حسرت چیست

"ای کاش" ها معمولا در برهه های مختلف زندگی با ما همراه هستند. بسیاری از اوقات با خود می گوییم که ای کاش زمان به عقب بر می گشت تا کار یا رفتار درست را انجام می دادم و تصمیم اشتباه نمی گرفتم. اما زمان همواره رو به جلو حرکت می کند و هر فرصتی که مربوط به گذشته بوده در صورتی که از دست رفته باشد تنها احساس افسوس و حسرت به جا می گذارد.

حس حسرت یا پشیمانی اگرچه احساسی ناخوشایند است ولی هرگز نباید آن را با احساس حسادت یا غبطه اشتباه گرفت. این احساسات تفاوت های ظریفی دارند که در این مقاله به آن ها اشاره شده است. حسرت خوردن از لحاظ روانشناختی یک پدیده رایج و کاملا طبیعی است که در زندگی هر فردی رخ می دهد. در این مقاله به احساس حسرت از منظر روانشناختی پرداخته شده و راه هایی برای جلوگیری از این احساس دردناک ارائه شده است.



حسرت چیست
حسرت که غالبا با معانی افسوس و پشیمانی مترادف می باشد؛ یک احساس منفی است که هنگامی رخ می دهد که فرد معتقد باشد اعمال یا رفتارهای گذشته اش، اگر تغییر کند، ممکن است نتیجه بهتری داشته باشد. حسرت اغلب با احساس گناه و شرم همراه است. زندگی به طور معمول با پشیمانی ها و حسرت هایی همراه است و ما وقتی به گذشته نگاه می کنیم:

از فرصت های از دست رفته پشیمانیم.

حسرت می خوریم که چرا به عزیز از دست رفته مان به اندازه کافی محبت نکرده ایم.

حسرت می خوریم که وقت خود را هدر داده و کار های بیشتری انجام نداده ایم.

از داشتن روابط عاطفی بد یا اشتباه گذشته احساس پشیمانی می کنیم.

از عدم ایجاد عادت های بهتر در زندگی، خوردن شیرینی های زیاد، نخواندن کتاب هایی که قصد خواندن آن ها را داشته ایم، تسلط نداشتن به زبان های خارجی یا فرا نگرفتن هنر هایی مانند موسیقی، نقاشی و غیره حسرت می خوریم.

حتما بخوانید: عذاب وجدان چیست
به زبان ساده تر ما حسرت می خوریم زیرا از انتخاب های خود پشیمان هستیم و فکر می کنیم که باید گزینه های بهتری را انتخاب می کردیم. همسر بهتر، کار بهتر، زندگی منظم تر و غیره حسرت هایی هستند که به انتخاب های ما در گذشته مربوط می شدند و قابل تغییر نیستند و با خود فکر می کنیم که زندگی مان چقدر بهتر می شد اگر فقط انتخاب دیگری می کردیم.









بررسی روانشناسی حسرت
حسرت یک لنگر قدرتمند است که ما را در گذشته نگه می دارد و مانع لذت بردن از زمان حال می شود. این احساس می تواند شادی های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و اگر به صورت مداوم ادامه پیدا کند، تاثیرات مخربی بر جسم و روان داشته باشد. به طور کلی هر چه فرصت کمتری برای تغییر وضعیت و جبران اشتباه وجود داشته باشد، فرد استرس مزمن تری را تجربه خواهد کرد و آسیب جدی تری خواهد دید.

برخی از حسرت ها درونی هستند و تاثیر منفی بر کسی نگذاشته اند یا به عبارت دیگر انتخاب اشتباه ما به کسی صدمه ای نزده است، مانند به بطالت گذراندن زمان یا دنبال نکردن علائق. اما بعضی از انتخاب ها و تصمیمات ما در گذشته می تواند به دیگران آسیب وارد کند و باعث حسرت های عمیق تری در وجودمان شود. مانند فرزند آوری در شرایطی که نمی توانیم فرزندمان را از لحاظ عاطفی و مالی تامین کنیم.

حسرت همچنین می تواند ناشی از تفکر مخالف با واقعیت و به نوعی تنها یک تلقین، خرافه و باور اشتباه باشد. به عنوان مثال زمانی روزنامه هاروارد داستان مردی فقیر در لیورپول را روایت کرد که در بلیط های بخت آزمایی همواره مجموعه ای ثابت از شماره های قرعه کشی را انتخاب می کرد و هرگز برنده نمی شد اما یک بار که فراموش کرد بلیط بخرد همان شماره ها برنده شدند. مرد فقیر دچار چنان حسرتی شد که دست به خودکشی زد.

به طور کلی حسرت و پشیمانی از هر نوعی که باشد از آنجایی مربوط به گذشته بوده و قابل تغییر نیست، برای فرد بسیار دردناک خواهد بود زیرا این احساس که فرد کنترل و قدرتی برای تغییر نداشته باشد آزار دهنده است.

اگرچه پشیمانی و حسرت می تواند به فرد کمک کند که بینش بیشتری نسبت به آینده و تصمیماتی که پیش رو دارد، پیدا کند و یک ساختار روانشناختی اساسی برای تصمیم گیری و یادگیری محسوب می شود اما متاسفانه تاثیرات منفی که بر احساسات فرد می گذارد عمیق تر است.

حسرت باعث اضطراب، احساس غم و ناراحتی مزمن، احساس گناه، شرمندگی، عصبانیت و گاهی افسردگی می شود. به طور کلی احساس حسرت می تواند به طور قابل توجهی مانع از احساس خوشبختی شود.

