تفسیر آدمک در نقاشی کودکان

همانطور که می دانید کودکان در نقاشی های خود درخت ، ابر ، خانه ، آدمک و ... را می کشند . در تفسیر نقاشی کودکان باید هر مورد را به صورت مجزا بررسی کنیم ؛ در این مقاله قصد داریم آدمک را در نقاشی کودکان بررسی کنیم .

پیش از بررسی آدمک در نقاشی کودکان باید عوامل مختلفی که در پیرامون آدمک قرار دارند را بررسی کرد ؛ عواملی همچون محلی که کودک آدمک را کشیده است ، کوچک یا بزرگی آدمک ، شکل ظاهری و ... که در این مرحله از تفسیر باید به جنبه های مختلف از جمله سن کودک نیز توجه شود .

سن کودک در تفسیر نقاشی اهمیت بسیار دارد زیرا در هر سن نشانه های موجود در نقاشی متفاوت است . ممکن است یک نشانه در سن پایین اهمیتی نداشته باشد اما همان نشانه در سن بالا نابهنجار به حساب بیاید . لازم به ذکر است افراد با تجربه به سرعت می توانند نشانه های نقاشی کودکان را بررسی کنند .

گاه ممکن است در تفسیر نقاشی آدمک توسط دو فرد مختلف هماهنگی پیش بیاید اما در بسیاری از مواقع شاهد اختلافات نظر نیز هستیم که راهکار این است که هر دو در تفسیر اولیه نظر خود را عوض کنند یا حتی تفسیر خود را یکبار دیگر انجام دهند .

یکی از حساس ترین کار روانشناسان شناسایی نشانه هاست که با تفسیر نقاشی بدست می آِید . نشانه هایی مانند حالات روحی و روانی کودک ، احساسات درونی و پنهان آن ها و ... که از طریق نشانه های موجود در نقاشی به دست می آید .



چه مواردی را باید در نقاشی آدمک تفسیر کنیم
همانطور که گفتیم در تفسیر نقاشی آدمک ابتدا عوامل بیرونی و پیرامون آدمک را بررسی کنید و سپس آدمک را بررسی کنید . در این مقاله قصد داریم کوچک و بزرگی آدمک ، محل قرار گیری آدمک و نوع کشیدن آن ، رنگ ، احساسات آدمک از طریق حالت صورت او ، محل قرار گرفتن آن در صفحه ، خطوط موجود در نقاشی ، شخصیت آدمک و عوامل پیرامون آن را بررسی کنیم .



نحوه ترسیم آدمک
روش های مختلفی برای رسم آدمک وجود دارد که در نقاشی کودکان معانی مختلفی دارد که باید به آن ها توجه کرد . ما در ادامه مقاله روش های ترسیم آدمک را به طور کامل تری توضیح خواهیم داد .



کوچک و بزرگی آدمک
طبق تحقیقات انجام شده در نقاشی دختران میانگین قد آدمک از 5 تا 12 سالگی ، 37 درصد و در پسران 30 درصد افزایش یافته است و همچنین می توان گفت اگر سن کودک بالاتر رود ، بازوها و ساق های آدمک نیز بزرگتر می شود . در نتیجه سن کودک با طول تنه آدمک ارتباط مستقیم دارد . به طور کلی آدمک بزرگ نشانه حس امنیت ، اعتماد به نفس و گاهی نشانه ای از مهار کردن است همچنین آدمک کوچک نشانه گوشه گیری ، ترس و کم رویی است .



محل قرار گیری آدمک و نوع کشیدن آن​
در ابتدا که کودک شروع به نقاشی می کند ، تمامی اشکال و خطوط را بی مهارت و نامساوی رسم می کند ؛ همچنین آدمک را نیز نمی تواند در جای مناسبی از صفحه جایگذاری کند و اغلب آدمک را کج و ماوج می کشد اما زمانی که به 5 سالگی رسید می تواند جای مناسبی را برای آدمک در نظر بگیرد در نتیجه تسلط کافی به بالا و پایین صفحه پیدا می کند . البته لازم به ذکر است نقاشی اکثر کودکان به طور عمودی است . کارشناسان معتقدند اگر نقاشی به سمت چپ گرایش داشته باشد ، کودک می خواهد مستقیم هیجانات خود را بیان کند اما سمت راست نشانه تغییر کردن است . در چپ دستان این معانی برعکس می شوند . همانطور که گفتیم با افزایش سن کودکان آدمک آن ها بیشتر در مرکز صفحه قرار دارد .








