هیپنوتیزم یکی از شاخه های روانشناسی است که فرد را در حالت خاصی از هوشیاری قرار می دهند . از هیپنوتیزم در روانشناسی و پزشکی برای درمان بیماری هایی همچون اضطراب ، آسم ، مشکلات عاطفی و ... استفاده می شود . در حالت هیپنوتیزم هوشیاری فرد تغییر پیدا می کند و بیشتر شبیه خواب است ولی با خواب فرق می کند زیرا فرد هوشیار است ولی هوشیاری او در یک ناحیه خاص متمرکز شده است . در مورد هیپنوتیزم باورهای غلط زیادی در بین بیشتر مردم رواج دارد که نادرست بوده و این احساس را القا می کند که این کار یک عمل تخیلی است . در ادامه این مقاله هیپنوتیزم را تعریف کرده و ویژگی های آن را بیان می کنیم تا باورهای نادرست درباره هیپنوتیزم اصلاح شود .
هیپنوتیزم چیست ؟
هیپنوتیزم فرایندی است که در آن هیپنوتیزم کننده تغییراتی را به حواس ، ادراکات ، افکار ، احساسات و رفتار هیپنوتیزم شونده القا می کند . هیپنوتیزم شونده نیز به نوبه خود سعی می کند فرایندهای شناختی اش را در جهت انطباق با تلقینات هیپنوتیزم کننده تغییر دهد . تلقینات هیپنوتیزمی معمولا شامل مواردی است مانند انجام دادن کاری ، انجام ندادن کاری یا تجربه کردن ادراک یا خاطره ای که تحریف شده است . افراد معمولا می گویند که واکنششان به تلقینات هیپنوتیزمی غیر ارادی است ، انگار که این واکنش بدون خواست آنها اتفاق می افتد . در این فرایند هیپنوتیزم شونده کاملا هوشیار است و از آنچه رخ می دهد آگاهی کامل دارد و می تواند همه این ها را به یاد بیاورد مگر اینکه هیپنوتیزم کننده به وی دستور دهد قضیه را فراموش کند .
حتما بخوانید: ناهشیار جمعی
ویژگی های هیپنوتیزم
چون از هیپنوتیزم برای کارهای گوناگون از شعبده بازی و نمایش گرفته تا درمان های پزشکی و روانشناسی استفاده می شود مهم است بدانیم که با آن چه کارهایی را می توان انجام داد و چه کارهایی را نمی توان ، برای اینکار به بیان ویژگی های هیپنوتیزم می پردازیم :
1 . هیپنوتیزم شدن بیشتر از آنکه به مهارت هیپنوتیزم کننده مربوط باشد به سعی و تلاش و ویژگی های هیپنوتیزم شونده مربوط است : بعضی ها راحت تر از دیگران هیپنوتیزم می شوند ولی دلیل آن معلوم نیست و ارتباطی به نوع شخصیت ، میزان تخیل فرد و ... ندارد .
2 . افرادی که هیپنوتیزم می شوند را نمی توان مجبور کرد کاری را بر خلاف میل خودشان انجام دهند : هیپنوتیزم هم مثل مستی توجیهی برای بازداری هاست " می دانم که این کار من احمقانه به نظر می رسد ولی من هیپنوتیزم شده ام " اما این افراد در واقع تصمیم می گیرند که مسولیت کارهایشان به به گردن هیپنوتیزم کننده بیندازند و از تلقینات او پیروی کنند . دلیلی در دست نیست که نشان دهد افراد هیپنوتیزم شده کاری می کنند که غیر اخلاقی باشد یا برای خود و دیگران ضرری داشته باشد .
3 . کارهای قابل توجهی را که هیپنوتیزم شده ها انجام می دهند افراد با انگیزه می توانند بدون هیپنوتیزم انجام دهند : هیپنوتیزم شده ها گاهی کارهای ذهنی یا جسمی عجیبی انجام می دهند اما اکثر پژوهش ها نشان داده اند که هیپنوتیزم نیست که موجب انجام این کارها می شود و همین افراد اگر از حمایت ، تشویق و انگیزه کافی برخوردار باشند بدون هیپنوتیزم نیز می توانند این کارها را انجام دهند .
4 . هیپنوتیزم دقت حافظه را افزایش نمی دهد : بسیاری از مردم فکر می کنند که هیپنوتیزم توان یاداوری تجربه های از یاد رفته را افزایش می دهد اما این واقعیت ندارد . در موراد نادری هیپنوتیزم به قربانیان جنایت کمک کرده است خاطرات خود را به یاد بیاورند ولی در اکثر موراد چنین یاداوری هایی اشتباه از آب در آمده است .
5 . هیپنوتیزم باعث نمی شود که رویدادهای گذشته های دور را دوباره عینا تجربه کنیم : این عقده که " هیپنوتیزم سسب می شود افراد حتی خاطرات زمان کودکی خود را به یاد بیاورند " کاملا غلط است . وقتی افراد به سن کودکی واپس رانده می شوند کارکرد ذهنی و اخلاقی آنها تغییری نمی کند و هم چنان شبیه بزرگسالان است ؛ الکوهای امواج مغزی هب شکل کودکی در نمی آید ، مثل بچه ها استدلال نمی کنند و هموشبهرشان مثل کودکان نیست . ممکن است به زبان کودکانه صحبت کنند یا بگویند که احساس می کنند 4 ساله شده اند اما معنایش این نیست که 4 سالگی را از نو تجربه می کنند بلکه بیشتر ادای بچه 4 ساله را در می آورند .
6 . از تلقینات هیپنوتیزمی برای بسیاری از مقاصد پزشکی روانشناسی استفاده می شود : اگر چه هیپنوتیزم برای پی بردن به وقایع گذشته کارایی چندانی ندارد ولی برای درمان مشکلات روان شناختی و پزشکی موثر است . بزرگ ترین موفقیت آن در کنترل درد است . بعضی ها به کمک هیپنوتیزم از دردهای شدید مثل سوختگی ، زایمان و سرطان نجات پیدا کرده اند . هم چنین از هیپنوتیزم برای درمان فشار روانی ، استرس ، اضطراب ، چاقی ، آسم ، نشانگان سندرم روده تحریک پذیر ، احساس تهوع بر اثر شیمی درمانی و اختلالات پوستی استفاده شده است .
منبع : روانشناسی عمومی ، ویرایش چهاردهم ، ترجمه هامایاک آوادیس یانس ، داود عرب قهستانی و همکاران .
حتما بخوانید: زندگینامه فروید
سوالات متداول
1- ✔️ هیپنوتیزم چیست؟
✔️ هیپنوتیزم یکی از شاخه های روانشناسی است که فرد را در حالت خاصی از هوشیاری قرار داده که در متن مقاله شرح داده شده است.
2- ✔️ ویژگی های هیپنوتیزم چیست؟
✔️ از هیپنوتیزم برای کارهای گوناگون از شعبده بازی و نمایش گرفته تا درمان های پزشکی و روانشناسی استفاده می شود که در متن مقاله ویژگی های آن شرح داده شده است.
3- ✔️ آیا هیپنوتیزم حافظه را تقویت می کنذ؟
✔️ بسیاری از مردم فکر می کنند که هیپنوتیزم توان یاداوری تجربه های از یاد رفته را افزایش می دهد که در متن مقاله مطرح شده است.
منبع : هیپنوتیزم چیست
