فوبیا چیست و انواع آن

شاید تا به حال برای شما پیش آمده است که از یک شی، حیوان یا موضوعی به شدت ترسیده اید و حتی از فکر کردن به آن موضوع دچار اضطراب شده اید در حالی که پشت آن دلیل منطقی نبوده است، این ترس غیر واقعی و تنش همراه با آن نوعی اختلال اضطرابی به نام فوبیا است.

فوبیا انواع مختلفی داشته که در 5 طبقه حیوانات، محیط طبیعی، خون-جراحت-تزریق، انجام فعالیت های خاص و محرک ها و موقعیت های مختلف قرار می گیرند و فردی که دارای بیماری فوبیا است برای دوری از موضوع ترس زحمت زیادی کشیده و در صورت مواجهه دچار اضطراب و ناراحتی زیاد می شود.

برخلاف سایر اختلالات اضطرابی بیماری هراس و فوبیا معمولا به موضوع خاصی مثل خون مرتبط بوده و در افراد مختلف شدت ترس و نوع واکنش متفاوت است که در این مقاله به برسی معنی فوبیا، انواع، علت و درمان آن پرداخته شده است.



فوبیا و علائم آن چیست
همانطور که ذکر شد معنی فوبیا یک ترس بسیار شدید و غیر واقعی نسبت به موضوع خاصی است که در انواع مختلف اختلالات اضطراب جا گرفته و فرد حتی از حرف زدن و فکر کردن در مورد آن موضوع و یا حتی دیدن تصویر آن دچار علائم اضطراب می شود، افراد دارای فوبیا از بیماری خود خبر داشته اما قادر به مقابله و کنار گذاشتن ترس خود نیستند.

برخی انواع فوبیا منجر به اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی و روابط میان فردی شده و فرد باید برای رفع آن به روانشناس متخصص مراجعه کند، این ترس و هراس شدید باید حداقل 6 ماه در فرد وجود داشته تا تشخیص اختلال فوبیا بر وی گذاشته شود و علائم زیر را به همراه دارد.

حمله پانیک (شایع ترین نشانه)

افزایش ضربان قلب

تنفس سریع و کمبود آن

سریع صحبت کردن یا عدم توانایی صحبت

خشکی دهان

تهوع و معده درد

افت فشار

لرزیدن

احساس خفگی

درد قفسه سینه

تعریق بدن

بسیاری از این علائم حتی با فکر کردن به موضوع ترس نیز ایجاد شده و در فرد استرس و اضطراب غیر طبیعی وارد می کند.

حتما بخوانید: تفاوت اضطراب و استرس


انواع فوبیا را بشناسیم
فوبیا انواع مختلفی داشته که در 5 دسته قرار می گیرند و شایع ترین آن ها ترس از موقعیت های طبیعی به خصوص ارتفاع است، در این جا انواع بیماری فوبیا را مشاهده می کنید.

 فوبیا حیوانات: شامل ترس از انواع حیوانات مثل سوسک، سگ، گربه، مار و عنکبوت است که یک فوبی رایج به حساب می آید.

 فوبیا محیط طبیعی: شامل طوفان، ارتفاع و آتش می باشد.

 فوبیا خون: فوبیا شامل ترس از خون، جراحت، تزریق که با دیدن خون و موارد دیگر فرد احساس اضطراب پیدا می کند.

 فعالیت در موقعیت های خاص: شامل ترس از رانندگی، بودن در فضای بسته و تنگ مثل آسانسور و پرواز است.

 محرک ها و موقعیت های متفرقه : مثل ترایپوفوبیا (ترس از سوراخ و حفره زیاد)، ترس از دلقک در کودکی یا ترس از بیماری خاص در افراد.

نوعی اختلال اضطرابی دیگر به نام آگورافوبیا وجود داشته که علائم آن شبیه به فوبیا است اما اختلال مجزایی به حساب می آید، این نوع اضطراب شامل ترس از قرار گرفتن در موقعیت ها و مکان هایی است که فرد توان فرار از آن را ندارد، این ترس و استرس منجر به دوری فرد از محل های شلوغ مثل بازار شده بنابراین ترجیح او ماندن در خانه است.