رنگ 
در نقاشی کودکان با رنگ های مختلفی همچون سبز ، آبی ، بنفش ، زرد ، قرمز ، سیاه ، قهوه ای و رنگ های ترکیبی مواجه می شویم . در نتیجه می توان گفت برای بررسی رنگ در نقاشی کودکان باید عواملی از جمله نوع رنگ ، گستردگی برخی از رنگ ها ، انتخاب رنگ ، نحوخ رنگ آمیزی ، خطوط موجود در نقاشی و ... را در نظر گرفت . کودکان کم سن از تمامی رنگ ها برای کشیدن آدمک استفاده می کنند و بر خلاف واقعیت صورت آدمک را سبز ، آبی ، قرمز و ... می کشند . به طور کلی رنگ های ملایم نشانه ظرافت و کم رویی است و رنگ های تند نشانه این است که نقاش به دور از عواطف است ، در واقع تا 7 سالگی رنگ ها به دور از واقعیت هستند و جنبه تزیینی دارند .

بیشتر بخوانید : تفسیر رنگ در نقاشی کودک

احساسات آدمک از طریق حالت صورت او
از حالت صورت آدمک می توان به احساسات و حالت درونی کودک پی برد در نتیجه می توان گفت صورت آدمک بازخوردهای عمیق نقاش را نشان می دهد . زمانی که نقاشی های کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم متوجه می شویم که گویی آدمک ها قصد دارند از احساسات و حالات خود حرف بزنند و اما برخی دیگر نیز احساسی ندارند . در نتیجه می توان گفت حالت صورت آدمک بیشتر نشان دهنده شخصیت روانی او است تا شخصیت جسمانی او .



محل قرار گرفتن آدمک در صفحه و قرینه سازی
برای تفسیر محل قرار گرفتن آدمک ابتدا باید ورقه کاغذ ( به ابعاد 5/29 * 21 سانتی متر ) را با ترسیم دو خط عمودی و دو خط افقی به 9 ناحیه که دارای سطح مساوی هستند تقسیم کرده و محل قرار گرفتن آدمک را نسبت به نواحی تقسیم شده مشخص کرد . در نتیجه آدمک هایی که در گوشه های صفحه هستند کمیاب تر و نامتناسب تر از آدمک هایی هستند که در وسط صفحه یا نواحی کناره قرار دارند . و اما کودکان دختر قرینه سازی را در سنین 8 سالگی و پسران از 9 سالگی درک می کنند و در 70 درصد از  نقاشی هایشان این قرینه سازی دیده می شود و اما قرینه سازی خطوط را دیرتر درک می کنند و درک این عامل رفته رفته را با افزایش سن بیشتر می شود . در سنین بالاتر عدم تقارن در نقاشی های کودکان نشانه اختلالات عاطفی و احساسی است و البته تمایل به قرینه سازی افراطی نیز نشانه وسواسی ، بی قراری و ... است .



خطوط موجود در نقاشی
خطوط ترسیم شده در نقاشی کودکان نشان دهنده حرکت دست و در نتیجه احساسات ، مهارت های جسمی ، اختلالات روانی ، آسیب شناسی مغزی است . براساس بررسی خطوط ترسیمی برای رسم منحنی ها و زوایا ، احساسات هیجانی ، تحقق هماهنگی ها و چگونگی فشار مداد بر کاغذ می توان به مهارت های جسمی و حالات درونی کودک پی برد . به طور مثال خط ضخیم نشانه هوس رانی و تمایل به لذت های جسمانی ، خط پر رنگی که ممکن است باعث پاره شدن صفحه شود نشانه خشم و نارضایتی ، خط بی رنگ نشانه کمبود اعتماد به نفس ، شک ، ظرافت و ... ،  خطوط صاف و مستقیم نشانه اعتماد به نفس و اراده ، خطوط موازی نشانه افراد پریشان و همچنین خط خطی کردن و پاک کردن های مکرر نشانه احساس گناهکاری ، حقارت و بی اراده بودن است .



