نماینده دادستان کیست

دادستان بالاترین مقام دادسرا می ‌باشد، دادسرا به ریاست دادستان تشکیل می‌شود که در واقع نماینده جامعه در دادگاه به شمار می‌رود و به همین دلیل مدعی العموم نامیده می شود وظایفی مانند :

صدور ادعانامه علیه متهمین و همچنین نظارت بر اجرای مجازات‌ ها و غیره بر عهده دارد . به طور کلی می‌ توان گفت وظیفه دادستان پیگیری کننده اجرای عدالت و مدافع حقوق مردم یک جامعه است و رسالت کلی او اجرای امنیت در جامعه و حفاظت از امنیت موجود است .

حال با توجه به حجم زیاد پرونده های ار سالی به دادسرا ها و نیاز به نظارت و صدور کیفر خواست برای هر کدام از آن ها به این نتیجه می رسیم که انجام تمامی این وظایف از عهده تنها یک نفر خارج است و باید کسانی باشند که در راستای انجام وظایف دادستان و اجرای بهتر عدالت به انتخاب دادستان در این راه به او کمک و یاری برسانند . در این مقاله بیان می کنیم که نماینده دادستان یا دادیار چه کسی است و چه وظایفی دارد .




نماینده دادستان کیست
 گفته شد که دادستان به عنوان بالاترین مقام دادسرا وظایف بسیاری در اجرای عدالت و نظارت بر رسیدگی به پرونده متهمان در دادگستری دارد . برای اجرای بهتر عدالت و کم شدن حجم تمام مسئولیت های دادستان در دادسرا که این مسئولیت ها عبارت است از امور زیر :

 مسئولیت قضایی و وظایف قضایی دادستان .

 وظایف اداری دادستان .

اجرا کردن احکام جزایی به دستور دادستان .

 دادستان در راستای اجرای بهتر این وظایف احتیاج به حضور نماینده و دادیار پیدا می کند که در روند رسیدگی و اجرای حکم به او کمک کند . نماینده دادستان یا دادیاران ، مقام های قضایی ای هستند که در دادسرا تحت ریاست و نظارت دادستان و به نمایندگی از طرف او انجام وظیفه می کنند و از حیث اظهار نظر و رأی ، تابع دادستان هستند .

 نماینده دادستان یا دادیاران ، با ارجاع دادستان ، عهده دار امور سرپرستی ، تحقیقات مقدماتی ، اجرای احکام و سایر وظایفی هستند که به عهده دادستان خواهد بود و نماینده دادستان یا دادیاران هنگام حضور در دادگاه ، برای دفاع از کیفرخواست به نام دادستان سخن می گویند . همچنین آن ها راجع به اجرای احکام ، مطابق مقررات انجام وظیفه می کند .

 دادسرا، نهادی است که چهار مرحله از مراحل دادرسی کیفری ، یعنی مراحل کشف جرم، تحقیق از متهم ، تعقیب متهم و اجرای حکم کیفری را بر عهده دارد . مقامات دادسرا که همگی دارای پایه قضایی هستند ، با عناوین دادستان ، معاون دادستان ، بازپرس و دادیار انجام وظیفه می کنند .

 دادیار ، یکی از مقامات قضایی دادسرا است که به نمایندگی از دادستان انجام وظیفه می کند . دادستان یا معاون وی می توانند انجام وظایف خود را به دادیار واگذار کنند . مسئولیت و رسالت دادیار در دادسرا برای کمک کردن به دادستان است .

 هر یک از دادیاران در حیطه موضوعات ارجاع شده از طرف دادستان یا نماینده او ، انجام وظیفه می ‌کنند . به طور معمول ، دادستان یا معاون دادستان ، انجام هر بخشی از وظایف خود را به یکی از دادیاران واگذار می ‌کنند .

 این امر موجب تقسیم وظایف بر عهده دادیاران بر حسب تخصص آن ها در دادسرا ها خواهد شد و آنان ، بر حسب نوع وظایفی که از طرف دادستان یا معاون دادستان به آن ها واگذار شده به دسته های مختلف تقسیم می شوند .



