جایزه دادن به کودک

فطرت انسان ها به گونه ای است که در هر شرایطی، از تشویق شدن و پاداش گرفتن خشنود می شوند. البته این از خصلت انسان است که همواره به دنبال تایید شدن می باشد. ادامه دادن اعمال و رفتار ما در زندگی مبتنی بر این است که این اعمال توسط اطرافیان مورد تایید واقع شود. 

زمانی که شخص مورد تقدیر واقع می شود و جایزه کسب می کند، نشان از آن است که عمل او فراتر از حد انتظار مورد قبول واقع شده است. این حس در زمان کودکی بسیار عمیق تر بوده و در آن سنین کودک با کوچکترین هدیه ای خشنود می شود. جایزه دادن به کودکان از جمله روش هایی است که از طریق آن می توان بسیاری از اهداف تربیتی را محقق کرد.



علت جایزه دادن به کودک
همانگونه که بهتر می دانید، جایزه دادن به کودک یک ابزار مثبت برای ایجاد یا اصلاح یکسری از رفتارها و اخلاقیات در فرزندپروری می باشد. اگر بخواهیم در یک جمله جایزه را شرح دهیم، بایستی آن را محرکی بدانیم در جهت تقویت رفتارهای مثبت کودک و یا اصلاح رفتارهای نامناسب او.

اغلب والدین از این ابزار برای تشویق کودک استفاده می کنند. به عنوان مثال اگر کودک پس از اتمام بازی با اسباب بازی های خود، آن ها را جمع آوری کرده و در مکان مشخص خود قرار دهد، مادر برای او هدیه ای در نظر می گیرد. علت امر هم این است که کودک تشویق شود تا دفعات بعد هم این کار را انجام دهد و سپس بر اثر تکرار و مداومت در این حرکت، عمل مورد نظر در وجود او نهادینه شده و به نوعی عادت تبدیل می شود. در این حالت می گوییم که جایزه دادن به کودک موجب تقویت مثبت شده است.

در مدلی دیگر به عنوان مثال کودک در مواقعی که مشغول بازی با دوستان خود می باشد، گاها شروع به کتک زدن دوستان خود می کند و موجب آزرده شدن همبازیانش می شود. در چنین مواقعی مادر اگر با انجام آموزش های اولیه سبب شود تا کودک به جای کتک زدن دوستانش، آن ها را ببوسد؛ مادر او را با جایزه ای تشویق می کند. در اینجا با جایزه دادن به کودک باعث شده ایم تا رفتار نامطلوب و منفی کودک اصلاح شود.

تا زمانی که جایزه دادن به کودک به منزله باج دادن نباشد، بسیار مفید و مثمر ثمر خواهد بود و با استفاده از آن خواهید توانست بسیاری از نکات تربیتی و هنجارهای اجتماعی را به کودک بیاموزید. اگر تمایل دارید از این ابزار استفاده کنید، حتما توجه داشته باشید که نکات مهم درباره هدیه دادن به کودک را بیاموزید.

حتما بخوانید: انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودک






چه زمانی باید به کودک جایزه بدهیم
همه ما هدیه و جایزه را به منزله ابزاری برای تقویت یکسری از رفتارها توسط کودک می شناسیم. اما متاسفانه بسیاری از والدین به علت اینکه شناخت چندانی از این ابزار ندارند، با استفاده نا به جا از آن سبب می شوند که کودک بیشتر در موضع قدرت برای عصیانگری قرار بگیرد.

همانگونه که پیشتر گفتیم، جایزه دادن به کودک در جهت تقویت یا اصلاح یک رفتار صحیح است، اما اگر والدین برای جلوگیری از وقوع عمل منفی اقدام به جایزه دادن کنند، این عمل دیگر تشویق محسوب نشده و جنبه باج دادن پیدا خواهد کرد.

مثال بالا که کودک اقدام به کتک زدن دوستان خود می کرد را در نظر بگیرید. اگر مادر یا پدری به کودک بگوید، امروز در مهمانی اگر به دوستان خود کتک نزنی به تو جایزه خواهم داد و کودک با انجام ندادن آن کار جایزه بگیرد، مصداق بارز باج دادن و باج خواهی می باشد. به همین منظور در ادامه مثال عنوان کردیم که اگر کودک به جای رفتار منفی کتک زدن، اقدام مثبتی همچون بوسیدن و نوازش دوستان خود را انجام دهد، مستحق جایزه و پاداش می باشد.

