وسواس مطالعاتی

در هنگام مطالعه بعضی از افراد فکر می کنند چیزی از مطلب نفهمیده، توان مقابله با این افکار آزاردهنده و مزاحم را ندارند، در نتیجه چند بار یک مطلب را تکرار و با توجه به وقت زیادی که صرف آن می کنند از برنامه خود عقب مانده و آرامش روانی آنها از بین می رود.

اگر جزو این افراد هستید دچار وسواس مطالعاتی شده اید و قطعا راه درمان وسواس مطالعاتی باید ریشه ای و با شناخت دقیق از وسواس در مطالعه صورت بگیرد تا فرد به اهدافی که برای مطالعه در نظر گرفته برسد. در این مقاله به طور کامل به تعریف وسواس مطالعاتی، رفتارها و افکار و نشانه های وسواس در مطالعه، علت بروز و راه های درمان وسواس مطالعاتی پرداخته شده است. 

وسواس مطالعاتی چیست؟

اختلال وسواس فکری - عملی یا اختلال وسواسی جبری به شکل‌های مختلف بروز پیدا می کند، یکی از این انواع علائم، وسواس تکرار یا وسواس نظم و ترتیب، در افردی که وسواس مطالعاتی دارند بسیار دیده می شود. در وسواس افکار مزاحمی به طور ناخواسته در ذهن شکل می گیرد، سپس فرد اقداماتی مبنی بر اینکه از این افکاری که تولید اضطراب و تنش در فرد می کند رهایی یابد.

وسواس وقت گیر و غیرمنطقی، کاملا زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، در وسواس مطالعاتی شخص در هنگام مطالعه حساسیت زیادی به خرج می دهد و به تکرار یک کلمه، پارگراف یا مطالعه یک قسمت، بارها و بارها اقدام می کند، در این صورت فرد دچار وسواس مطالعاتی شده است، نمی‌تواند تمرکز خود را حفظ کند و دائم افکارش به موضوعات دیگری پرت می‌شود.

شخص هرچقدر تلاش می کند توجه خود را به مطلبی که برنامه ریزی کرده بخواند معطوف کند در نهایت نمی تواند و دائم این افکار وسواسی حواس شخص را به خود جلب می کند. وسواس در مطالعه علاوه بر بر هم زدن آرامش روحی و روانی، در پیشرفت تحصیلی فرد نیز خلل جدی وارد می نماید.

بیشتر بخوانید: راه های ترغیب کودکان به خواندن

افکار، رفتارها و نشانه های وسواس در مطالعه

افکار مزاحم و آزاردهنده به صورت روزانه و به طور ناخواسته به ذهن تمامی آدم ها می آید زمانی این افکار افراد را دچار مشکل می کند که حالت وسواس گونه و تکراری به خود می گیرد برای مثال فردی که دچار وسواس مطالعاتی است. زمانی که افکار مزاحم به ذهنش هجوم می آورد چندین و چندبار یک موضوع را مطالعه می کند که هم وقت گیر و هم آزار دهنده است. افکار مزاحم می تواند در خصوص هر موضوعی باشد مانند موارد زیر:

نگرانی در مورد اینکه آیا همه موضوع مورد مطالعه را می تواند یاد بگیرد.

نگران است زمان کم بیاورد و نتواند طبق برنامه پبش برود.

نگران است مطالبی که تا الان خوانده است روزی که نیاز به فراخوانی از حافظه دارد را نتواند به یاد بیاورد.

رقابت سختی داشته باشد که نیازمند آن است که کاملا به موضوع مورد مطالعه مسلط گردد.

فکر می کند هر چقدر هم که می خواند باز هم چیزی متوجه نمی شود.

زمانی که فرد این افکار را واقعی و درست می پندارد در جهت کاهش اضطراب ناشی از این افکار اقدام و عمل می کند که رفتارهای وسواسی نام دارد. رفتارهای وسواسی هنگام مطالعه مانند موارد زیر است:

فردی که دچار وسواس مطالعاتی شده است به هنگام مطالعه خود را، به وسایل خاصی مانند انواع مداد و خودکار و سر رسید و انواع کتاب و جزوه و.... مجهز می کند.

جای خاص یا حالت خاصی از نشستن را برای مطالعه انتخاب می کند. 

همه وسایل حتما باید مرتب کنار هم چیده شود. همه چیز سر جای خودش باشد و این موضوع زمان زیادی از فرد می گیرد و وقت او صرف مرتب کردن اتاق و وسایل می شود. 

از دیگر نشانه های وسواس در مطالعه می توان به مداومت در تکرار عمل خواندن، شک و تردید مکرر در خصوص اینکه در مطالعه مطالب دچار فراموشی شده است، دقت و نظم افراطی به خرج می دهد، احساس الزام و اجبار مبنی بر اینکه باید دوباره خوانی داشته باشد، همینطور دچار بی قراری، بدخوابی یا بی خوابی، بی اشتهایی، احساس بی ارزشی و بی کفایتی، نداشتن اعتماد بنفس، و کمال گرایی می شود.