حتما بخوانید: سلسله مراتب قضایی در دادسرا


وظایف نماینده دادستان چیست
گفته شد که دادستان برای انجام بهتر وظایف مختلف خود در دادسرا و نظارت بر روند رسیدگی به تحقیقات تا صدور کیفر خواست و مشخص کردن جرم بودن یا نبودن عمل انجام شده از جانب متهم نیاز به حضور معاون و دادیاران دارد که هر کدام از آن ها در حیطه وظایفی که از جانب دادستان به آن ها واگذار می شود جانشین و نماینده دادستان هستند .

این نمایندگان انتخابی از جانب دادستان یا نماینده دادستان عبارت است از : 

 دادیار ارجاع : از آنجایی که تعقیب کیفری و انجام تحقیقات مقدماتی جرایم یکی از اختیارات قانونی دادستان است ، دادیارانی که به نمایندگی از دادستان این وظیفه را انجام می دهند ( دادیار ارجاع ) نامیده می شوند .

 ارجاع پرونده‌های کیفری به بازپرس یا دادیار تحقیق برای انجام تحقیقات مقدماتی ، به عهده‌ دادستان است اما دادستان می ‌تواند انجام این وظیفه را همچون سایر وظایف خود به معاون خود یا یکی از دادیاران که دادیار ارجاع نامیده می شود واگذار کند .

 دادیار تحقیق : طبق بند ( و ) ماده‌3 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب ، دادستان می ‌تواند تحقیقات مقدماتی تمام جرایم ، به جز جرایمی ‌که در صلاحیت دادگاه کیفری استان قرار دارد را شخصاً انجام دهد یا به دادیار واگذار کند .

 دادیار تحقیق با ارجاع این وظیفه از سوی دادستان به انجام تحقیقات مقدماتی در خصوص جرایم می ‌پردازد . در این حالت ، نقش دادیار شبیه به نقش بازپرس می ‌شود . صدور قرار مجرمیت ، منع تعقیب ، موقوفی تعقیب ، تعلیق تعقیب ، عدم صلاحیت و قرار اناطه کیفری ، از اختیارات دادیار تحقیق است که اگر دادستان با این قرار موافقت کند ، به عنوان تصمیم دادسرا اجرا خواهد شد .

  دادیار اظهارنظر: یکی از وظایف دادستان ، اظهارنظر در مورد قرار های صادره از طرف دادیار تحقیق و یا بازپرس است . بر اساس تبصره 5 ماده 3 قانون تشکیل دادگاه های عمومی وانقلاب در امور کیفری ، دادستان یکی از دادیاران با تجربه خود را برای اظهارنظر در مورد قرار های صادره از سوی بازپرس یا دادیار تحقیق تعیین می کند که، دادیار اظهار نظر نامیده می شود .

 دادیار اظهارنظر در خصوص قرار های نهایی یا مقدماتی بازپرس مانند قرار بازداشت موقت ، قرار تشدید تأمین و نیز قرار تأمین خواسته ، و همچنین درخصوص قرارهای دادیار تحقیق ، نظر خود را اعلام می ‌دارد .

 زمانی که دادستان این وظیفه مهم را به او ارجاع کرده است پس دادیار اظهار نظر ، از همان وظایف و اختیارات دادستان برخوردار خواهد بود . در بعضی موارد خاص قانونی ، بازپرس مکلف به تبعیت از نظر دادیار اظهارنظر است .

مطابق نظر مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره 3714/7 مورخ 18/6/1388 ( چنانچه دادستان یا دادیار اظهار نظر ، تحقیقات بازپرس را ناقص ببیند، می تواند تکمیل آن را بخواهد و بازپرس مکلف است تقاضای قانونی دادستان را اجرا کند ) .