حتما بخوانید: راه های افزایش خوش شانسی


تفاوت حسرت با حسادت و غبطه
احساس حسرت، حسادت و غبطه خوردن گاهی به اشتباه به جای یکدیگر به کار می روند در حالی که این عناوین با یکدیگر متفاوت هستند. در این بخش از مقاله تفاوت احساس حسرت با حسادت و غبطه را بیان کرده ایم.

به طور کلی زمانی که موفقیت یک فرد دیگر را مشاهده می کنیم، به خصوص اگر خود را شایسته این موفقیت بدانیم؛ ممکن است دچار هر کدام از سه احساس حسرت، حسادت یا غبطه شویم:

1 اگر واکنش ما نسبت به موفقیت فرد دیگر به گونه ای باشد که از این موفقیت احساس خشم کنیم و عمیقا آرزو کنیم که فرد دیگر نیز مانند ما از موفقیت بی بهره باشد؛ احساس حسادت را بروز داده ایم.

2 در حالی که اگر علی رغم تحسین فرد موفق، آرزو کنیم که ای کاش ما نیز به آن موفقیت دست پیدا کنیم و در این مسیر تلاش خود را به کار ببریم؛ احساس غبطه را از خود نشان داده ایم.

3 اما احساس حسرت و پشیمانی زمانی بروز می کند که با دیدن موفقیت دیگری، احساس گناه و شرم وجودمان را فرا گیرد و به خاطر از دست دادن موقعیت های زندگی خود را سرزنش کرده و افسوس بخوریم. در این حالت عمیقا احساس ناراحتی خواهیم کرد و نا امیدی به سراغمان می آید به این معنی که با خود می گوییم: فرصت را از دست داده ام و هر چقدر هم که سعی کنم هرگز نمی توانم به آن موفقیت دست پیدا کنم زیرا زمان را به کلی از دست داده ام و خیلی دیر شده است.







راه های مقابله با احساس حسرت
برای مقابله با احساس حسرت و آسیب هایی که به ذهن و روانتان وارد می کند می توانید از چند راهبرد که در این بخش از مقاله بیان شده اند، استفاده کنید. راه های مقابله با احساس حسرت و پشیمانی عبارتند از:

واقعیت را بپذیرید.

اشتباهات بخشی از زندگی هستند و نمی توان تاریخ را دوباره از نو نوشت. ما نمی توانیم به عقب برگردیم و آنچه انجام داده یا نداده ایم را اصلاح کنیم. بنابراین سعی کنید واقعیت را بپذیرید و از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی نکنید. پذیرش واقعیت و حقیقتی که در گذشته رقم خورده، اولین قدم برای مقابله با احساس حسرت است.

جبران کنید.

اگر حسرت و پشیمانی شما بابت آزاری است که به دیگری وارد کرده اید، از صمیم قلب از او عذر خواهی کنید و سعی کنید اشتباهات خود را جبران کنید. بعضی اوقات هنوز وقت برای جبران خسارتی که با انتخاب و تصمیم اشتباه به خود یا دیگری وارد کرده اید، وجود دارد پس هر چه سریع تر دست به کار شوید.

بیشتر بخوانید: جبران خیانت به همسر
گذشته را رها کنید و خود را ببخشید.

اگر از انتخاب ها و تصمیمات گذشته خود پشیمان هستید ولی در حال حاضر نمی توانید کاری انجام دهید، پس خود را ببخشید و گذشته را رها کنید. سعی کنید به خودتان بقبولانید که در شرایط و موقعیت خاص و با دانش محدود تصمیم اشتباه را گرفته اید و دست از سرزنش کردن خود بردارید. زیرا پشیمانی از اقدامات گذشته و سرزنش مداوم خودتان می تواند به افسردگی تبدیل شده و به عزت نفس شما آسیب برساند. 

از حسرت هایتان درس بگیرید.

به زندگی به عنوان یک سفر نگاه کنید، سفری که در آن هر کسی می تواند اشتباه کند. اما این اشتباهات فرصتی برای یادگیری درس های مهم زندگی هستند. شما نمی توانید گذشته را تغییر دهید اما بر تصمیماتی که در آینده می گیرید کنترل دارید. بنابراین از حسرت هایتان درس عبرت بگیرید و از تکرار اقدامات اشتباهی که در آینده اسباب پشیمانی تان خواهد شد، جلوگیری کنید.

کلام آخر

تصمیمات اشتباه و حسرت و پشیمانی ناشی از آن ها بخشی از زندگی است. احساس حسرت اگر ادامه دار باشد، می تواند به اضطراب، افسردگی و دیگر مشکلات بالینی منجر شود. اما با بررسی علت حسرت و پذیرش واقعیت می توانید یاد بگیرید که از انتخاب های خود راضی باشید و تمامی تلاش خود را برای داشتن آینده ای شادتر و موفق تر به کار بگیرید.

در ادامه بخوانید: مزایا و معایب خوش بینی



سوالات متداول


1- حسرت خوردن به چه معناست؟
حسرت که مفهومی معادل پشیمانی و افسوس دارد یک نوع احساس منفی است که در شرایط خاصی که در مقاله عنوان شده است بروز می کند.




2- آیا احساس حسرت مترادف با احساس حسادت و غبطه است؟
احساس حسرت، حسادت و غبطه مفاهیم نزدیک به هم هستند اما با یکدیگر متفاوتند و هر سه این احساسات با ذکر مثال در متن مقاله توضیح داده شده اند.




3- راه های مقابله با احساس حسرت چیست؟
برای مقابله با احساس حسرت می توان اقداماتی انجام داد از جمله پذیرش واقعیت، بخشش خود، تلاش برای جبران و غیره که در مقاله به طور کامل توضیح داده شده اند.

منبع : حسرت چیست