بواسیر یا هموروئید، رگ های متورم اطراف مقعد یا داخل راست روده هستند که در اغلب موارد در اثر یبوست و زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج ایجاد می شوند. بواسیر یک بیماری بسیار شایع است که تقریبا هر فرد در طول زندگی خود یک بار آن را به صورت خفیف یا شدید تجربه می کند. بواسیر انواع متفاوتی دارد و با توجه به نوع و شدت آن روش های درمان می تواند متفاوت باشد. در اغلب موارد این بیماری با استفاده از روش های خانگی و تغییر در سبک زندگی برطرف می شود، اما در مواردی برای درمان آن به جراحی نیاز است.
آیا برای درمان بواسیر حتما به عمل جراحی نیاز است؟
پیش از اینکه با این سوال پاسخ دهیم بهتر است به یک شناخت نسبی از انواع بواسیر برسیم، زیرا نوع بواسیر و شدت آن می تواند در انتخاب روش درمان بسیار موثر باشد. در بالا می توانید عکس بواسیر را مشاهده کنید. به طور کلی هموروئید به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شود. بواسیرهایی که در خارج از مقعد قرار دارند و معمولا قابل مشاهده هستند بواسیر خارجی هستند و بواسیر هایی که در داخل رکتوم وجود دارند و فقط در موارد شدید از مقعد بیرون می زنند بواسیر داخلی نام دارند. بواسیر داخلی با توجه به شدت آن به 4 دسته زیر تقسیم می شود:
بواسیر درجه 1: بواسیر کوچک و داخلی که از مقعد بیرون نمی زند.
بواسیر درجه 2: بواسیر داخلی که در حین زور زدن (هنگام دفع مدفوع) بیرون می زند و خود به خود به جای اصلی خود برمیگردد.
بواسیر درجه 3: بواسیر داخلی که در حین زور زدن بیرون می زند و برای برگرداندن آن به جای اصلی باید از دست استفاده کرد.
بواسیر درجه 4: بواسیر داخلی که با دست نیز به داخل باز نمی گردد و بعد از خروج از مقعد در همان جا باقی می ماند.
در نتیجه باید گفت که پاسخ به این سوال که آیا بواسیر باید عمل شود نسبی است و به این بستگی دارد که بواسیر در چه مرحله ای قرار دارد. باید گفت که در برخی موارد برای درمان هموروئید به جراحی نیاز است و در برخی موارد به جراحی نیاز نیست.
بواسیر چگونه درمان می شود؟
برای درمان بواسیر روش های متعددی وجود دارد که پزشک با معاینه هموروئید و بررسی نوع آن بهترین روش را پیشنهاد می دهد. در ادامه به بررسی انواع روش های درمان بواسیر از درمان های خانگی گرفته تا جراحی می پردازیم.
درمان های خانگی بواسیر
در اغلب موارد برای درمان بواسیرهای خارجی که زود تشخیص داده می شوند و بواسیرهای داخلی درجه یک و دو میتوان از روشهای خانگی استفاده کرد. برخی از روش های درمان خانگی بواسیر شامل:
اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی: افزایش مصرف فیبر از طریق میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند مدفوع را نرم کرده و منجر به کاهش زور زدن در حین اجابت مزاج شود. همچنین هیدراته ماندن و انجام فعالیت بدنی منظم به جلوگیری از یبوست، که یکی از عوامل اصلی ایجاد بواسیر است، کمک می کنند.
استفاده از داروهای موضعی: کرم ها، پمادها و شیاف های بدون نسخه می توانند علائم هموروئید را تا حد زیادی کاهش دهند. پماد آنتی هموروئید یکی از بهترین گزینه ها برای بواسیر خارجی است و برای بواسیر داخلی نیز میتوان از شیاف آنتی هموروئید استفاده کرد.
حمام سیتز: یکی از بهترین روش ها برای تسکین درد و کاهش تورم بواسیر حمام سیتز است. برای این کار کافی است به مدت 10 تا 15 دقیقه چند بار در روز در آب گرم بشینید.
استفاده از داروهای خوراکی: مسکن هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند به تسکین درد ناشی از بواسیر کمک کنند. همچنین استفاده از نرم کننده های مدفوع و ملین ها نیز می تواند به درمان یبوست که برای درمان بواسیر ضروری است کمک کند.