حالت و حرکت 
 اغلب کودکان در نقاشی خود آدمک را به صورت واضح ، ایستاده و تمام رخ می کشند اما برخی از کودکان یعنی حدود 10 درصد از کودکان آدمک را به صورت نیمرخ می کشند و بیشترین فراوانی در کودکان 11 و 12 ساله است . طبق تحقیقات انجام شده کودکانی که آدمک را نیم رخ به سمت چپ می کشند ، راست دست هستند و کودکانی که آدمک را نیم رخ به سمت راست می کشند ، چپ دست هستند اما در 30 درصد از راست دستان نیز نیم رخ به سمت راست جهت دارد . البته لازم به ذکر است دخترها اغلب حرکت آدمک را توسط دست و پسرها حرکت آدمک را توسط پاها نشان می دهند که این مورد با افزایش سن بیشتر می شود و فروانی آن در 11 سالگی است . حرکات کنشی و واضح آدمک در کودکان کم سن دیده می شود و همچنین حرکت های درونی آدمک در نقاشی کودکان بزرگتر دیده می شود .










شخصیت آدمک
کودکان معمولا آدمک را در نقاشی هم سن خود می کشند ، در نتیجه تفسیر نقاشی آدمک از جمله مهم ترین گزینه برای تشخصیص هویت ، جنس و سن نقاش است . تشخیص سن در نقاشی کودکان کم سن بسیار سخت است ، یعنی باید تشخیص داده شود آدمکی که کودک در نقاشی خود کشیده است جه کسی است ؟ کودکان در کشیدن آدمک به سن ، تزیینات آدمک ، جنس او که اگر در نقاشی کودکان در 9 سالگی به بعد جنس آدمک تشخیص داده نشود باید فهمید مشکلی در کار است و شخصیت دهی به آدمک که در کودکان باهوش بیشتر دیده می شود ، توجه می کنند ؛ در نتیجه می توان فهمید کودکان در سنین کم خیال بافی بسیار می کنند به همین دلیل هویت آدمک ها را در نقاشی کودکان کم سن نمی توان تشخیص داد . 



پیرامون آدمک
ممکن است شما هم در نقاشی کودکان درخت ، گل ، منظره های مختلف ، اشیا گوناگون و ... را دیده باشید که این موارد در نقاشی پسرها 21 درصد و در نقاشی دخترها 24 درصد است اما عوامل پیرامون در اطراف آدمک با افزایش سن کودکان کم می شود .

کودکان کم سن و سال تر نواحی سفید صفحه را با گل ، درخت ، اشیا گوناگون ، خطوط بی مفهوم و ... پر می کنند گویی می خواهند نظر مخاطب را جلب کرده یا از تنهایی و گوشه گیری ترس  دارد . در نتیجه می توان گفت اگر در نقاشی کودک 10 ساله پیرامونی برای آدمک مشاهده کردیم ، می توان آن را نشانه ترس و وجود خیال پردازی زیاد در کودک دانست .

در ادامه بخوانید : تفسیر خانه در نقاشی کودکان





سوالات متداول


1- در نقاشی کودکان آدمک باید از چه جنبه هایی مورد بررسی قرار بگیرد ؟
در نقاشی کودکان نه تنها آدمک بلکه محل قرار گیری آن در صفحه ، نحوه ترسیم آن و همچنین رنگ آن مورد بررسی قرار بگیرد که البته در متن مقاله در مورد آن بیشتر توضیح داده شده است .




2- آیا خطوط موجود در نقاشی کودکان نیز در تفسیر آدمک باید مورد بررسی قرار بگیرد ؟
لازم است بدانید که حتی خطوط موجود در نقاشی کودکان که حتی ممکن است به آن توجهی نشود اهمیت دارد زیرا نشان دهنده حالات جسمی ، تغییرات روحی و غیره در کودکان می باشد که در متن مقاله بیشتر به جزئیات آن پرداخته شده است .




3- آیا در تفسیر آدمک باید به اطراف آدمک نیز توجه کرد ؟
در واقع بله در تفسیر آدمک در نقاشی کودکان لازم است که به پیرامون آدمک یعنی گل ، منظره ، درختان و غیره نیز توجه کرد البته در متن مقاله بیشتر در مورد این موضوع توضیح داده شده است .

منبع : تفسیر آدمک در نقاشی کودکان