نکته مهم دیگر در باب جایزه دادن به کودک این است که هیچ گاه برای رهایی از فشارهای کودک به او هدیه ندهید، زیرا کودک متوقع و باج خواه شده و از آن پس با تهدیدهای گوناگونی اقدام به مجبور کردن شما برای جایزه دادن خواهد کرد.

بعد از انجام اعمال مثبت یا اعمال جایگزین شده اعمال منفی، بهترین زمان پاداش دادن به کودک است؛ که البته بایستی دقت کرد که در این باره افراط صورت نگیرد.

حتما بخوانید: چرا کودکان باید بازی کنند


روش جایزه دادن به کودک
متاسفانه موردی که اکثر والدین با آن آشنایی ندارند، این است که آن ها گمان می کنند که هدیه دادن به کودک، فقط به صورت مادی و خرید وسایل مورد علاقه ی کودک است. در صورتی که از هر شیوه ای برای تشویق کودک می شود استفاده کرد. در این جا برخی از این روش ها را مشاهده می کنید.

یکی از روش هایی که بسیاری از والدین آن را جزو جوایز کودک به حساب نمی آورند، جایزه دادن به صورت کلامی و لفظی است. هنگامی که به صورت کلامی و لفظی کودک خود را مورد تشویق قرار می دهید، حس اعتماد به نفس و همچنین عزت نفس او تقویت شده و با باورهای غنی تری اقدام به ادامه ی راه خواهد کرد.

پاداش های تفریحی همچون رفتن به پارک یا ملاقات با صمیمی ترین دوست کودک می تواند از جمله بهترین جوایزی باشد که کودک را وابسته به جوایز مادی نکند.

همواره دقت داشته باشید که رفتار مثبت کودک را تحسین کرده و به او نشان دهید که به چه میزان زیادی از رفتار او خوشحال هستید. از عکس العمل های مصنوعی و کلیشه ای پرهیز کنید زیرا آن ها به خوبی عمق احساسات شما را درک می کنند.

بهترین روش جایزه دادن به کودک این است که رفتار یا عمل کودک را تشویق کنید نه شخصیت او را! به هر حال هر کودکی دارای یکسری از رفتارهای نامناسب و نامطلوب هم می باشد که اگر شخصیت کودک را تشویق کنید، به نوعی بر رفتارهای منفی او هم صحه گذاشته اید.

در مورد جایزه دادن به کودک توجه داشته باشید که در مورد رفتار خاصی، روند جایزه دادن را طولانی نکنید. اگر رفتار برای کودک درونی شد و برای او تبدیل به عادت شد و به صورت خودجوش آن را انجام داد، کم کم هدیه دادن خود را قطع کنید.

در ادامه بخوانید: حریم خصوصی فرزندان
کلام آخر

بنابراین جایزه و پاداش دادن به کودک یکی از مواردی است که از اهمیت بالایی برای فرزندپروری برخوردار بوده و با این روش می توان بسیاری از چالش های موجود مثل پرخاشگری در کودکان، غذا نخوردن و... را حل کرد. اما نکته قابل توجه این است که این پاداش باید در زمان مناسب در اختیار کودک قرار گیرد تا منجر به شرطی شدن او نشود.





سوالات متداول


1- علت جایزه دادن به کودک چیست؟
جایزه دادن به کودک یک ابزار مثبت برای ایجاد یا اصلاح یکسری از رفتارها و اخلاقیات در فرزندپروری می باشد که در متن مقاله شرح داده شده است.




2- چه زمانی باید به کودک جایزه بدهیم؟
هدیه و جایزه را به منزله ابزاری برای تقویت یکسری از رفتارها توسط کودک به کار می گیرند که در متن مقاله توضیح داده شده است.




3- روش جایزه دادن به کودک چیست؟
از هر شیوه ای برای تشویق کودک می شود استفاده کرد و صرفا محدود به یک روش نیست که در متن مقاله برخی از آن ها ارائه شده است.

منبع : جایزه دادن به کودک