روش های کم تهاجمی برای درمان بواسیر
در مواردی که بواسیر داخلی یا خارجی با استفاده از روش های خانگی درمان نمی شود میتوان برای درمان آن از جراحی های کم تهاجمی استفاده کرد. برخی از این روش ها شامل:
رابربند: در این روش یک باند لاستیکی کوچک در اطراف پایه هموروئید قرار می گیرد و جریان خونرسانی به آن را قطع می کند. با گذشت چند روز بواسیر کوچک شده و خود به خود می افتد. این روش معمولا برای بواسیرهای درجه 1 تا 3 مؤثر است و عوارض جانبی آن نسبت به جراحی بسیار کمتر است.
اسکلروتراپی: در این روش یک ماده به نام اسکلروزان به بافت هموروئید تزریق می شود و این ماده باعث کوچک شدن هموروئید می شود. این روش درمان معمولاً برای هموروئیدهای کوچکتر موثر است و میزان موفقیت آن نیز بالاست.
لیزر درمانی: در این روش از یک فیبر لیزری برای از بین بردن بافت هموروئید استفاده می شود و این کار منجر به کوچک شدن آن می شود. استفاده از لیزر برای درمان بواسیر یک روش نوین است که به علت عوارض کم و بهبود سریع در بین افراد مبتلا به بواسیر بسیار محبوب است.
درمان بواسیر با جراحی
جراحی برای بواسیر خارجی شدید و بواسیر داخلی درجه 3 و 4 استفاده می شود که به درمان های محافظه کارانه پاسخ نمی دهد. در ادامه به بررسی بیشتر روش های جراحی که برای درمان بواسیر استفاده می شوند می پردازیم.
هموروئیدکتومی
هموروئیدکتومی، قدیمی ترین و موثرترین روش جراحی برای برداشتن بواسیر است. از این روش بیشتر برای درمان هموروئید هایی استفاده می شود که بیرون زدگی آنها شدید است، خونریزی یا درد مزمن دارند یا با سایر روش های درمان بهبود پیدا نمی کنند. جراحی هموروئیدکتومی به دو روش باز و بسته تقسیم می شود. در هموروئیدکتومی باز، زخم جراحی برای بهبودی طبیعی باز گذاشته می شود و در هموروئیدکتومی بسته، زخم جراحی با بخیه بسته می شود تا بهبودی سریع تر حاصل شود.
این روش تحت بیهوشی انجام می شود و 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. بهبودی کامل پس از این جراحی 2 تا 6 هفته طول می کشد. درصد موفقیت این عمل بسیار زیاد است، اما می تواند با عوارضی مانند درد، خونریزی، عفونت، احتباس موقت ادرار، تنگی مقعد یا بی اختیاری همراه باشد.
هموروئیدوپکسی
هموروئیدوپکسی با استاپلر، یک تکنیک جراحی است که بافت هموروئیدی را که از مقعد بیرون زده جابجا می کند و جریان خون به هموروئید را با استفاده از یک دستگاه استاپلر، کاهش می‌دهد. از این روش بیشتر برای درمان بواسیر درجه 3 یا بواسیرهایی که با روش های محافظانه کارانه درمان نمی شوند استفاده می شود.
هموروئیدوپکسی تحت بیهوشی انجام می شود و معمولا کمتر از یک ساعت طول می کشد. همچنین این روش نسبت به جراحی سنتی (هموروئیدکتومی) کمتر دردناک است و دوران نقاهت کوتاه مدت تری دارد. در مقابل احتمال عود بواسیر در این روش کمی بیشتر از جراحی سنتی است.
چه زمانی برای درمان بواسیر به جراحی نیاز است؟
عمل جراحی بواسیر معمولا در موارد زیر توصیه می شود:
هموروئید باعث درد یا خونریزی زیاد شود.
بواسیر با سایر روش ها درمان نشده باشد.
هموروئید بزرگ است یا دچار افتادگی شده است.
پس از استفاده از سایر روش ها بواسیر عود کرده است.
مشورت با یک متخصص برای تعیین مناسب ترین روش درمان بر اساس شدت و نوع هموروئید ضروری است.