حتما بخوانید: راه های کاهش استرس


علت فوبیا چیست
علت این بیماری هم در ژنتیک بوده و هم بخش زیادی از آن به دلیل محیطی است که فرد در آن رشد کرده است، در اغلب اوقات فوبیا تا سن 10 سالگی به وجود می آید، کودکانی که دچار اختلالات اضطرابی دیگر هستند به احتمال بیشتری نوعی از بیماری فوبیا را در خود دارند. افرادی که در کودکی تجارب تلخی مثل غرق شدن یا مواجهه با برخی حیوانات در شرایط نادرست را داشته اند به احتمال بیشتری درگیر فوبیا می شوند.

افراد درگیر با بیماری های دائمی اغلب درگیر فوبیا مثل ترس از تزریق و خون می شوند، بسیاری افراد پس از آسیب های مغزی نیز درگیر فوبیا شده و سوءمصرف مواد و افسردگی نیز ارتباط زیادی با ابتلا به بیماری فوبیا دارند. بسیاری از افراد در کودکی به دلیل مشاهده و الگو گیری از ترس اطرافیان مثل فوبیا والدین نسبت به گربه درگیر این بیماری شده و این ترس را یاد می گیرند.

حتما بخوانید: کنترل ترس کودکان
برای درمان فوبیا خود اقدام کنیم
همانطور که ذکر شد فوبیا برای بسیاری از افراد منجر به اختلال در عملکرد شده و اطرافیان آن ها را نیز اذیت می کند، بنابراین باید برای درمان آن به رواندرمانگر متخصص مراجعه کرد. درمان فوبیا شامل درمان شناختی رفتاری (CBT)، دارو درمانی یا ترکیب آن ها با هم است.

 درمان شناختی رفتاری برای فوبیا

بهترین درمان برای فوبیا رویکرد شناختی رفتاری است که تمرکز این درمان بر روی تغییر شناخت فرد نسبت به موضوع ترس است که در آن از روش های مختلف مثل حساسیت زدایی منظم یا غرقه سازی بسته به تشخیص درمانگر استفاده می کنند. در رویکرد حساسیت زدایی از طریق یک سری مراحل تدریجی، آرام شدن را جایگزین ترس می کنند. در روش غرقه سازی درمانگر فرد را در موقعیت ترسناک به صورت تجسمی یا واقعی قرار می دهد.

 درمان دارویی برای فوبیا

معمولا برای فوبی هایی مثل ترس از حیوان خاص یا ترس از ارتفاع که فرد با آن زیاد رو به رو نمی شود از دارو استفاده نمی کنند اما در صورتی که فوبیا منجر به اختلال در روزمرگی وی شود دارو های ضد اضطراب یا ضد افسردگی  تجویز شده تا علائم فیزیکی و روانی فرد را آرام کند.

در ادامه بخوانید: درمان اضطراب


 کلام آخر

قابل ذکر است که بسیاری از فوبیا ها مثل ترس از حیوانات خطرناک طبیعی بوده و در صورت مواجه شدن فرد باید از آن دوری کند اما در صورتی که این ترس منجر به درگیری زیاد وی و استرس و اضطراب شود باید به پزشک مراجعه کرده و برای درمان مناسب اقدام کرد، زیرا فوبیا ذهنی است و به راحتی قابل درمان کامل است.






سوالات متداول


1- فوبیا و علائم آن چیست؟
فوبیا یک ترس بسیار شدید و غیر واقعی نسبت به موضوع خاصی است که در انواع مختلف اختلالات اضطراب جا گرفته و در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.




2- انواع فوبیا چیست؟
فوبیا انواع مختلفی داشته که در 5 دسته قرار می گیرند و شایع ترین آن ها ترس از موقعیت های طبیعی به خصوص ارتفاع است که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.




3- درمان فوبیا چیست؟
برای درمان فوبیا رفتاردمانی و دارو درمانی انجام گرفته که معمولا موفقیت آمیز است که در متن مقاله توضیحات آن ارائه شده است.

منبع : فوبیا چیست و انواع آن