فلنج چیست؟ - انواع - مشخصات فنی - قیمت - ابعاد

فلنج چیست؟ (FLANGE)

فلنج‌ها یه جورایی ابزارهای اتصاله که برای وصل کردن لوله‌ و اتصالات به هم یا اتصال لوله به ابزارهایی مثل پمپ، شیر و غیره استفاده میشن. فلنج جوشی یا با جوشکاری به لوله یا ابزار متصل میشه یا به صورت پیچی به لوله یا ابزار بسته میشه.

استفاده از فلنج‌ها باعث راحتی تعویض یا تعمیر اجزای پایپینگ میشه و اتصال ایمن و قابل اعتمادی رو فراهم میکنه.

مشخصات فلنج‌ها

باید مشخصات فلنج بر روی خود فلنج حک بشه. مثلاً باید نام تجاری سازنده فلنج، سایز اسمی لوله (قطر خارجی لوله که فلنج به اون جوش داده میشه)، کلاس فلنج (فشار کاری استاندارد)، رده فلنج (تعیین کننده قطر داخلی و ضخامت انتهای دیواره فلنج)، استاندارد ابعادی و استاندارد مواد اولیه استفاده شده در ساخت فلنج حک بشه.

مشخصات ابعادی فلنج‌ها

ابعاد قسمت‌های مختلف فلنج‌ها بر اساس استاندارد ASME B16.9 و ASME B16.47 تعیین میشه. مهم‌ترین این ابعاد سایز، کلاس، رده و ارتفاع کل فلنج هستند که بعداً درباره‌شون توضیح می‌دیم.

سایز فلنج

سایز نامی و قراردادی همونطوریه که با لوله‌ها هماهنگه میشه و قطر خارجی کف فلنج، قطر محل عبور سیال و قطر خارجی گلوی فلنج رو تعیین میکنه.

رده فلنج

عددیه که ضخامت دیواره و قطر داخلی فلنج رو مشخص میکنه. باید با لوله‌ای که به فلنج متصل میشه یکی باشه. رده تو فلنج‌های گلودار به عنوان نشون‌دهنده ضخامت لبه دیواره و قطر داخلیه و تو فلنج‌های ساکت ولد نشون‌دهنده قطر داخلی فلنجه ولی تو فلنج‌های دیگه کاربرد خاصی نداره.

کلاس فلنج

نشون میده تحمل فشار فلنج چقدره. هر چه کلاس بالاتر باشه، ضخامت کف فلنج بیشتر و در نتیجه مقاومتشم بیشتره. فلنج‌ها بر اساس استاندارد کلاس‌های ۷۵، ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰ دارن. تو استاندارد API هم فلنج‌ها تحمل فشار بیشتری دارن و تو کلاس‌های ۲۰۰۰، ۳۰۰۰، ۵۰۰۰، ۱۰۰۰۰ و ۱۵۰۰۰ تولید میشن.

انواع روش‌های تولید فلنج فولادی

فلنج فورج (FORGED FLANGES)

تو این روش فلنج از مقاطع گرد فلز فورج شده به روش تراشکاری تولید میشه یا ماده اولیه فلز درون قالب فورج قرار میگیره و عملیات فورج روی اون انجام میشه تا شکل کلی فلنج بشه و بعد تراشکاری میشه. عملیات فورج یعنی کوبش قطعه فلزی در دمای بالا برای بهبود خواص مکانیکیش. فلنج‌های فورج با استاندارد ASTM A105 برای متریال و خواص مکانیکی، مقاوم‌ترین نوع فلنج‌ها هستن و بهترین انتخاب برای استفاده‌های صنعتی و شرایط دما و فشار بالا هستن.

فلنج ریختگی یا فلنج ریخته‌گری شده

این فلنج‌ها که به عنوان فلنج چدنی هم معروفن، اغلب برای مصارف خطوط آب و فاضلاب، مصارف شهری و به طور کلی دما و فشارهای پایین استفاده میشن. برای ساخت این فلنچ‌ها ابتدا مذاب فلز مورد نظر درون قالب فلنچ ریخته‌گری میشه و در مرحله بعدی با عملیات تراشکاری شکل نهایی فلنج تولید میشه. به دلیل امکان وجود مک، ترک داخلی، تخلخل و غیر همگن بودن ساختارهای فلزی درونی در قطعه ریخته‌گری شده و عدم از بین رفتن کامل اونها با روش‌هایی مثل عملیات حرارتی، نمیشه از فلنج ریختگی برای مصارف صنعتی و دما و فشار بالا استفاده کرد و استفاده‌شون ریسک انفجار و خطرات جانی داره و چون بعد از تراشکاری نمیشه فهمید که فلنج ریختگیه، آزمایش متالوگرافی برای استفاده‌های حساس توصیه میشه.

