از جمله مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه ، پیش از حضور در دفترخانه ، انجام آزمایش های پیش از ازدواج و شرکت در کلاس های آموزشی است . پس از آن ، مراحل ثبت نکاح در محضر ، به این صورت است که زوجین ، در روز و ساعت مقرر ، به همراه پدر زوجه و نیز شهود معرفی شده ، برای ثبت نمودن عقد نکاح در دفترخانه ، حضور پیدا کنند . ضمانت اجرای عدم ثبت نکاح در محضر ، جریمه نقدی یا حبس شوهر است .
ازدواج کردن ، یکی از مهم ترین مراحل زندگی هر فرد محسوب می شود که البته ، آثار قانونی و حقوقی مهمی نیز بر آن بار می شود . در کشور ما ، ازدواج یا عقد نکاح ، می بایست به شیوه شرعی و از طریق ادای الفاظ صیغه نکاح منعقد گردد تا صحیح باشد . به طور معمول ، زوجین ، هنگام ازدواج کردن ، به دفترخانه های ازدواج مراجعه می کنند تا هم به سردفتر ، وکالت جاری نمودن صیغه ازدواج را بدهند و هم ، ازدواج آنها به صورت قانونی ، به ثبت برسد .
انجام دادن مراحل ثبت عقد نکاح یا ازدواج در دفترخانه یا محضر ، در حال حاضر ، تکلیف و الزام قانونی محسوب می شود و به بیان دیگر ، ادای الفاظ صیغه نکاح توسط طرفین در منزل ، کافی نیست . بلکه زوجین ، باید نسبت به ثبت ازدواج در دفترخانه نیز اقدام کنند ؛ در غیر این صورت ، ممکن است که مرد ، با ضمانت اجرای عدم ثبت عقد نکاح مواجه شود . به همین منظور ، لازم است که مراحل ثبت کردن ازدواج یا نکاح در دفترخانه ، به صورت دقیق و کامل مورد بررسی قرار گیرد .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم اقدامات و مراحل لازم برای ثبت کردن عقد نکاح پیش از حضور در دفترخانه و پس از حضور در محضر را به صورت جداگانه ، مورد بررسی قرار داده و در ادامه نیز ، ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج در دفترخانه را بر اساس قانون حمایت خانواده ، توضیح دهیم .
مراحل ثبت ازدواج پیش از حضور در دفترخانه
بر اساس قانون مدنی ، ازدواج یا عقد نکاح ، موجب ایجاد رابطه زوجیت میان زن و مرد شده و آنها را به هم محرم می کند . بر این اساس ، صرفا پس از جاری شدن صیغه عقد نکاح است که زوجین ، می توانند آثار قانونی ناشی از عقد نکاح را مورد استناد قرار دهند و تا قبل از آن ، یعنی در دوران نامزدی ، هیچگونه حق و تکلیفی بر زوجین ، بار نمی شود .
لذا به دلیل آثار قانونی ناشی از عقد نکاح ، همچون لزوم تمکین زن از شوهر و لزوم پرداخت نفقه از طرف مرد ، قانونگذار ، حکم مهمی مقرر داشته و آن ، لزوم ثبت عقد نکاح در محضر یا دفترخانه ازدواج می باشد . در واقع ، به دلیل اینکه اصل زوجیت زن و مردی ، بعدها مورد مناقشه قرار نگیرد ، قانونگذار ، مردان را موظف ساخته است که عقد نکاح را در قباله ازدواج و شناسنامه ، به ثبت برسانند .
حال ، سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که مراحل ثبت نکاح یا ازدواج پیش از حضور در دفترخانه چیست و در صورتی که زوجین ، بخواهند عقد نکاح را به ثبت برسانند ، قبل از مراجعه به محضر ، چه اقداماتی باید انجام دهند ؟ پاسخ به این سوال ، از آن جهت مهم است که برای ثبت کردن ازدواج در محضر ، از قبل ، باید برخی از اقدامات را انجام داد که در این قسمت ، به بررسی آنها خواهیم پرداخت .
مراحل ثبت ازدواج پیش از حضور در دفترخانه ، به این صورت است که ابتدا ، زوجین ، باید به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق ، مراجعه نموده و با تحویل مدارکی، همچون شناسنامه زوجین و شناسنامه پدر عروس ، یک برگه معرفی نامه به آزمایشگاه تحویل بگیرند که با استفاده از این معرفی نامه ، می توانند آزمایش های پیش از ازدواج خود ، از قبیل تست عدم اعتیاد ، آزمایش خون ، تزریق واکسن کزاز و غیره را انجام دهند و نتیجه آن را دریافت کنند .
علاوه بر این ، یکی دیگر از مراحل ثبت عقد نکاح پیش از حضور در دفترخانه ، شرکت کردن در جلسات آموزشی است که برای زوجین ، برگزار می شود و معمولا در این جلسات ، برخی از مهم ترین مسائل و نکات جنسی مربوط به زندگی زناشویی و تنظیم خانواده ، به زوجین آموزش داده می شود . پس از انجام مراحل ثبت ازدواج ، لازم است که مراحل ثبت ازدواج در محضر یا ثبت نکاح در دفترخانه نیز انجام شود که در ادامه ، به بررسی آنها خواهیم پرداخت .
بیشتر بخوانید: مدارک لازم برای ثبت ازدواج دائم و موقت
مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه
در قسمت قبل ، مراحل ثبت ازدواج پیش از حضور در دفترخانه بررسی گردید که به طور خلاصه ، می توان این مراحل را شامل انجام آزمایش های پیش از ازدواج و شرکت در کلاس های آموزشی ، دانست . پس از انجام این مرحله ، می بایست تشریفات ثبت ازدواج دائم در محضر را پیگیری نمود .
