افراد خودآگاه چه ویژگی هایی دارند ؟
این افراد ، نقاط قوت و ضعف خود را شناخته ، شکست را می پذیرند و تلاش می کنند و همچنین به دیگران احترام می گذارند . برای آگاهی از جرئیات بیشتر می توانید مقاله را مطالعه کنید .

3- حوزه های اصلی خودآگاهی چیست ؟
این حوزه ها عبارت اند از شخصیت ، ارزش ها ، عادت ها ، نیازها و احساسات که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .


منبع : مهارت خودآگاهی چیست