فلنج تولید شده از ورق فلزی

تو این روش فلنج مستقیما از طریق تراشکاری ورق فلزی تولید میشه که اکثر فلنج‌های PN موجود در بازار با این روش تولید میشن. از اونجا که تو فرآیند تولید ورق فلزی، نورد کاری روی اون انجام میشه، تو این فلنج‌ها احتمال وجود تخلخل و ترک نسبت به فلنج ریخته‌گری کمتره و از این رو مقاومت بالاتری از فلنج ریخته‌گری دارن اما به نسبت فلنج فورج مقاومت کمتری دارن و مناسب مصارف دما و فشار کم تا متوسط هستن. معمولا فلنج‌های راکتی و عینکی، فلنج کور و فلنج PN تخت یا همون فلنج اسلیپون به این روش ساخته میشن که در فشارهای PN10 و PN16 و با متریال ST37 عرضه میشن. ساخت فلنچ گلودار از ورق صرفه‌ای نداره و در صورت مواجهه باید به ریختگی بودن اون فلنج شک کرد.

استاندارد متریال ساخت فلنج فورج

1. ASTM A105: فولاد کربن فورج شده
2. ASTM A182: فولاد ضد زنگ فورج شده
3. ASTM A350: فولاد آلیاژی فورج شده مناسب دماهای پایین و با چقرمگی بالا
4. ASTM A694: فولاد آلیاژی فورج شده دارای خواص مکانیکی ویژه

انواع فلنج

فلنج‌ها بر اساس نحوه اتصال به یکدیگر و آب‌بندی بینشون و همچنین نحوه اتصال به لوله یا سایر اجزای پایپینگ به دو صورت دسته‌بندی میشن. انواع فلنج از نظر اتصال به یکدیگر و آب‌بندی (پیشانی فلنج):

فلنج با سطح برآمده (RAISED FACE FLANGES)

فلنج با سطح صاف (FLAT FACE FLANGES)

فلنج رینگی RTJ (RING TYPE JOINT FLANGES)

فلنج نر و ماده (MALE AND FEMALE FLANGES)

فلنج زبانه و شیار (TONGUE AND GROOVE FLANGES)

فلنج با سطح برآمده

اون فلنج ها که با RF نشون داده میشن، رویشون یه بخش گردونه ای دارن که وقتی به فلنج مقابل وصل میشن، گسکت یا واشر آب‌بندی توشون قرار میگیره. این بخاش چون برآمده‌ست، وقتی پیچ‌های وصل رو فشار میاریم، کاملاً داخل اون بخش برآمده میره و به گسکت بینشون وارد میشه. اینجوری آب‌بندی عالی اتفاق میوفته. سطح برآمده شاید صاف باشه، ولی اغلب شیارهای دایره‌ای مرکزی یا مارپیچی دارن که بر اساس استاندارد تعیین میشه. ارتفاع استاندارد بخش برآمده در کلاس‌های 150 و 300 حدود 2 میلیمتر و در کلاس‌های بالاتر 7 میلیمتره.

فلنج با سطح صاف

این فلنج‌ها که بهشون میگن فلنج پیشانی صاف یا فلنج فلت فیس، توی قسمت پیشانیشون یه سطح صاف دارن. این فلنج‌ها معمولاً برای فشارهای پایین‌تر، مثل لوله‌های چدنی یا فولادی که توی فشار کم کاربرد دارن، ساخته میشن. طبق استاندارد، وقتی میخواهیم فلنج صاف به فلنج‌های فولاد کربنی وصل کنیم، باید سطح برآمده فلنج مقابل حذف بشه تا فشار ناهموار به فلنج صاف نخوره.

فلنج رینگی RTJ

فلنج‌های رینگ جوینت یه فرو رفتگی توی سطح آب‌بندیشون دارن که با یه واشر رینگی فلزی پر میشه. این فلنج‌ها برای دما و فشار بالا، مثل کلاس 600 و بالاتر از اون و دماهای بیشتر از 400 درجه سانتی‌گراد استفاده میشن که گسکت‌های لاستیکی کارایی ندارن.

