سردرد یک مشکل رایج است که بسیاری از زنان در دوران بارداری آن را تجربه می کنند. تغییرات هورمونی، استرس، خستگی و سایر عوامل می توانند باعث شوند که سردرد در این دوران بیشتر رخ دهد. در حالی که اکثر سردردها در دوران بارداری بی ضرر هستند، برخی از آنها می توانند نشان دهنده مشکلات جدی‌تری باشند که نیاز به مراقبت پزشکی دارند. برای زنان باردار مهم است که بدانند چه چیزی باعث سردرد می شود و چگونه می توانند آنها را به طور ایمن مدیریت کنند.
سردرد در بارداری
بارداری تغییرات فیزیولوژیکی منحصر به فردی را ایجاد می کند که می تواند بر فراوانی، نوع و شدت سردرد تأثیر بگذارد. اکثر زنان در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول و سوم، حداقل چند سردرد را تجربه می کنند. برای اکثر زنان باردار، سردردها خفیف هستند و میتوان آنها را با اقدامات ساده‌ای مانند استراحت، نوشیدن آب کافی و غذا خوردن مدیریت کرد. با این حال، گاهی اوقات سردردها می‌توانند نشانه مشکل جدی‌تر مانند فشار خون بالا یا وضعیتی به نام پره اکلامپسی باشند که نیاز به مراقبت سریع پزشکی دارد.
علت سردرد در دوران بارداری
سردرد در دوران بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. تغییرات در بدن و سبک زندگی در دوران بارداری می‌تواند باعث سردرد در برخی از زنان شود. عوامل مختلفی می‌توانند در مراحل مختلف بارداری در بروز سردرد نقش داشته باشند:
سه ماهه اول
تغییرات هورمونی
افزایش سطح استروژن و پروژسترون
افزایش حجم خون
تغییرات عروقی
ترک مصرف کافئین
تهوع صبحگاهی و کم‌آبی بدن
خستگی و اختلالات خواب
سه ماهه دوم و سوم
تحولات و تغییرات شرایط
تغییر وضعیت بدن
افزایش وزن
مشکلات گردش خون
فشار خون بالا یا پره اکلامپسی
گرفتگی بینی در بارداری (رینیت بارداری)
سردرد دوران بارداری از چه زمانی شروع می شود؟
سردردهای دوران بارداری می توانند از چند هفته اول پس از لقاح شروع شوند. برای بسیاری از زنان، این سردردها در سه ماهه اول بارداری، زمانی که بدن در حال تغییرات هورمونی عمده است، شروع می شوند. این تغییرات، به ویژه افزایش استروژن و پروژسترون، می توانند بر رگ‌های خونی تاثیر بگذارند و منجر به سردرد شوند. علاوه بر این، بدن در حال تطبیق با نیازهای جسمی و عاطفی بارداری است که می تواند باعث خستگی و استرس شود که هر دو می توانند منجر به سردرد شوند. برخی از زنان حتی قبل از اینکه متوجه بارداری شوند، دچار سردرد می شوند، زیرا سردردهای اولیه می توانند یکی از اولین نشانه‌های بارداری باشند.
نحوه تشخیص علت سردرد در بارداری
وقتی یک زن باردار دچار سردرد می‌شود، پزشک با پرسیدن سابقه پزشکی و علائم او شروع می‌کند. در مرحله بعد، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. این معاینه معمولاً شامل بررسی فشار خون است زیرا فشار خون بالا یکی از علل شایع سردرد در دوران بارداری است. پزشک همچنین ممکن است چشم‌ها را بررسی کند تا ببیند آیا تورم یا مشکلات بینایی وجود دارد یا خیر. همچنین ممکن است گردن از نظر سفتی یا حساسیت بررسی شود و سر به آرامی لمس شود تا نواحی حساس پیدا شوند.
در صورت نیاز، پزشک معاینه عصبی انجام می‌دهد تا مطمئن شود مغز و اعصاب به درستی کار می‌کنند. این می‌تواند شامل آزمایش رفلکس‌ها، قدرت عضلات، تعادل و حس باشد. گاهی اوقات آزمایش خون و ادرار برای بررسی عفونت‌ها، کم‌خونی، مشکلات کلیوی یا کبدی و علائم یک بیماری جدی به نام پره‌اکلامپسی انجام می‌شود که می‌تواند باعث سردرد در دوران بارداری شود. در موارد نادر، اگر سردردها بسیار شدید یا غیر معمول باشند، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند MRI را برای بررسی دقیق مغز تجویز کند. این آزمایش‌ها با دقت انجام می‌شوند تا از مادر و نوزاد محافظت شود.
درمان سردرد در بارداری
درمان سردرد در دوران بارداری نیاز به مراقبت ویژه برای حفظ سلامت مادر و نوزاد دارد. مصرف بسیاری از داروهای رایج سردرد در این دوران توصیه نمی‌شوند، بنابراین پزشکان اغلب روشهای ایمن و طبیعی را برای تسکین درد پیشنهاد می کنند. آشنایی با گزینه‌های درمانی مختلف می تواند به زنان باردار کمک کند تا سردردها را به طور موثر و بدون خطر مدیریت کنند. برخی از روشهای درمان سردرد بارداری عبارتند از:
برای کاهش سردرد، در یک اتاق آرام و تاریک استراحت کنید.
برای هیدراته ماندن، آب فراوان بنوشید.
برای ثابت نگه داشتن قند خون، وعده‌های غذایی منظم و میان وعده‌های سالم بخورید.
برای کاهش درد، از کمپرس سرد یا گرم روی پیشانی یا گردن خود استفاده کنید.
برای تسکین تنش عضلانی، ماساژ ملایم گردن یا شانه را امتحان کنید.
برای کاهش استرس، تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن را تمرین کنید.
اگر بوهای تند، صداهای بلند و نورهای شدید سردرد را بدتر می کنند، از آنها دوری کنید.
قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید. معمولاً استامینوفن (تیلنول) بی خطر در نظر گرفته می شود.
چه زمانی سردرد بارداری خطرناک است؟
اگرچه بیشتر سردردها در دوران بارداری جدی نیستند، اما برخی از آنها می توانند نشانه یک مشکل پزشکی فوری باشند. دانستن اینکه چه زمانی سردرد نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد، مهم است. در صورت مشاهده موارد زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
سردردهای ناگهانی و شدید بدون سابقه قبلی
علائم عصبی مانند بی‌حسی، مشکل در صحبت کردن یا از دست دادن تعادل
تب یا سفتی گردن
تشنج
تاری دید یا دوبینی
تورم صورت یا دست‌ها همراه با سردرد
این موارد می‌توانند نشان دهنده بیماری‌های جدی مانند پره اکلامپسی، مننژیت یا یک مشکل عصبی باشند که نیاز به مراقبت فوری دارد.
نتیجه گیری
سردرد در دوران بارداری شایع است، اما از نظر علت و شدت بسیار متفاوت است. اکثر آنها بی ضرر هستند و با تنظیم سبک زندگی، استراحت و درمان‌های ایمن قابل کنترل می باشند. با این حال، هوشیار بودن نسبت به علائم هشدار دهنده بسیار مهم است، زیرا برخی از سردردها ممکن است نشان دهنده شرایط جدی‌تری برای سلامتی مانند پره اکلامپسی باشند. اگر باردار هستید و با سردردهای مکرر دست و پنجه نرم می‌کنید، در صحبت با پزشک تردید نکنید. با درمان مناسب، می توانید تسکین پیدا کنید و از سلامت فرزندتان اطمینان حاصل کنید.