در این مرحله ، زوجین می بایست جواب آزمایش های انجام شده را به همراه سایر مدارک لازم برای ثبت ازدواج ، به محضر ، ارائه و نوبت بگیرند تا در روز و ساعت مقرر ، برای جاری شدن صیغه عقد ، به محضر مراجعه نمایند . از جمله مدارکی که برای ارائه به دفترخانه یا محضر لازم است ، می توان به شناسنامه و کارت ملی زوجین و نیز شناسنامه و کارت ملی پدر زوجه اشاره نمود ؛ چرا که به لحاظ قانونی ، ثبت نکاح در محضر ، نیازمند رضایت پدر برای ازدواج دختر می باشد .
علاوه بر این ، یکی از مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه یا ثبت نکاح در محضر ، شامل معرفی شهود عقد نکاح می باشد ، که باید سه نفر شاهد مرد بالغ و عاقل ، به محضر مراجعه نموده و ذیل سند ازدواج را امضا کنند . لازم به ذکر است که ثبت عقد نکاح در محضرخانه ، نیازمند پرداخت هزینه یا تعرفه ثبت ازدواج می باشد که برای آشنایی با هزینه ثبت ازدواج یا نکاح در دفترخانه ، می توانید مقاله تعرفه ثبت ازدواج و طلاق را نیز مطالعه نمایید .
گفتنی است که در حال حاضر ، به موجب مصوبه جدید سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، مراحل ثبت عقد نکاح یا ازدواج در دفترخانه ، بر خلاف گذشته ، به صورت الکترونیکی انجام می شود و سردفتران ازدواج ، می بایست کلیه اطلاعات مربوط به ثبت ازدواج را در سامانه مخصوص ، به ثبت رسانده و زوجین نیز ، برای ثبت اثر انگشت خود ، به محضر مراجعه کنند که برای آشنایی با نحوه و مراحل ثبت نکاح به صورت الکترونیک ، می توانید مقاله زیر را مطالعه نمایید .
بیشتر بخوانید: ثبت الکترونیکی ازدواج
ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج در دفترخانه
در قسمت های قبل ، مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه را در دو مرحله پیش از مراجعه به دفترخانه و حین مراجعه به دفترخانه ، مورد بررسی قرار دادیم . اما در همین رابطه ، این سوال نیز مطرح می شود که حکم عدم ثبت ازدواج یا نکاح در دفترخانه چیست و به عبارت دیگر ، عدم انجام مراحل ثبت ازدواج در محضر ، چه ضمانت اجرای حقوقی در پی دارد ؟
پاسخ به این سوال ، در قانون حمایت خانواده بیان شده است . بر اساس این ماده ، ضمانت اجرای عدم انجام مراحل ثبت ازدواج در محضر ، نوعی ضمانت اجرای کیفری است ؛ به عبارت دیگر ، ثبت نکردن نکاح در دفترخانه ازدواج ، جرم محسوب می شود و ممکن است که مرد ، به مجازات ذکر شده در قانون ، محکوم شود . البته ، لازم به ذکر است که این ضمانت اجرا ، صرفا در خصوص عقد دائم است و ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج موقت ، صرفا شامل مواردی است که مرد ، به لحاظ قانونی ، موظف به ثبت صیغه بوده است ؛ مثل باردار شدن زوجه یا شرط شدن ثبت عقد .
بر اساس ماده 49 قانون حمایت خانواده ، در صورتی که مردی ، ازدواج دائم یا موقت ( در مواردی که ثبت آن ، الزامی است ) را در دفترخانه به ثبت نرساند ، علاوه بر اینکه ملزم به ثبت عقد نکاح می شود ، به مجازات پرداخت جزای نقدی درجه پنج ( بیش از 80 میلیون ریال تا 180 میلیون ریال ) یا حبس تعزیری درجه هفت ( از نود و یک روز تا شش ماه ) ، محکوم می شود ؛ لذا در صورت عدم انجام مراحل ثبت نکاح در محضر ، زن ، می تواند از همسر خود شکایت کند و یا اینکه نمونه دادخواست ثبت ازدواج یا نکاح دائم را به طرفیت شوهر ، به دادگاه خانواده ارائه دهد .
در ادامه بخوانید: مهلت ثبت واقعه ازدواج
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مراحل ثبت ازدواج در دفترخانه پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- مراحل ثبت ازدواج قبل از مراجعه به محضر چیست ؟
ابتدا باید زوجین به یکی از دفترخانه های ثبت ازدواج مراجعه نموده و برگه معرفی نامه برای انجام آزمایش های پیش از ازدواج دریافت نمایند و پس از انجام آن نتیجه را به دفترخانه ارائه نمایند که شرح این موضوع در مقاله ذکر شده است .
2- مراحل ثبت ازدواج بعد از مراجعه به دفترخانه چیست ؟
در این مرحله زوجین با ارائه مدارک لازم و هزینه های ثبت ازدواج می توانند در روز مقرر به دفترخانه برای ثبت نکاح مراجعه نمایند و پدر زوجه و نیز سه شاهد نیز باید معرفی شوند که برای دریافت جزئیات این موضوع می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
3- ضمانت اجرای عدم انجام مراحل ثبت نکاح در محضر چیست ؟
بر اساس قانون حمایت خانواده در صورت عدم ثبت نکاح در محضر مرد به مجازات پرداخت جزای نقدی 80 تا 180 میلیون ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه محکوم خواهد شد که توضیحات بیشتر این موضوع در متن ارائه شده است .
منبع : ثبت ازدواج در دفترخانه