بیشتر بخوانید: وسواس عملی چیست

علت بروز وسواس در مطالعه

اولین قدم برای حل و کاهش وسواس مطالعاتی یا به عبارت بهتر حساسیت مطالعاتی، شناخت علت های آن است، برای مثال اگر بدلیل اضطراب دچار وسواس مطالعاتی شده اید با شناسایی این علت، و با یادگیری راه های کنترل استرس شاهد کاهش قابل ملاحظه ای در رفتارهای وسواس گونه خود در مطالعه خواهید بود. 

در واقع اصلی ترین علت اضطراب است و فرد در جهت کاهش اضطراب خود در نتیجه افکاری که به طور کامل در بخش قبلی توضیح داده شد اقدام به تکرار عمل مطالعه خود می کند.

وقتی فرد کلمه به کلمه و بسیار آرام، کند خوانی می کند، درک خوبی از جمله ای که خوانده پیدا نمی کند و مجدد مجبور می شوید آن صفحه را چندین بار بخواند.

روش های غلط یادگیری و ترس از ناقص خواندن بسیار تاثیر گذار است. 

ترس از شکست در فرد باعث می شود تا در مطالعه وسواس به خرج دهد.

خواندن جزئیات وقت بسیاری را از فرد می گیرد. 

نبود برنامه و کمبود وقت نیز از علت های دیگر بروز وسواس مطالعاتی است. 

کمال گرایی افراد را به سمت کامل بودن سوق می دهد فرد فکر می کند تمام مباحث مورد مطالعه را باید صد در صد یاد بگیرد.

حواس پرتی زمانی که درگیر چندین کار هستید برای مثال وقتی در حال مطالعه هستید، با تلفن صحبت می کنید. 

ترس از فراموشی باعث می شود فرد چندین و چند بار یک مبحث را مطالعه کند.

دراز کشیدن به هنگام مطالعه موجب کاهش اکسیژن و سبب کاهش تمرکز و مشغولیت ذهنی می شود.

خواب کم یا خواب زیاد نیز باعث می شود مطلب مورد مطالعه را متوجه نشده و یادگیری اتفاق نمی افتد.

حتما بخوانید: قدرت ذهن و تمرکز

راه های درمان وسواس مطالعاتی

در برهه ای از زندگی به وسواس دچار شدن طبیعی است. اما زمانی که باعث شود فرد از اهداف خود دور شود، از زندگی خود لذت نبرد و همینطور عملکرد فرد نیز مختل گردد، لازم است روش هایی جهت درمان آن اتخاذ گردد. از جمله راه های درمان وسواس مطالعاتی عبارتند از: 

قبل از شروع به مطالعه، زمان تعیین کنید، در زمان مشخص متعهد شده که، مطالعه مبحث مورد نظر را تمام کنید.

یادگیری روش ها و تکنیک های تند خوانی کمک بسیاری می کند. با استفاده از تکنیک های تندخوانی به دفعات بیشتری مرور و تکرار کرده و در زمان نیز صرفه جویی می شود.

تنها بخشی که احساس می کنید فراموش کردید را بخوانید و با خواندن کل مطالب و تکرارهای بیهوده وقت خود را تلف نکنید.

راه های جلوگیری از حواس پرتی را فرا بگیرید.

مطالب مهم تر و کلیدی تر، نه جزییات یا مطالب حاشیه ای را مد نظر قرار بدهید.

نیاز نیست یک مطلب را صد در صد، خط به خط یاد بگیرید و یادگیری مفاهیم به طور عمیق از اهمیت بالاتری برخوردار است.

تمرکز حواس را در خود حفظ کنید. 

خلاصه نویسی و حاشیه نویسی مطالب، در روز های جمع بندی و مرور در جهت بازیابی مطالب از حافظه کمک کننده است. 

قطعا راه درمان وسواس مطالعاتی باید ریشه ای صورت بگیرد و فرد شناخت دقیق از وسواس ذهنی داشته باشد تا بتواند تمرکز خود را حفظ کند و به اهدافش برسد.

بیشتر بخوانید: بهبود شیوه یادگیری

سوالات متداول

1- ✔️ وسواس مطالعاتی چیست؟

✔️ وسواس مطالعاتی در واقع نوعی اختلال وسواسی است که شخص در هنگام مطالعه حساسیت زیادی به خرج می دهد و به تکرار یک کلمه، پارگراف یا مطالعه یک قسمت، بارها و بارها اقدام می کند، در این صورت فرد دچار وسواس مطالعاتی شده است در متن مقاله به طور کامل ارائه شده است.

2- ✔️ علت بروز وسواس در مطالعه چیست؟

✔️ در واقع اصلی ترین علت اضطراب است و فرد در جهت کاهش اضطراب اقدام به تکرار مطالعه خود می کند. اما کمال گرایی، ترس از شکست و سایر علت ها نیز در بروز وسواس در مطالعه اثر گذار هستند که به طور کامل در متن مقاله ارائه شده است.

3- ✔️ راه های درمان وسواس مطالعاتی چیست؟

راه های درمان وسواس مطالعاتی عبارتند از جلوگیری از حواس پرتی، مدیریت استرس، یادگیری روش های تندخوانی، خلاصه نویسی و پرداختن به موضوعات کلیدی و مهم سایر مواردی که در درمان وسواس در مطالعه کمک کننده است که در متن مقاله به طور کامل ارائه شده است.

منبع : وسواس مطالعاتی