فلنج نر و ماده

فلنج‌های نر و ماده به گونه‌ای طراحی شدند که یک قسمت آب‌بندی یکی توی آب‌بندی دیگری قرار بگیره. این فلنج‌ها نمی‌تونند به تجهیزات با اتصال فلنجی وصل بشن و به ندرت استفاده میشن و ممکنه منسوخ شدند.

انواع فلنج از نظر اتصال به لوله یا سایر اجزا

فلنج گلودار جوشی

فلنج‌های گلودار جوشی با استفاده از جوش به لوله وصل میشن. این امکان رو فراهم میکنه که تنش از فلنج جوشی به لوله منتقل بشه و همچنین تمرکز تنش در فلنج گلودار کمتر بشه. این فلنج‌ها برای کاربردهای با فشار بالا استفاده میشن و رده آنها بر اساس استاندارد ASME-B16.5 و ASME-B16.47 سری A و B مشخص میشه.

فلنج گلو بلند جوشی

فلنج گلو بلند جوشی یه نسخه طولانی‌تر از فلنج گلوداره. این فلنج معمولاً به عنوان نازل برای بشکه یا ستون‌های تقطیر استفاده میشه و ابعادش بر اساس استاندارد ASME-B16.5 و ASME-B15.47 مشخص میشه.

فلنج اسلیپون

فلنج اسلیپون یا اسلیپان یکی از پرکاربردترین انواع فلنج‌هاست که با جوش به لوله وصل میشه. این فلنج از نظر مقاومت در برابر فشار، ارتعاشات و خستگی کمتری نسبت به گلودار داره و قیمتش هم پایین‌تره. ولی با توجه به نیاز به جوشکاری بیشتر، ممکنه در نهایت گرانتر باشه. این فلنج‌ها بر اساس استاندارد‌های ASME/ANSI B16.5 و BS3293 در سایزهای ½ تا 60 اینچ و در انواع RF و FF تولید میشن.

فلنج سوکتی (SOCKET WELD FLANGE)

فلنج سوکتی یا فلنج جوشیِ سوکتی، یکی از انواع فلنجهاست که با استفاده از جوش به لوله متصل میشود. این فلنج در محل عبور سیال یک پله دارد. این پله، قطر داخلی فلنج را به دو بخش تقسیم میکند. یک بخش با قطر داخلی مشابه لوله است و دیگری با قطر بزرگتر که از قطر خارجی لوله کمی بزرگتر است. برای اتصال، لوله به داخل بخش سوکتی این فلنج قرار میگیرد و از داخل به پله وارد میشود. سپس لبه لوله با لبه فلنج جوشکاری شده و آببندی انجام میگیرد. این فلنج در اندازه های ½ تا 2 اینچ و در کلاس های 150، 300، 600 و 1500 ساخته میشود.

فلنج کور (BLIND FLANGE)

فلنج کور یک صفحه گرد به شکل دیسک است که در انتهای مسیرهای لوله یا مسیرهای دارای فشار برای انسداد موقت یا دائم لوله استفاده میشود. این فلنج توانایی تحمل فشار بیشتری را دارد. بر اساس استاندارد ASME B16.5 و ASME B16.47 در ابعاد مختلف و در کلاس های 150 تا 1500 و بر اساس استاندارد API در کلاس های 2000، 3000، 5000، 10000 و 15000 و در انواع RF، FF و RTJ تولید میشود.

فلنج لب جوینت (LAP JOINT FLANGE)

فلنج لب جوینت با استفاده از کف رینگ یا استاب اند (stub end) متصل میشود. کف رینگ از داخل فلنج لب جوینت رد شده و به لوله جوش داده میشود. فلنج لب جوینت میتواند با آزادی حول انتهای stub end چرخش کند. مزیت این کار این است که نگرانی از تنظیم سوراخ پیچ‌ها وجود نخواهد داشت و فلنج با سیال در ارتباط نمی‌باشد و فقط وظیفه چسباندن کف رینگ به فلنج مقابل یا کف رینگ مقابل را دارد. فلنج لب جوینت اغلب برای کاربردهایی که نیاز به بازوی بسته کردن مکرر دارند، استفاده میشود. قطر داخلی این فلنج اندکی بیشتر از قطر خارجی لوله و Stub End هم سایز خود می باشد تا کف رینگ از داخل آن عبور داده شود. تفاوت فلنج لب جوینت با فلنج اسلیپان در قسمت پیشانی می باشد که فلنج لب جوینت دارای قسمت برآمده برای اتصال گسکت نبوده و زاویه بین پیشانی و قسمت داخلی آن به صورت منحنی می باشد ولی در فلنج اسلیپون این قسمت به شکل 90 درجه تیز بوده و پیشانی آن ممکن است به صورت RF یا RTJ باشد.

