سیستم‌های ارتینگ یا سیستم‌های اتصال به زمین، نقش حیاتی در تضمین ایمنی تاسیسات الکتریکی و محافظت از جان انسان‌ها در برابر خطرات ناشی از برق گرفتگی ایفا می‌کنند. این سیستم‌ها با ایجاد مسیری برای هدایت جریان‌های ناخواسته و اضافی برق به زمین، از بروز اتصالی کوتاه، افزایش ولتاژ و سایر خطرات الکتریکی جلوگیری می‌کنند.
در این مقاله به بررسی انواع مختلف سیستم‌های ارتینگ و کاربردهای آنها می‌پردازیم. همچنین می توانید برای آشنایی با انواع سیم ارت و چاه ارت بر روی لینک کلیک کنید.
انواع سیستم‌های ارتینگ
به طور کلی، پنج نوع سیستم ارتینگ اصلی وجود دارد که هر کدام در شرایط خاص و با توجه به معیارهایی مانند نوع تاسیسات، ولتاژ شبکه، نوع خاک و میزان رطوبت آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها عبارتند از:
1. سیستم ارتینگ TT:
در این سیستم، بدنه تجهیزات الکتریکی به یک الکترود ارت مستقل که در محل تاسیسات نصب می‌شود، متصل می‌شود. نقطه خنثی منبع تغذیه نیز به همین الکترود ارت متصل می‌شود. سیستم ارتینگ TT معمولاً در تاسیسات مسکونی و تجاری کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای سیستم ارتینگ TT:
سادگی طراحی و اجرا
هزینه نسبتاً پایین
عدم نیاز به هادی PEN
معایب سیستم ارتینگ TT:
احتمال ایجاد ولتاژ گام در هنگام بروز اتصالی
نیاز به فضای بیشتر برای نصب الکترود ارت مستقل
بیشتر بخوانید: نحوه تشخیص فاز و نول
2. سیستم ارتینگ TN:
در این سیستم، بدنه تجهیزات الکتریکی به هادی نول (PEN) منبع تغذیه متصل می‌شود. هادی PEN در این سیستم ترکیبی از هادی خنثی و هادی ارت است. سیستم ارتینگ TN به سه دسته TN-S، TN-C-S و TN-C تقسیم می‌شود.
مزایای سیستم ارتینگ TN:
سادگی طراحی و اجرا
عدم نیاز به الکترود ارت مستقل
هزینه نسبتاً پایین
معایب سیستم ارتینگ TN:
احتمال ایجاد ولتاژ تماسی در هنگام بروز اتصالی در هادی PEN
نیاز به سیستم حفاظتی قوی‌تر
3. سیستم ارتینگ IT:
در این سیستم، بدنه تجهیزات الکتریکی به طور مستقیم به زمین متصل نمی‌شود و نقطه خنثی منبع تغذیه نیز ایزوله شده است. سیستم ارتینگ IT معمولاً در تاسیسات حساس مانند بیمارستان‌ها، مراکز داده و صنایع سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای سیستم ارتینگ IT:
افزایش ایمنی در برابر اتصالی به زمین
سهولت در یافتن محل اتصالی
عدم ایجاد ولتاژ تماسی
معایب سیستم ارتینگ IT:
پیچیدگی طراحی و اجرا
هزینه بالا
نیاز به سیستم حفاظتی دقیق
4. سیستم ارتینگ TNS:
در این سیستم، هادی نول و هادی ارت از یکدیگر جداگانه به زمین متصل می‌شوند. سیستم ارتینگ TNS معمولاً در تاسیسات بزرگ و پیچیده مانند فرودگاه‌ها و نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای سیستم ارتینگ TNS:
ایمنی بالا
قابلیت اطمینان بالا
سهولت در یافتن محل اتصالی
معایب سیستم ارتینگ TNS:
پیچیدگی طراحی و اجرا
هزینه بالا
نیاز به فضای بیشتر برای نصب دو الکترود ارت
5. سیستم ارتینگ TNC-S:
در این سیستم، هادی نول و هادی ارت تا محل تابلو برق اصلی به صورت مشترک هستند و پس از آن از یکدیگر جدا می‌شوند. سیستم ارتینگ TNC-S معمولاً در تاسیسات مسکونی و تجاری بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای سیستم ارتینگ TNC-S:
سادگی نسبی طراحی و اجرا
هزینه نسبتاً پایین
ایمنی قابل قبول
معایب سیستم ارتینگ TNC-S:
احتمال ایجاد ولتاژ تماسی در هنگام بروز اتصالی در هادی PEN تا محل تابلو برق اصلی
نیاز به سیستم حفاظتی قوی‌تر
انتخاب سیستم ارتینگ مناسب
انتخاب سیستم ارتینگ مناسب برای هر تاسیسات، به عوامل مختلفی مانند نوع تاسیسات، ولتاژ شبکه، نوع خاک و میزان رطوبت آن، بودجه و مقررات محلی بستگی دارد.
در نهایت، توصیه می‌شود برای انتخاب سیستم ارتینگ مناسب و اجرای اصولی آن از متخصصان مجرب در این زمینه کمک بگیرید.
سخن پایانی
سیستم‌های ارتینگ نقش حیاتی در تضمین ایمنی تاسیسات الکتریکی و محافظت از جان انسان‌ها در برابر خطرات ناشی از برق گرفتگی ایفا می‌کنند. انتخاب سیستم ارتینگ مناسب برای هر تاسیسات، به عوامل مختلفی بستگی دارد و باید با دقت و توسط متخصصان مجرب انجام شود.
با آگاهی از انواع مختلف سیستم‌های ارتینگ و کاربردهای آنها، می‌توانیم در جهت ارتقای ایمنی تاسیسات الکتریکی و حفظ جان انسان‌ها گام برداریم.
نکات مهم:
- استفاده از سیستم‌های ارتینگ در تمامی تاسیسات الکتریکی، اعم از مسکونی، تجاری و صنعتی الزامی است.
- انتخاب سیستم ارتینگ مناسب باید با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی انجام شود.
- اجرای سیستم‌های ارتینگ باید توسط افراد متخصص و دارای صلاحیت انجام شود.
- به طور دوره‌ای باید از صحت عملکرد سیستم‌های ارتینگ اطمینان حاصل شود.
با رعایت این نکات، می‌توانیم از خطرات ناشی از برق گرفتگی در امان باشیم و به ارتقای ایمنی تاسیسات الکتریکی کمک کنیم.
