محمد آزاد، کارشناس بازار سرمایه نوشت؛ پذیرش شرکت ها در بازار سرمایه ضمن کمک به رشد این بازار، به تعالی و رشد آن ها در فضای رقابتی و شفاف منجر خواهد شد و نام و اعتبار آن ها را در جامعه ترقی می بخشد. این در حالی است که عرضه شرکت جدید در بازار و به‌ویژه در شرایط یک سال اخیر، حساسیت هایی را برای فعالان بازار ایجاد کرده و در واقع به یک امر منفی تبدیل شده است.
هنگامی که از هدف مالکان یا مدیران شرکت های متقاضی پذیرش برای ورود به بازار سوال می شود اغلب مساله تامین مالی را عنوان می کنند ولی در عمل چنین هدفی با روش معمول عرضه های اولیه حاصل نمی شود. زمانی که بخشی از سهام سهامداران فعلی در روز عرضه اولیه به سهامداران جدید منتقل می شود وجوه حاصل به سهامداران فعلی تعلق گرفته و منابع می تواند از بازار خارج شود.
این امر باعث ایجاد ذهنیت منفی در خصوص عرضه های اولیه شده است. از طرفی هیچ منابعی وارد شرکت نشده و در واقع هدف تامین مالی محقق نمی شود مگر اینکه سهامداران فعلی، منابع حاصل را مجددا در قالب اعتبار به شرکت تزریق کنند که معمولا این اتفاق رخ نمی دهد. در این میان افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم و عرضه این بخش از سهام به قیمت روز به فعالان بازار در جریان عرضه اولیه شرکت ها می تواند منجر به ورود نقدینگی مناسب به شرکت شود. انتقال مازاد شناسایی شده در اندوخته صرف سهام به عنوان روش ارجح پیشنهاد می شود.
افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم
افزایش سرمایه با سلب حق تقدم سهام یعنی افزایش سرمایه شرکت ناشی از سلب حق تقدم از سهامداران فعلی و عرضه عمومی سهام جدید در بورس با رعایت تشریفات لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و مقررات مربوطه. مطابق با مفاد ماده 160 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، شرکت می تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد یا اینکه مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به‌‌‌عنوان اضافه ارزش سهم از خریداران دریافت کند. شرکت می تواند عواید حاصله از اضافه ارزش سهم فروخته شده را به اندوخته منتقل یا نقدا بین صاحبان سهام سابق تقسیم کند یا در ازای آن سهام جدید به صاحبان سهام سابق بدهد.
مهم ترین مزایای افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم، استفاده از وجه نقد حاصل از افزایش سرمایه در بورس، پروژه ها و اهداف بلندمدت موردنظر شرکت، افزایش سهام شناور آزاد شرکت با توجه به شرایط پذیرش در بازار، کاهش فرآیند زمانی افزایش سرمایه و بهره مندی از معافیت مالیاتی مطابق با قانون مصوب 29/ 05/ 1399 مجلس شورای اسلامی، که به شرکت ها امکان می دهد در صورت تسلیم مستندات مربوط در مهلت مقرر تا 20 درصد مبلغ افزایش سرمایه مذکور از سود سال مالی قبل آن ها، مشمول مالیات به نرخ صفر شود. نحوه برخورد با صرف سهام ناشی از افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم می تواند به یکی از سه روش زیر باشد :
الف) سهام جایزه برای سهامداران قبلی :
در این حالت، مازاد پرداختی بابت فروش سهام جدید نسبت به ارزش اسمی هر سهم، در قالب صرف سهام ثبت می شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم توزیع می شود. چون فروش سهام جدید در بازار به قیمتی پایین تر از قیمت پایانی روز فروش انجام می شود، محاسبات قیمت تئوریک به نحوی است که ثروت سهامداران قبلی تغییر نمی کند. به تعبیری، قوانین به شکلی تنظیم شده‌اند که افزایش سرمایه شرکت از محل آورده نقدی، منجر به کاهش یا افزایش ارزش سهامداران قبلی نشود.
ب) سود نقدی :
در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، در قالب سود نقدی بین سهامداران قبلی توزیع می‌شود که البته این روش چون منجر به خروج نقدینگی از شرکت می شود کاملا در تضاد با هدف این نوشتار است.
ج) انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت :
در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، در قالب اندوخته صرف سهام ثبت می شود و شرکت می تواند برای تامین مالی طرح های جاری یا توسعه ای خود از آن استفاده کند. به این دلیل که در این روش، از محل صرف سهام افزایش سرمایه رخ می دهد، قیمت سهام جدید بالاتر از روش های اول و دوم تعیین و در بازار به فروش می رسد. این روش به دلیل مزایایی که برای تمام سهامداران دارد و آورده نقدی بیشتری که برای شرکت فراهم می کند، بهترین نحوه برخورد با صرف سهام ایجاد شده است که اخیرا مورد توجه قرار گرفته و مصوبه مجلس شورای اسلامی برای معافیت افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم قائل به این حالت است.
از بین سه نوع کارآیی بازار سرمایه ( اطلاعاتی، عملیاتی و تخصیصی )، آنچه در وضعیت اقتصادی کشور ضرورت بیشتری نشان می دهد و در دوسوی دولت و فعالان مورد توافق است افزایش و بهبود کارآیی تخصیصی بازار است. از جمله مواردی که این مهم می تواند محقق شود عرضه اولیه شرکت ها است.
در حال حاضر با توجه به ذهنیت منفی فعالان بازار در رابطه با عرضه های اولیه مبنی بر عاملی برای خروج پول از بازار و همچنین دیدگاه کارشناسان بر ضرورت تزریق منابع نقدینگی به شرکت ها و نهایتا صرف آن در امر تولید، افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم در زمان عرضه اولیه می تواند یکی از راهکار های مناسب جهت جذب منابع جدید، عرضه موفق شرکت ها در بازار، عمق بخشیدن به بازار و... باشد.
با این روش، هدف تامین مالی برای شرکت های متقاضی که عموما از مهم ترین اهدف ورود شرکت ها به بازار سرمایه محسوب می‌شود در قالب یک ساز و کار قانونی، هدفمند و در جهت منافع کلیه ذی نفعان نیز رخ می دهد. شرکت های متقاضی پذیرش متناسب با میزان سرمایه اسمی و قیمت پایه سهام خود منابع را جذب می کنند و در راستای توسعه فعالیت و اجرای طرح های جاری و آتی صرف می کنند.
منبع : اقتصاد آنلاین
در ادامه بخوانید: سامانه سجام