فلنج رزوه ای (THREADED FLANGE)

فلنج رزوه ای یا فلنج دنده ای، مشابه فلنج اسلیپون است با این تفاوت که داخل فلنج دارای دنده های مخروطی است و به لوله‌های دارای دنده خارجی متصل می‌شود. این فلنج بدون جوش به لوله متصل می‌شود و برای موقعیت‌هایی که امکان جوشکاری به دلیل مسائلی مثل احتمال انفجار وجود ندارد، بهترین گزینه است. فلنج رزوه ای معمولاً برای قطرهای کوچک و فشارهای کم استفاده می‌شود.

فلنج اریفیس (ORIFICE FLANGE)

فلنج اریفیس در واقع مشابه فلنج گلودار، اسلیپون یا رزوه ای است با این تفاوت که در قسمت رینگ فلنج دارای سوراخ یا سوراخ‌هایی با دنده NPT جهت نصب تجهیزات ابزار دقیق و گیج‌های اندازه‌گیری دما، فشار و غیره است.

کورکننده فلنج راکتی / عینکی (SPECTACLE BLINDE / SPADE AND SPACER)

کورکننده ها صفحات فلزی دایره‌ای شکل هستند که برای انسداد موقت جریان بین دو فلنج قرار می‌گیرند و در صورت عدم نیاز برداشته می‌شوند. اگر دو صفحه به هم وصل باشند، به آن "عینکی" گفته می‌شود. وقتی یک طرف آن داخل خط است، طرف دیگر روی خط لوله قابل رویت بوده و می‌توان باز یا بسته بودن خط را از روی آن تشخیص داد.

پیچ های مورد استفاده در بستن فلنج ها

پیچ می‌تواند از یک طرف رزوه شده باشد که به آن "Bolt" گفته می‌شود. در این صورت طرف دیگر آن دارای سر 6 گوش یا 4 گوش برای آچار است. یا ممکن است سرتاسر رزوه شده باشد که به آن "Stud Bolt" گفته می‌شود و در این صورت به دو مهره نیاز دارد.

اندازه و نوع دنده پیچ

پیچ‌ها بر اساس قطر خارجی پیچ به صورت میلیمتری یا اینچی اندازه‌گیری می‌شوند. مثلاً قطر خارجی پیچ 16M برابر با 16 میلیمتر (قطر خارجی پیچ ¾ اینچ برابر با ¾ اینچ) می‌باشد. پیچ و مهره‌ها مطابق با سیستم متریک یا اینچی رزوه می‌شوند. در هر دو حالت دنده بر روی پیچ موازی می‌باشد؛ یعنی قطر نوک دنده در طول پیچ یکسان است و مهره به راحتی در سرتاسر پیچ می‌پیچد. در سیستم متریک، اندازه گام پیچ همراه با قطر خارجی پیچ مشخص می‌شود. برای مثال: 230M یعنی قطر خارجی پیچ 30 میلیمتر و گام آن 2 میلیمتر می‌باشد. در سیستم اینچی، همراه با قطر خارجی پیچ، تعداد دنده در اینچ نیز مشخص می‌شود. مثلاً: ¾8 یعنی قطر خارجی پیچ ¾ اینچ بوده و تعداد دندانه‌ها در اینچ برابر با 8 دندانه می‌باشد.

خرید فلنج

هایپر صنعت فامکو به عنوان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان تجهیزات پایپینگ و بزرگترین هایپرمارکت تجهیزات صنعتی در کشور، آمادگی خود را در زمینه انجام کلیه امور مربوطه اعم از فروش فلنج، مشاوره در زمینه انتخاب، ساخت و واردات و غیره به شما مشتریان عزیز اعلام می‌نماید. برای دریافت مشاوره فنی و استعلام قیمت فروش فلنج، با کارشناسان بخش مشاوره فنی تماس حاصل نمایید.

قیمت فلنج

قیمت فلنج به موارد متعددی از جمله متریال، نوع، سایز و غیره بستگی دارد. برای اطلاع از قیمت فلنج، به صفحه مورد نظر مراجعه کرده یا با کارشناسان هایپر صنعت فامکو تماس بگیرید.