 دادیار اجرای احکام : معمولا در هر دادسرایی ، با ابلاغ دادستان یا معاون وی ، یک یا چند نفر از دادیاران به عنوان دادیار اجرای احکام ، انجام وظیفه در واحد یا شعبه‌ اجرای احکام را بر عهده می گیرند و احکام صادر شده از سوی دادگاه‌های کیفری را اجرا می کنند .

دادیار نماینده دادستان در دادگاه : طبق بند ( ج ) ماده 14 اصلاح قانون تشکیل دادگاه‌ های عمومی ‌و انقلاب ، لازم است که دادستان یا معاون وی یا یکی از دادیاران ، به انتخاب دادستان در جلسات دادگاه کیفری حاضر شوند . از آنجا که دادستان ، به ویژه در شهرهای بزرگ ، خودش نمی ‌تواند به دلیل حجم بالای پرونده های کیفری این کار را انجام دهد ، این وظیفه را به یک یا چند نفر از دادیارانش محول می کند .

 این دادیاران به عنوان نماینده‌ دادستان در جلسات دادگاه کیفری حاضر شده و از کیفر خواست صادر شده دفاع می کنند . به موجب قسمت دوم تبصره2 ماده2 ( قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری ): دادستان شهرستان مرکز استان یا معاون او یا یکی از دادیاران به تعیین دادستان ، وظایف دادستان را در دادگاه کیفری استان انجام می دهد ) .

دادستان مکلف است در جلسات دادگاه حاضر شود یا نماینده خود را برای حضور معرفی کند و ازآنجا که حضور وی همیشه امکان پذیر نیست ، وی می تواند یک یا چند نفر از دادیاران را برای شرکت در جلسات و دفاع از کیفر خواست به دادگاه معرفی کند .

 ماده 300 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر کرده است : ( در تمامی جلسات دادگاه‌های کیفری دو، دادستان یا معاون او یا یکی از دادیاران به تعیین دادستان می‌ توانند برای دفاع از کیفرخواست حضور یابند ، مگر اینکه دادگاه حضور این اشخاص را ضروری تشخیص دهد .

که در این مورد و در تمامی جلسات دادگاه کیفری یک ، حضور دادستان یا نماینده او الزامی است . عدم حضور این اشخاص ، موجب توقف رسیدگی نمی ‌شود ، مگر آن که دادگاه حضور آنان را الزامی بداند .

 دادیار ناظر زندان : دادیار ناظر زندان در مسائلی از قبیل موافقت با پیشنهاد آزادی مشروط زندانیان ، مرخصی زندانیان و بررسی شایستگی آنان در بهره مندی از عفو ، نماینده دادستان است .

 صدور حکم آزادی مشروط منوط به پیشنهاد سازمان زندان ها و تأیید دادستان یا دادیار ناظر زندان و موافقت دادگاه صادر کننده حکم است . در نقاطی که دادیار ناظر زندان نباشد ، وظایف او را دادستان یا دادگاه صادر کننده حکم انجام می دهد .



در ادامه بخوانید: دادستان کیست و وظایف او


برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نماینده دادستان کیست در کانال تلگرام موضوعات کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون این که نماینده دادستان کیست پاسخ دهند .





سوالات متداول


1-   آیا نماینده دادستان همان دادیار  است ؟
  دادیاران همان نمایندگان دادستان در حیطه های تخصصی متفاوت هستند که  از جانب دادستان به آن ها واگذار شده است که در متن مقاله توضیح داده شده است .


2-    آیا معاون دادستان هم می تواند برخی از وظلیفش را به دادیاران بسپارد ؟
  بله هم دادستان و هم نماینده او می توانند انجام برخی از وظایف خود را به دادیاران بسپارند که در متن مقاله توضیح داده شده است .


3-   اگر دادیار اظهار نظر خلاف نظر بازپرس اظهار نظر کند آیا بازپرس مکلف به تبعیت خواهد بود ؟
  در بعضی موارد خاص قانونی ، بازپرس مکلف به تبعیت از نظر دادیار اظهارنظر است که در متن مقاله توضیح داده شده است .

منبع : نماینده دادستان کیست